2022-04-03 12:32:21 
Wymagania formalne
W nowo budowanych domach o sposobie odprowadzenia ścieków decydują wymagania zawarte w projekcie domu, a w przypadku zmiany sposobu zagospodarowania ścieków musimy sprawdzić w miejscowych przepisach (w MPZP, uchwałach gminy), jakie są ustalenia w tym zakresie.
Zgodnie z prawem budowlanym warunki ogólne dopuszczają budowę przydomowej oczyszczalni ścieków o wydajności dobowej poniżej 7,5 m3 na podstawie zgłoszenia zamiaru wykonania takiej inwestycji.
Przepisy nie określają jednoznacznie, jakie dokumenty należy dołączyć do zgłoszenia, ale w praktyce wymagana jest dokumentacja techniczna takiej instalacji (można otrzymać ją od producenta oczyszczalni) oraz plan działki z zaznaczoną lokalizacją oczyszczalni.
Urząd może również zażądać opinii inspektora ochrony środowiska oraz zgody właścicieli sąsiednich posesji, jeśli strefa oddziaływania oczyszczalni sięga poza granice działki. Jeśli oczyszczone ścieki będą odprowadzone do wód powierzchniowych, konieczne będzie również uzyskanie pozwolenia wodno-prawnego.
Lokalne warunki niezbędne do budowy oczyszczalni
Budowa określonego rodzaju oczyszczalni przydomowej będzie możliwa tylko wtedy, gdy warunki wodno-gruntowe i wymagania lokalizacyjne na działce spełniają konieczne warunki.
W zakresie lokalizacji chodzi głównie o utrzymanie określonych odległości od granicy działki i znajdujących się w obszarze jej oddziaływania obiektów, a uzależnienie od warunków wodno-gruntowych to przede wszystkim poziom wód podziemnych i przepuszczalność gruntu.
Dość często pojawiają się niejasności w interpretacji przepisów określających lokalizację oczyszczalni, gdyż nie zawsze jednoznacznie wskazują wymagania dla poszczególnych jej elementów.
Praktycznie zbiornik gnilny, będący pierwszym stopniem oczyszczenia, funkcjonuje podobnie jak szambo z tą różnicą, że ścieki nie są okresowo odpompowywane, a przechodzą do kolejnych elementów oczyszczalni.
Można go postawić w bezpośrednim sąsiedztwie domu pod warunkiem, że ma system odpowietrzenia wyprowadzony przynajmniej 0,6 m ponad górną krawędź okien i drzwi zewnętrznych.
Z kolei, jeśli zbiorniki te będą wyposażone w łapacze tłuszczu, odległość od okien powinna wynosić 5 m. Lokalizacja względem granic działki nie jest jednoznacznie określona, ale najczęściej przyjmowane jest kryterium dla zbiorników bezodpływowych, gdzie odległość od granicy działki powinna wynosić nie mniej niż 2 m, choć dopuszcza się umieszczenie go bliżej lub w granicy pod warunkiem, że na sąsiedniej posesji zamontowany jest podobny zbiornik.
Najwięcej problemów przysparza zachowanie wymaganych odległości od studni i to nie tylko na własnej działce, ale również sąsiednich. Jeśli wymagane odległości przekraczają granice działki, to ze względu na obszar oddziaływania, potrzebna będzie zgoda ich właścicieli (np. w formie braku sprzeciwu), gdyż ogranicza się w ten sposób możliwość budowy studni po drugiej stronie granicy.
Zgodnie z przepisami musi być zachowana przynajmniej 15-metrowa odległość między studnią a zbiornikiem na nieczystości - osadnikiem gnilnym oraz 30 m od rur drenażu rozsączającego. Jeszcze większy dystans - co najmniej 70 m - powinien być utrzymany od złoża filtracyjnego, jeśli nie jest ono zabezpieczone przed przenikaniem ścieków do wód gruntowych.
Określenie warunków wodno-gruntowych wymaga ustalenia parametrów przepuszczalności gruntu, poziomu wód gruntowych oraz możliwości odprowadzenia oczyszczonych ścieków, co decyduje o wyborze systemu oczyszczania. Przepuszczalność gruntu wpływa na możliwość wykorzystania gruntu rodzimego jako złoża filtracyjnego oczyszczającego ścieki w dostatecznym stopniu.
Wstępną ocenę przepuszczalności możemy przeprowadzić sami, mierząc czas wsiąkania wody w warstwę, która ma pełnić rolę filtra. Po wykopaniu dołka na głębokość ok. 80 cm na jego dnie wykonujemy zagłębienie o średnicy ok. 30 cm i głębokości 15 cm. Zagłębienie wypełniamy wodą i czekamy aż całkowicie wsiąknie. Ponownie wypełniamy dołek wodą, mierząc czas, jaki upłynie do obniżenia się jej poziomu o 1 cm.
Czas przesiąkania w granicach 0,5 min do 10 min wskazuje, że grunt bez problemów nadaje się do ułożenia drenażu rozsączającego. Szybsze wchłanianie występuje na gruntach bardzo przepuszczalnych, co ze względu na jakość oczyszczania jest niekorzystne i wymaga uzdatnienia do celów filtracyjnych, natomiast znacznie dłuższe czasy wsiąkania charakteryzują grunt nieprzepuszczalny.
Pomiędzy poziomem wprowadzenia ścieków z osadnika gnilnego (za pomocą drenażu rozsączającego) a najwyższym poziomem wód gruntowych musi być zachowana odległość przynajmniej 1,5 m.
