2023-07-07 13:22:17 
Pilarki wzdłużne i poprzeczne
Najbardziej rozpowszechnionym sprzętem do obróbki drewna są różnego rodzaju pilarki używane przy pracach budowlanych, dekarskich, a zwłaszcza podczas robót wykończeniowych. Umożliwiają one precyzyjne cięcie materiałów płytowych, tarcicy, listew, a także - po wymianie narzędzia tnącego - tworzyw sztucznych i metali lekkich.
Typowa pilarka budowlana, nazywana krajzegą to konstrukcja w postaci stołu z ruchomym blatem (lub mechanizmem napędowym), pod którym znajduje się wał, z zamocowaną tarczą tnącą. W najprostszych modelach prowadzenie wzdłuż linii cięcia odbywa się „na oko” według narysowanej kreski lub z wykorzystaniem nastawnej prowadnicy bocznej.
Pilarki takie wykorzystywane są głównie do wzdłużnego ciecia zgrubnego niezbyt dużych płyt czy desek, choć teoretycznie jedynym ograniczeniem wymiarowym jest grubość cięcia uzależniona od średnicy tarczy tnącej i jej wysunięcia ponad stołem, ale w praktyce bez dodatkowego podparcia trudno przeciąć np. płyty OSB o standardowych wymiarach.
Dlatego bardziej rozbudowane maszyny wyposażane są np. w szerokie stoły z prowadnicami rolkowymi, często z funkcją uchylną dającą możliwość przecinania pod kątem. Niekiedy, jako przenośne pilarki stołowe wykorzystuje się elektronarzędzie - pilarkę ręczną zamontowaną do stabilnego stolika - co umożliwia wygodne i bezpieczne przecinanie niewielkich przedmiotów.
Popularną maszyną do przecinania są również pilarki poprzeczne przeznaczone do cięcia na określoną długość desek czy listew, a obrotowy stół i uchylny zespół napędowy umożliwiają cięcie pod kątem w różnych płaszczyznach.
Typowe modele z przesuwną tarczą pozwalają na cięcie materiałów o szerokości do ok. 25 cm i grubości do 5-6 cm Dodatkowe ułatwienie w pracy zapewniają zaciski czy regulowany ogranicznik długości odcinanego materiału.
Cięcie krzywoliniowe np. przy kształtowaniu płaskich elementów dekoracyjnych umożliwiają piły taśmowe, w których zębata taśma tnąca przemieszcza się między rolkami, z których jedna zapewnia napęd i naciąg.
Precyzyjne prowadzenie umożliwiają prowadniki obrotowe (dolny i górny), a obrabiany przedmiot układany jest na uchylnym stoliku. O możliwościach obróbki na takie maszynie decyduje wielkość prześwitu między korpusem a taśmą tnącą oraz odległość rolek prowadzących od stołu roboczego.
Maszyny do cięcia, jak i większość innych obrabiarek do drewna wyposażane są w osłony i przyłącza, co umożliwia podłączenie urządzeń do odsysania wiórów.
Strugarki proste i grubościowe
Struganie drewna to czynność przeprowadzana głównie na materiale tartacznym, która zapewnia wygładzenie powierzchni, a także uzyskanie pożądanej grubości obrabianego materiału. Ze względu na dość duży ciężar, maszyny te użytkowane są najczęściej jako stacjonarne, ale są także modele przenośne, niekiedy nawet w wersji wielofunkcyjnej.
W przypadku strugania bez korekty grubości na określony wymiar wykorzystywane są strugarki proste, w których obszar roboczy tworzy stabilny, dwuczęściowy stół przedzielony wałem nożowym, przy czym jedna część ma możliwość przemieszczania się w pionie, regulując w ten sposób grubość skrawanego materiału.
Wały nożowe tych maszyn mają dwa lub trzy ostrza, przy czym ten drugi wariant zapewnia stabilniejszą pracę i uzyskiwanie równiejszej powierzchni. Na stole montowana jest często uchylna prowadnica, która pozwana na proste lub kątowe wyrównywanie krawędzi desek.
Strugarki nazywane również heblarkami skrawają materiał na szerokości wału nożowego, która dla urządzeń półprofesjonalnych najczęściej wynosi 20-30 cm.
Odmianą strugarki jest tzw. grubościówka jednostronna, która przesuwa i obrabia materiał w kanale roboczym za pomocą wałków posuwu. Pracuje ona z wykorzystaniem tego samego wału skrawającego co przy pracy jako strugarka prosta, a ruchomy stół dolny w kanale umożliwia regulacje głębokości skrawania, jak i dostosowanie do wysokości obrabianego materiału, w zakresie np. 10-150 mm.
W praktyce obróbkę surowego materiału na strugarce przeprowadza się, wygładzając najpierw jedną powierzchnię na strugarce prostej, a następnie umieszcza materiał w kanale grubościówki, obrabiając drugą powierzchnię i uzyskując wymaganą grubość.
Frezarki w różnych odmianach
Frezarki to maszyny do dekoracyjnego kształtowania boków listew czy desek, wycinania otworów o różnorodnym zarysie, jak i rzeźbienia powierzchniowego. Zależnie od rodzaju zabiegów dobierane są odpowiednie maszyny i narzędzia robocze, przy czym do prac frezarskich przy kształtowaniu liniowym wykorzystuje się często przystawki np. do pilarki lub strugarki, a kształt uzyskiwanej powierzchni zależy od zarysu ostrzy głowicy.
Do takich zadań wykorzystywane są frezarki dolnowrzecionowe, w których szybkoobrotowa głowica nożowa obraca się pionowo i jest wyposażona w wymienne noże kształtowe. Regulacja tej maszyny sprowadza się do ustawienia położenia prowadnicy, która określa głębokość skrawania oraz przemieszczania stołu w pionie, dostosowując w ten sposób wysokość linii kształtowania.
Posuw obrabianego materiały może odbywać się ręcznie przy użyciu ochronnego popychacza lub na przesuwnym stole z zaciskiem, co umożliwia precyzyjne pozycjonowanie obrabianej powierzchni.
W praktyce frezarki te wykorzystywane są głównie do tworzenia głębokich profili w listach ozdobnych, złączy na pióro i wpust w deskach podłogowych i boazeryjnych czy tworzenia kasetonów ozdobnych.
Podobne zastosowanie, ale o znacznie płytszym profilowaniu mają frezarki górnowrzecionowe wykorzystywane najczęściej w postaci elektronarzędzi, co umożliwia kształtowanie krawędzi listew czy blatów o nieograniczonej długości, a zamontowany ogranicznik lub umieszczone na frezie łożysko ustalają głębokość skrawania.
Frezarki te przystosowane są do współpracy z kształtowymi frezami palcowymi, których prędkość obrotowa sięga kilkunastu tysięcy obrotów na minutę. W użytkowaniu ręcznym wykorzystywane są także wycinaniu otworów o skomplikowanych kształtach, rzeźbieniu czy formowaniu złączy, ale przy takim pracach, najczęściej konieczne będzie z użycie szablonów, które wyznaczają tworzony kształt, jak i jego lokalizację.
Frezarki górnowrzecionowe łatwo dostosować do pracy stacjonarnej i mogą pracować w pozycji odwróconej (frezem do góry) po zamontowaniu w stoliku dedykowanym do określonego modelu. Umożliwia to wygodną i bezpieczną pracę przy obróbce niewielkich przedmiotów, a dodatkowe akcesoria w postaci prowadnic czy ograniczników zapewniają precyzję działania.
Autor: Cezary Jankowski
Opracowanie: Aleksander Rembisz
Zdjęcie główne: Festool
Komentarze