2020-03-12 11:51:03 
- Ile energii zużywamy na ogrzewanie?
- Co powinniśmy sprawdzić przy okazji audytu?
- Jakie są obszary prac termomodernizacyjncyh?
Ile energii zużywamy na ogrzewanie?
Domy jednorodzinne należą do bardziej energochłonnych obiektów budowlanych, ze względu na niekorzystny stosunek powierzchni przegród zewnętrznych do powierzchni ogrzewanej, który często przekracza proporcje 4:1. Dla nowych budynków wymagane jest zapewnienie odpowiednio niskiego zużycia energii nieodnawialnej, określonej wskaźnikiem EP na poziomie 90 kWh/m² na rok, ale dla użytkownika istotne znaczenie ma wyznaczenie zapotrzebowania na energię końcową, niezbędną do ogrzania budynku.
Przeprowadzenie dokładnego bilansu cieplnego domu nie jest łatwe, gdyż wpływa na niego nie tylko konstrukcja i wyposażenie samego budynku, ale i preferencje cieplne jego użytkowników, warunki pogodowe oraz usytuowanie. Bilansując energię potrzebną do ogrzewania domu bierzemy pod uwagę przede wszystkim straty cieplne, natomiast zyski energii cieplnej pochodzące z urządzeń domowych (oświetlenia, sprzętów AGD ) oraz nasłonecznienia są trudne do oszacowania i możemy je pominąć, zwłaszcza, że nie mamy na nie większego wpływu.
Podstawowym, przybliżonym wskaźnikiem zużycia energii cieplnej będzie ilość pochłanianego paliwa w sezonie grzewczym. Orientacyjnie, w celu wstępnego porównania energochłonności starego domu do obecnych wymagań, jako wartość bazową można przyjąć równoważne zużycie energii końcowej dla powierzchni ogrzewanej na poziomie 80 kWh/m² na rok, co w przybliżeniu odpowiada zużyciu (wg gazomierza) ok. 9,0 – 9,5 m³ gazu ziemnego wysokometanowego na 1m² powierzchni w ciągu roku.
Przy korzystaniu z innych paliw poziom zużycia można będzie określić przyjmując ich przeciętne wartości opalowe i sprawność pracy kotła. Przykładowo, dla średniej jakości węgla i sprawności kotła 80%, pozyskana energia efektywna to ok. 5 kWh/kg, a teoretyczne zużycie wyniesie 16 kg/m² na rok. W starych domach, do utrzymania zadowalającej temperatury pomieszczeń, z reguł potrzeba znacznie więcej energii, a efektywne ograniczenie jej zużycia wymaga ustalenia, gdzie powstają największe straty ciepła.
Co powinniśmy sprawdzić?
Planując pełna termomodernizację domu (zwłaszcza przy jego zakupie) należy zadbać o przeprowadzenie koniecznych badań i pomiarów oraz przygotowanie stosownej dokumentacji w postaci audytu energetycznego. W tej sprawie warto zwrócić się do rzetelnego audytora. Niemniej znając dobrze budowę własnego domu możemy w wielu przypadkach samodzielnie określić zakres niektórych prac, korzystając ewentualnie z pomiarów przeprowadzonych przez wyspecjalizowane firmy.
Ocena ciepłochronności większości przegród (ścian, stropów, dachu) nie powinna sprawiać problemów - wystarczy poznać strukturę ich budowy (rodzaj materiału, ewentualne warstwy termoizolacyjne), ale niekiedy może być potrzebne przeprowadzenie badań termowizyjnych. Podobnie łatwa będzie wstępna ocena stanu technicznego okien, choć dokładne sprawdzenie wymaga przeprowadzenia pomiaru np. szczelności powietrznej budynku. W zakresie instalacji grzewczej ocenę jej stanu i zakres modernizacji lepiej powierzyć fachowcom, zwłaszcza przy bardziej skomplikowanych obiegach.
Warto też wykonać pomiary zużywanej energii z użyciem ciepłomierza wstawionego w obieg grzewczy. Badanie termowizyjne wykorzystujące promieniowanie cieplne, pozwala określić, jaką temperaturę mają poszczególne, zewnętrzne części budynku, co umożliwia wykrycie mostków cieplnych np. w niedbałe wykonanej termoizolacji czy w osadzeniu okien i drzwi. Badanie takie przeprowadza się przy pomocy kamer termowizyjnych pozwalających na rejestrację obrazu w barwach odpowiadających temperaturze widocznych elementów.
Badania te z reguły przeprowadza się od strony zewnętrznej budynku, przy możliwie wysokiej różnicy temperatur wewnątrz i na zewnątrz pomieszczenia (przynajmniej 10 – 15º C), ale przy sprawdzaniu ciepłochronności stropów, stropodachów czy poddaszy badania przeprowadza się od środka pomieszczenia. Pomiar szczelności powietrznej służy głównie do oceny szczelności stolarki okiennej i w starszych domach warto go zrobić – okna z czasem deformują się i rozszczelniają.
