Wymiana i rozbudowa domowej instalacji elektrycznej

Remont lub rozbudowa domu wymaga często również modernizacji instalacji elektrycznej, a w przypadku bardzo starych obiektów nawet całkowitej jej wymiany. Prace instalacyjne powinien wykonać uprawniony elektryk, ale część robót przygotowawczych jak i dobór pod względem estetycznym montowanego osprzętu możemy zrobić samodzielnie. W porozumieniu z elektrykiem powinniśmy też uzgodnić planowaną lokalizację łączników i punktów podłączenia oświetlenia, gniazd wtykowych jak i stałych podłączeń urządzeń o dużej mocy.

Wymiana i rozbudowa domowej instalacji elektrycznej

Jak ustalić zakres modernizacji instalacji elektrycznej?

Instalacje zakładane często nawet kilkadziesiąt lat temu wymagają modernizacji, aby przystosować je do nowych warunków użytkowania. Zakres prac zależeć będzie od jej stanu i planowanej rozbudowy, co niekiedy może wymagać zmian w podłączeniu budynku do sieci elektroenergetycznej, zwiększenia mocy przyłączeniowej.

Przed podjęciem decyzji o modernizacji instalacji elektrycznej powinniśmy ocenić jej aktualny stan oraz planowany rodzaj i rozmieszczenie urządzeń elektrycznych sprawdzając:

  • rodzaj, przekrój i sposób rozprowadzenia przewodów oraz wyodrębnienie obwodów. Bardzo stare przewody w izolacji gumowej oraz z żyłami aluminiowymi kwalifikują się do wymiany, a podłączenie wszystkich odbiorników do 1-2 obwodów wymagać będzie ich rozdzielenia, co umożliwi selektywne ich zabezpieczenie. Jeśli planujemy podłączenie nowych odbiorników, zwielokrotnienie gniazd i punktów oświetlenia konieczne może być utworzenie nowych obwodów zasilanych bezpośrednio z rozdzielnicy głównej lub pośredniej;
  • sposób ochrony przeciwporażeniowej. Często spotykana ochrona przez tzw. zerowanie nie zapewnia skutecznego zabezpieczenia przed porażeniem i w pomieszczeniach o dużym zagrożeniu instalacja powinna być zmieniona na dozorowaną przez wyłącznik różnicowo-prądowy i uziemienie.
  • wyposażenie tablicy rozdzielczej - najczęściej występuje w wersji z topikowymi bezpiecznikami lub wkręcanymi „automatami”, którą z reguły zamienia się na rozdzielnicę modułową z wszechstronnym wyposażeniem w aparatura nowego typu. Zależnie od konfiguracji przyłącza do linii zasilającej na tablicy może być również umieszczony licznik energii elektrycznej, co przy jej wymianie i rozbudowie, może niekiedy wymusić zmianę lokalizacji urządzenia pomiarowego.

Układamy nowe przewody elektryczne

Jeśli instalacja wykonana była przewodami aluminiowymi koniecznie zastąpmy je przewodami miedzianymi o odpowiednio dobranym przekroju. Nowe okablowanie należy wykonać przewodami trójżyłowymi dla obwodów jednofazowych i pięciożyłowymi dla instalacji trójfazowej. Gdy stara instalacja układana była w rurkach, to można spróbować wyciągnąć i wymienić stare przewody, choć w praktyce nie zawsze się to udaje, a i tak trzeba będzie część instalacji poprowadzić na nowo.

Kompleksowa wymiana instalacji elektrycznej

Kompleksowa wymiana instalacji elektrycznej w praktyce oznacza najczęściej konieczność poprowadzenia przewodów w bruzdach ukrytych pod tynkiem. Trasę ich przebiegu wyznaczamy po liniach prostych - w pionie bądź poziomo, ok. 30 cm od sufitu i podłogi, unikając stref narażonych na podwyższoną temperaturę czy uszkodzenia mechaniczne. Będzie to najbardziej pracochłonny etap prac i uciążliwy dla otoczenia.

