2022-04-27 10:30:37 
Według długoterminowej prognozy Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej w kwietniu i maju tego roku średnia miesięczna temperatura powietrza najprawdopodobniej będzie się kształtować powyżej normy wieloletniej z lat 1991-2020. W czerwcu i lipcu temperatura najpewniej będzie mieścić się w normie dla tego samego okresu.
Ale trzeba zauważyć, że w 2020 r. średnia roczna temperatura powietrza w Polsce wyniosła 9,9°C i była o 1,6°C wyższa od normy dla okresu 1981-2010. Z badań IMiGW wynika, że dwie pierwsze dekady obecnego stulecia to najcieplejszy okres od połowy XX wieku. Rok 2019 był najcieplejszy w historii pomiarów!
Badania wieloletnie pokazują, że temperatury wzrastają, a klimat się ociepla. Lata mamy coraz gorętsze, z temperaturą przekraczającą nawet 35°C. Przy takim upale w domach z dużymi przeszkleniami na południowych ścianach, czy na użytkowych poddaszach, robi się po prostu za gorąco. Żeby dało się w nich komfortowo funkcjonować, trzeba zamontować klimatyzację.
Jak działa klimatyzator?
Klimatyzator działa na tej samej zasadzie, co lodówka. Tyle, że lodówka chłodzi tylko swoje wnętrze, a klimatyzator całe pomieszczenie. Urządzenie składa się z dwóch wymienników ciepła (parownika i skraplacza), sprężarki, zaworu rozprężnego oraz dwóch wentylatorów. W parowniku (to odpowiednik zamrażalnika) powietrze jest schładzane. Czynnik chłodniczy (tradycyjnie nazywany freonem) krąży między nim i skraplaczem. W parowniku odbiera ciepło z pomieszczenia, w skraplaczu oddaje je do otoczenia. Obieg działa dzięki zasilanej elektrycznie sprężarce. Zadaniem wentylatorów jest zwiększenie przepływu powietrza wokół wymienników ciepła.
Samo urządzenie jest dość proste i łatwe w obsłudze. Modele split są sterowane pilotem, coraz częściej da się nimi zarządzać także z urządzeń mobilnych. Można je zamontować w dowolnym momencie, także w użytkowanym domu.
Split czy kompakt?
Klimatyzatory dzielą się na dwa rodzaje - kompaktowe i typu split.
Kompaktowe mają wszystkie elementy w jednej obudowie, do tej grupy należą również modele przenośne. Działanie tych ostatnich polega raczej na wytworzeniu strumienia chłodnego powietrza, niż solidnym schłodzeniu całego wnętrza. Urządzenie montuje się samodzielnie, jedyne co trzeba zrobić, to wyprowadzić rurę wywiewną na zewnątrz domu, np. przez uchylone okno. Ale wtedy do środka napływa gorące powietrze. Sam klimatyzator w czasie pracy także się nagrzewa i oddaje ciepło do pomieszczenia, które ma chłodzić. Modele przenośne mają pojemniki na skropliny, które trzeba opróżniać. Wadą klimatyzatorów kompaktowych jest też wysoki poziom hałasu, wytwarzanego w czasie pracy (za co odpowiada głównie sprężarka).
Urządzenia typu split są dwuczęściowe. W pomieszczeniu montuje się jednostkę wewnętrzną (są w niej parownik, filtry i wentylator). Druga jednostka, z głośną sprężarką, oddającym ciepło skraplaczem i zaworem rozprężnym, trafia na zewnątrz. Dzięki temu hałas generowany przez klimatyzator nie jest uciążliwy dla domowników. Obie jednostki łączą cienkie rurki, którymi płynie czynnik chłodniczy. Montaż to zadanie dla specjalistów.
Inwestorzy zainteresowani chłodzeniem kilku pomieszczeń na raz mogą wybrać modele multi split. Tu jedna jednostka zewnętrzna, o dużej mocy, współpracuje z kilkoma wewnętrznymi (do 5). Działaniem każdej z nich można sterować osobno.
Jednostki wewnętrzne występują w różnych odmianach.
Ze względu na miejsce montażu dzieli się je na:
- ścienne - najpopularniejszy wariant, urządzenie wisi na ścianie pod sufitem;
- sufitowo-przypodłogowe, montowane albo pod sufitem, albo przy podłodze. Są nieco bardziej złożone i zwykle przeznaczone np. do sklepów;
- kasetonowe - instalowane w sufitach podwieszanych o wymiarach stelaża sufitowego 60 × 60 cm. Jest to jednak rozwiązanie raczej do dużych powierzchni, bardziej do biura, niż do domu;
- kanałowe - w tym wariancie jednostka znajduje się nie w pomieszczeniu, które ma chłodzić, a za ścianą, np. w garażu, a do chłodzonego wnętrza zimne powietrze trafia specjalnymi kanałami. Jedynym widocznym elementem systemu jest kratka nawiewna.