Zalecany współczynnik przenikania powietrza w budynkach z wentylacją mechaniczną powinien wynosić n50 < 1,5 h-1 , a gdy w domu funkcjonuje wentylacja grawitacyjna lub hybrydowa - n50 < 3,0 h-1. Standardowe badanie w domach jednorodzinnych polega na zamknięciu/wyłączeniu kanałów wentylacyjnych oraz nawiewników i wstawieniu w otwór drzwiowy wentylatora pomiarowego. W budynku zależnie od potrzeb można wytworzyć nadciśnienie lub podciśnienie, co pozwala na ocenę pracy uszczelnień w obu kierunkach nacisku powietrza na okna.
Obszary prac termomodernizacyjnych
Prace termomodernizacyjne w założeniu powinny przynieść konkretne oszczędności w kosztach ogrzewania domu, równoważące w rozsądnym czasie wydatki z tym związane. Oczywiście powinniśmy też brać pod uwagę poprawienie estetyki budynku, komfortu użytkowania jak i działania proekologiczne ukierunkowane na globalne zmniejszenie zużycia energii. Wstępnie można przyjąć, że wyraźnego zmniejszenia wydatków na ogrzewanie można spodziewać się po modernizacji ponad 20-letnich domów, budowanych przy znacznie liberalniejszych wymaganiach odnośnie ciepłochronności.
Istotny wpływ na koszty ogrzewania ma również rodzaj wykorzystywanego paliwa i stan urządzeń grzewczych i często od unowocześnienia tej instalacji powinniśmy rozpocząć termomodernizację, bo przy stosunkowo niewielkich nakładach możemy spodziewać się oszczędności rzędu nawet 20-25% wymieniając np. stary kocioł gazowy na nowoczesny, wyposażony w automatykę sterowania jego pracą.
Największe wydatki przy pracach termomodernizacyjnych ponoszone są z reguły przy docieplaniu ścian zewnętrznych, dlatego powinniśmy dokładnie przeanalizować na ile będzie to opłacalne, zwłaszcza gdy elewacja jest w dobrym stanie i osłania dość cienką termoizolację. W takich sytuacjach za ekonomicznie uzasadnione można uznać zmniejszenie przenikalności cieplnej ściany o przynajmniej 0,4 W/(m² K).
Znacznie tańsze i łatwiejsze będzie docieplenie stropu nad piwnicą, czy oddzielającego najwyższe piętro od nieogrzewanego poddasza, a grubość ułożonej izolacji termicznej ogranicza jedynie wysokości tych pomieszczeń.
Trudniejsze będzie dołożenie ocieplenia na użytkowym poddaszu, gdyż wymagać to będzie zbudowania rusztu dla nowego poszycia ścian co zmniejszy jego powierzchnię. Trudne i dość drogie jest ocieplenie stropodachu, zwłaszcza, gdy jest to konstrukcja niewentylowana.
Przy tradycyjnym układzie warstw, ocieplenie umieszczane jest pod przykryciem wodoszczelnym. Płyty ociepleniowe mocowane są mechanicznie do podłoża, a izolację przeciwwodną zapewnia najczęściej dwuwarstwowe pokrycie z papy termozgrzewalnej.
Natomiast w systemie tzw. dachu odwróconego, zamienia się kolejność warstw izolacji cieplnej i przeciwwodnej, a powierzchnię dachową można wykorzystać jako użytkową. Z kolei stropodachy wentylowane dość łatwo ocieplić metodą wdmuchiwania materiału termoizolacyjnego w postaci włókien celulozy, wełny mineralnej lub natryskiem pianki poliuretanowej. Kolejny obszar przewidziany do modernizacji to wymiana okien.
Z pewnością należy je wymienić, jeśli ramy uległy deformacji, zniszczone okucia powodują ich niedomykanie, a przez wykruszone uszczelki przenika zewnętrzne powietrze. Jednak jeśli są to okna nowszej generacji z oszkleniem zespolonym, zamiast kosztownej wymiany można poddać je renowacji wymieniając np. uszczelki czy regulując okucia, a ich stan i osadzenie można ewentualnie sprawdzić korzystając z badania termowizyjnego.
Decydując się na wymianę okien, oprócz wyglądu zwracamy uwagę na ich ciepłochronność i stajemy przed dylematem na ile opłacalne będzie zamontowanie okien o bardzo wysokiej termoizolacyjności. Porównując różnice w kosztach zakupu okien standardowych i o lepszej ciepłochronności, łatwo możemy określić czy zamontowanie cieplejszych okien zwróci się w krótkim czasie.
Orientacyjnie można przyjąć, że każde zmniejszenie o 0,1 W/m² K przewodności cieplnej okna przyczynia się do obniżenia strat cieplnych o ok. 8 kWh na każdy metr kwadratowy jego powierzchni w ciągu roku.
Autor: Cezary Jankowski
Opracowanie: Klaudia Tomaszewska
Zdjęcie otwierające: Sensus
Komentarze