Bruzdownica elektryczna zamiast młotka i przecinaka

Przy rozległym zakresie robót najlepiej pracować bruzdownicą elektryczną, którą z łatwością można wyciąć w tynku i murze rowek o głębokości do 3 cm i takiej samej szerokości. Dwie tarcze diamentowe o regulowanym rozstawieniu nacinają podłoże, a przy pomocy dłuta łatwo usuwa się odcięty fragment, tworząc bruzdę. Bruzdownicę warto podłączyć do odkurzacza przemysłowego, gdyż podczas pracy dochodzi do intensywnego zapylenia.

Bruzdownica RUBI R-180-N2. fot. RUBI
Bruzdownica RUBI R-180-N2. fot. RUBI

Nowe okablowanie elektryczne budynku

Nowe okablowanie należy wykonać przewodami trójżyłowymi dla obwodów jednofazowych i pięciożyłowymi dla instalacji trójfazowej, a przekrój i konfigurację rozprowadzenia przewodów warto uzgodnić z elektrykiem.

Praktycznie większość obwodów w instalacjach domowych wykonuje się przewodami o przekroju 1,5 mm2 lub 2,5 mm2. Jedynie zasilanie odbiorników o dużej mocy, jak też doprowadzenie prądu do obiektów poza budynkiem mieszkalnym (np. garażu, budynku gospodarczego) prowadzane jest przewodami o większym przekroju.

Instalacja podtynkowa

Do ułożenia pod w tynkiem używa się przewodów wielożyłowych płaskich, w podwójnej izolacji o oznaczeniu YDYp. Przewody takie mocuje się wstępnie opaskami z taśmy aluminiowej mocowanej w bruździe za pomocą cienkich kołków rozporowych, a następnie pokrywa tynkiem. Można też przewody wstępnie mocować klejem na gorąco.

Instalacja natynkowa

Mniej pracochłonne będzie poprowadzenie przewodów elektrycznych po wierzchu ściany w korytkach instalacyjnych lub sztywnych rurach. Produkowane obecnie korytka umożliwiają estetyczne poprowadzenie instalacji natynkowej, a dostosowany do nich osprzęt umożliwia łatwe zamontowanie gniazd, wyłączników.

Przewody elektryczne można niekiedy prowadzić w listwach przypodłogowych, natomiast instalacje nawierzchniowe prowadzone w sztywnych rurkach osłonowych układane są najczęściej w pomieszczeniach gospodarczych, gdzie nie wymaga się wysokiej estetyki ułożenia instalacji. Grubsze przewody można również mocować specjalnymi obejmami bezpośrednio do podłoża.

Gdzie umieścić gniazda i łączniki oświetlenia?

Punkty zamontowania osprzętu instalacyjnego trzeba dostosować do układu funkcjonalnego pomieszczeń i lokalizacji odbiorników, niemniej należy uwzględnić ogólne zasady ich rozmieszczenia.

Standardowa wysokość umieszczenia wyłączników oświetlenia od poziomu wykończonej podłogi wynosi 140 cm, ale coraz częściej instaluje się je na wysokości 90 cm, co pozwala na przełączanie bez konieczności podnoszenia ręki.

  • Wyłącznik oświetlenia (z wyjątkiem łazienki) umieszczamy w jego wnętrzu, przy drzwiach od strony klamki.
  • Na schodach, korytarzach i w garażu należy przewidzieć załączanie światła przynajmniej z dwóch miejsc z użyciem łączników schodowych lub krzyżowych.
  • Gniazda wtykowe rozmieszczamy na wysokości ok. 30 cm w pokojach i 1,2 m w kuchni, łazience.
Złączki instalacyjne z serii 221 do wszystkich rodzajów przewodów, złączki do puszek instalacyjnych z serii 243, 2273 i 773, złączki oświetleniowe. fot WAGO ELWAG
Złączki instalacyjne z serii 221 do wszystkich rodzajów przewodów, złączki do puszek instalacyjnych z serii 243, 2273 i 773, złączki oświetleniowe. fot WAGO ELWAG

W pomieszczeniach mieszkalnych liczbę gniazd i ich rozmieszczenie dostosowujemy do planowanego ustawienia mebli i odbiorników, przy czym przyjmuje się, jedno gniazdo powinno przypadać na 4-5 m2 powierzchni. W miejscu zgrupowania większej liczby urządzeń (zestawy audio-video, komputery) do ich zasilania wykorzystamy np. przeciwprzepięciową listwę wielogniazdową z wyłącznikiem.