Tak gruba warstwa filtracyjna zapewnia dostateczne oczyszczenie ścieków i ochronę wód gruntowych. Wysokość poziomu wód gruntowych na konkretnej działce można wstępnie określić na podstawie dokumentacji geologicznej, porównania ze znajdującymi się w pobliżu studniami, wiedzy właścicieli sąsiednich posesji.
Jednak, gdy teren jest "niepewny", lepiej zlecić badania geologiczne, które na podstawie odwiertów pokażą nie tylko głębokość zalegania wody, ale i rodzaj gruntu, na którym ewentualnie będzie ułożony drenaż. Badania powinny być przeprowadzone wiosną, gdy poziom wód gruntowych jest najwyższy.
Problem z odprowadzeniem oczyszczonych ścieków pojawia się w sytuacji, gdy badania gruntu wykluczają możliwość budowy drenażu rozsączającego, który oczyszcza i wchłania odprowadzane ścieki.
W domu jednorodzinnym, przy 4-osobowej rodzinie przeciętnie "produkuje się" ok. 0,6-0,8 m3 ścieków w ciągu doby i mniej więcej taką samą ilość trzeba gdzieś odprowadzić po ich oczyszczeniu.
Najczęściej rolę odbiornika wody wychodzącej z oczyszczalni bez instalacji rozsączającej jest studnia chłonna sięgająca warstwy gruntu o dobrej przepuszczalności. Jej budowa stanowi integralną część oczyszczalni z lokalizacją zaznaczoną na planie dołączonym do zgłoszenia.
Potencjalnie można też brać pod uwagę odprowadzenie do rowów melioracyjnych, wód powierzchniowych, ale wymaga to uzyskania odrębnych pozwoleń.
Jaka oczyszczalnia?
Firmy zajmujące się budową oczyszczalni ścieków oferują wiele ich rodzajów dostosowanych do konkretnych warunków gruntowych. Najpopularniejsza, a przy tym tania w budowie jest oczyszczalnia z bezpośrednim drenażem rozsączającym. Składa się ze zbiornika gnilnego, podłączonego do domowej instalacji kanalizacyjnej oraz systemu drenów ułożonych bezpośrednio w gruncie. Nadaje się jednak tylko na grunty przepuszczalne o niskim poziomie wód podziemnych.
Przy mniej korzystnych warunkach przepuszczalności drenaż można ułożyć na warstwie filtracyjnej, pod którą instaluje się system drenów zbierających, odprowadzających wodę do studni chłonnej. Podnosi to jednak znacząco koszty, gdyż wymaga wymiany gruntu na głębokość ok. 1,5 m i zastąpienia go piaskiem oraz żwirem.
Natomiast przy wysokim poziomie wód gruntowych będzie możliwa budowa drenażu z kopcem filtracyjnym. Wiąże się to z koniecznością wykonania nasypu o wysokości umożliwiającej zachowanie wymaganej odległości do wód gruntowych od drenów.
Zaletą tego rozwiązania jest samoczynny odpływ oczyszczonych ścieków do gruntu, ale z drugiej strony wymaga zamontowania przepompowni przetłaczającej ścieki na wyższy poziom.
Wszystkie oczyszczalnie z drenażem rozsączającym zajmują dość dużą powierzchnię - przeciętnie na jednego mieszkańca potrzeba ok. 20-25 m2 terenu. Niekiedy w celu zmniejszenia zajmowanej powierzchni pod dreny układa się dodatkowe strukturalne pakiety zwiększające powierzchnię przesiąkania.
W powyższych systemach oczyszczania neutralizacja ścieków następuje w gruncie pod warunkiem zapewnienia dopływu powietrza do drenów, co umożliwiają kominki wentylacyjne umieszczone na końcach ciągów drenarskich.
W inny sposób przebiega oczyszczanie w tzw. złożach roślinnych, gdzie przetwarzaniem ścieków zajmują się bakterie żyjące w korzeniach roślin. Budowane są różne warianty tych oczyszczalni z poziomym lub pionowym przepływem ścieków, ale wspólną ich cechą jest oddzielenie złoża od gruntu rodzimego (izolacja folią) oraz konieczność odprowadzenia ocieku do studni chłonnej, rowu, stawu.
Złoże składa się z odpowiednio dobranych warstw żwiru, piasku, gruntu urodzajnego, a także systemu dozującego dopływ ścieków. Oczyszczalnie zajmują mniej miejsca (przeciętnie 5-10 m2 na osobę), ale mogą w niesprzyjających warunkach przestać funkcjonować. Zwłaszcza w zimie, gdy niedostateczny dopływ świeżych ścieków doprowadzi do zamarznięcia złoża.
Na małych działkach o niekorzystnym warunkach wodno-gruntowych alternatywnym rozwiązaniem będą oczyszczalnie ze złożem biologicznym lub sekwencyjne (SBR), a na wylocie otrzymujemy prawie czystą wodę.
Proces oczyszczania w tych systemach wymaga doprowadzenia energii elektrycznej koniecznej do zasilania pomp i napowietrzaczy, a zainstalowane urządzenia mechaniczne wpływają na większą ich awaryjność.
Zajmują jednak mało miejsca, a oczyszczone ścieki można odprowadzać bezpośrednio do wód powierzchniowych (rzeki, jeziora) bądź studni chłonnej, a nawet powtórnie wykorzystać w obiegu recyklingu, do zasilania, np. instalacji spłukującej w wc czy prania.
Autor: Redakcja BudownicwaB2B
Opracowanie: Aleksander Rembisz
Zdjęcia: budujemydom.pl (Lilianna Jampolska), Eko-Bio Oczyszczalnie, Haba, EURO SZAKK PL, Green Water dla budujemydom.pl
Komentarze