Ważne parametry klimatyzatorów
O efektywności klimatyzatora decyduje moc chłodnicza (podawana przez producentów jako nominalna), liczona w kW - im większa, tym urządzenie lepiej chłodzi. Jednak rzeczywista wydajność chłodzenia zmienia się, ponieważ zależy również od innych czynników, np. różnicy temperatury wewnątrz i na zewnątrz domu. Przyjmuje się, do schłodzenia pomieszczenia o powierzchni 15-30 m2, wystarczy klimatyzator split o mocy 2-2,5 kW. Dla ułatwienia producenci podają powierzchnię wnętrza, które wydajnie ochłodzi konkretny model.
Wiele klimatyzatorów ma funkcję grzania. Jeśli inwestorowi na niej zależy, powinien sprawdzić moc grzewczą urządzenia i informację o dopuszczalnej temperaturze zewnętrznej, w jakiej może ono pracować. Niektóre modele mogą działać tylko do -5, inne do -15°C. Jeśli nie mają zabezpieczenia przed zamarzaniem pary wodnej na wymienniku ciepła w jednostce zewnętrznej, można z nich korzystać tylko przy temperaturze zewnętrznej +5 czy nawet +7°C. Klimatyzatory pracujące w ten sposób stają się w zasadzie pompami ciepła typu powietrze/powietrze.
Bardzo ważnym parametrem jest poziom głośności, dokładniej poziom ciśnienia akustycznego, podawany w decybelach (dB). Im wyższa jest ta wartość, tym hałas będzie większy. Jeśli urządzenie ma kilka biegów, na każdym kolejnym pracuje głośniej - nie dajmy się zmylić sprzedawcy, który zaprezentuje pracę klimatyzatora na najniższym biegu. Ciągły poziom hałasu akceptowalny we wnętrzach to jakieś 25 dB.
Warto też zwrócić uwagę na efektywność pracy urządzenia, którą opisuje klasa energetyczna (np. A, B). Najmniej energii zużywają modele klasy A+++, nieco więcej A++, potem A+, A, B itd. Klimatyzator w niższej klasie energetycznej jest tańszy, lecz zużywa więcej prądu, co przy jego obecnych cenach ma znaczenie.
Wśród funkcji dodatkowych najpopularniejszą jest oczyszczanie powietrza. Filtry są standardowym wyposażeniem klimatyzatora, ale mogą być bardzo różne. W zależności od rodzaju wyłapują pyłki, bakterie, kurz, neutralizują nieprzyjemne zapachy. Trzeba pamiętać, że im dokładniejsza filtracja, tym większe opory przepływu, więc nie w każdym urządzeniu filtr da się wymienić na skuteczniejszy.
Klimatyzator może również jonizować powietrze, nawilżać je, albo osuszać. Niektóre modele mają tryb cichej pracy nocnej, opcję programowania temperatury w zależności np. od pory dnia, automatycznie załączają się po zaniku napięcia.
Dla niektórych użytkowników znaczenie mają także wymiary i waga urządzenia oraz jego wygląd. Na rynku znajdziemy klimatyzatory z dekoracyjnymi panelami frontowymi.
Jak użytkować klimatyzator?
Jednostkę wewnętrzną umieszcza się przeważnie pod sufitem, możliwie blisko okna. Dzięki temu uzyskamy równomierny rozkład temperatury - powietrze nagrzewane przez okno jest od razu chłodzone przez klimatyzator. Modele naścienne z bocznymi wylotami powietrza należy montować na ścianach łatwych do czyszczenia. Nie instalujmy urządzenia tam, gdzie narazi to domowników na bezpośredni nadmuch zimna, np. nad kanapą.
Jednostkę zewnętrzną najlepiej umieścić w cieniu, w miejscu umożliwiającym swobodny przepływ powietrza. Raczej od strony północnej.
Klimatyzator powinien pracować przy ograniczonym napływie powietrza zewnętrznego. Przed włączeniem urządzenia, okna i drzwi w chłodzonym pomieszczeniu zamyka się. Jednak wentylacja ma być zapewniona. Trzeba zauważyć, że klimatyzacja nie zastępuje wentylacji.
Bardzo ważna jest wymiana filtrów i okresowa dezynfekcja klimatyzatora - w wilgotnym środowisku rozwijają się niebezpieczne dla zdrowia grzyby i bakterie. Stosowanie urządzenia z nieczyszczonymi filtrami może być szkodliwe. Trzeba też pamiętać, że dla organizmu człowieka niekorzystna jest duża różnica temperatury w klimatyzowanym wnętrzu i na zewnątrz. Nie powinna ona przekraczać 7°C. Przy wyższej ryzykujemy przeziębieniem.
Janusz Werner
fot. otwierająca: Lindab
Komentarze