  • W kuchni powinniśmy zainstalować oddzielne gniazda do podłączenia lodówki, zmywarki, okapu nadkuchennego, piekarnika i ewentualnie kuchni elektryczne, a także kilka gniazd nad blatem kuchennym.
  • W łazience wszelkie gniazda i wyłączniki można umieszczać w odległości nie mniejszej niż 0,6 m od obrysu wanny lub brodzika.

Po ustaleniu lokalizacji gniazd i wyłączników musimy zdecydować jaki rodzaj osprzętu będziemy zakładali (pojedynczy czy zespolony), bowiem na etapie układania instalacji konieczne jest odpowiednie dopasowanie bruzd do osadzenia puszek.

Dobór aparatury sterująco-ochronnej

Wyposażenie rozdzielnicy w aparaturę sterująco-ochronną powinniśmy powierzyć elektrykowi, który dobierze odpowiednie urządzenia i ich parametry do konkretnej instalacji. Z pewności powinny się w niej znaleźć:

Wyłączniki nadprądowe S300, wyłączniki różnicowoprądowe P300 TX3, ograniczniki przepięć ON300. fot. Legrand
Wyłączniki nadprądowe S300, wyłączniki różnicowoprądowe P300 TX3, ograniczniki przepięć ON300. fot. Legrand

Wyłączniki nadprądowe

Wyłączniki nadprądowe nazywane popularnie bezpiecznikami chronią instalację przed skutkami zwarcia lub nadmiernego obciążenia. Zakładane są dla poszczególnych obwodów odbiorczych, przy czym do jednego wyłącznika nie można podłączyć więcej niż 10 gniazdek wtyczkowych lub 20 punktów oświetleniowych. Urządzenia podłączone na stałe do instalacji (kuchenki elektryczne, bojlery, hydrofory, grzejniki akumulacyjne) oraz pralki, zmywarki powinny być zasilane z oddzielnych obwodów zabezpieczonych indywidualnym wyłącznikiem nadprądowym.

Wyłączniki różnicowo-prądowe

Wyłączniki różnicowo-prądowe zapewniają skuteczną ochronę przed porażeniem nie tylko przy dotyku pośrednim (np. dotknięcie urządzenia, w którym nastąpiło uszkodzenie izolacji) ale również dotykiem bezpośrednim - np. dotknięcie przewodu pod napięciem. Gdy pojawi się różnica przekraczająca jego prąd uruchomienia (zwykle 30 mA) - wtedy nastąpi szybkie odłączenie zasilania. Włącznikiem takim powinna być chroniona łazienka, a także inne obwody na oddzielnym aparacie.

Ochronniki przeciwprzepięciowe

Ochronniki przeciwprzepięciowe zabezpieczają urządzenia elektroniczne (komputery, sprzęt audio-video) przed impulsami wysokonapięciowy, które mogą pojawić się w domowej instalacji elektrycznej na skutek wyładowań atmosferycznych lub awarii w sieci elektroenergetycznej. Ochronniki mogą być wyposażone w wymienne wkładki - wtedy po zadziałaniu sygnalizowanym zmianą kolory wskaźnika trzeba je wymienić Zadziałanie ochronnika nie powoduje zakłóceń w funkcjonowaniu instalacji, dlatego po każdej burzy należy sprawdzić czy ochronnik nie zadziałał.

autor: Cezary Jankowski

opracowanie: Aleksander Rembisz

zdjęcia: Ospel, WAGO ELWAG, Legrand, RUBI

Komentarze

FILMY OSTATNIO DODANE
Copyright © AVT 2020 Sklep AVT