Planowanie i urządzanie ogrodu

Jeśli nie mamy czasu na samodzielne planowanie ogrodu lub brakuje nam umiejętności czy wiedzy ogrodniczej, projekt najlepiej zamówić u profesjonalisty.

Także urządzenie ogrodu można powierzyć profesjonalnej firmie (jest to bardzo wygodne rozwiązanie, jeśli nie mamy czasu na samodzielną pracę ani ręki do roślin), która wykona za nas wszystkie prace we właściwej kolejności i udzieli rocznej gwarancji na posadzone rośliny (wymianie podlegają te, które się nie przyjęły albo chorują).

Może być to firma, która stworzyła projekt naszego ogrodu (w takim przypadku po zaakceptowaniu projektu zwykle następuje podpisanie umowy na realizację ogrodu). Możemy także zamówić w firmie, która przygotowała projekt, pełnienie nadzoru autorskiego nad wykonaniem ogrodu, dzięki czemu będziemy mieć pewność, że wykonawca przeprowadzi wszystkie prace zgodnie z założeniami projektu.

W dalszej części tekstu (na podstawie pytań, jakie często pojawiają się w kontekście planowania ogrodu) powiemy z czym się trzeba zmierzyć, zamawiając projekt zagospodarowania ogrodu i podczas jego urządzenia oraz jak przebiega współpraca z wynajętą firmą.

Kiedy zamówić projekt ogrodu?

Projekt najlepiej zamówić już na etapie budowy domu albo nawet wtedy, gdy powstaje jego plan. Im wcześniej to zrobimy, tym lepiej, często zdarza się bowiem, że realizując projekt ogrodu, trzeba ingerować w obiekty znajdujące się już na działce (np. przedwcześnie wykonany podjazd do garażu może utrudnić montaż kabli instalacji elektrycznej do oświetlenia ogrodu lub systemu automatycznego nawadniania).

Co się składa na kompleksowy projekt ogrodu? Czy można zamówić tylko wybrane elementy projektu?

Projekt zagospodarowania ogrodu może być wykonany tradycyjnie - techniką ręczną lub w programie komputerowym (w skali od 1:100 do 1:500). W skład opracowania wchodzi:

projekt koncepcyjny - plan ogrodu widziany z góry, przedstawiający projektowane zagospodarowanie przestrzeni z uwzględnieniem istotnych elementów przyszłego ogrodu (ciągi komunikacyjne, roślinność czy mała architektura);
projekt wykonawczy (techniczny) - rzut z góry, na którym przedstawione obiekty są zwymiarowane. Określona jest także ich dokładna lokalizacja. Projekt wykonawczy może być poszerzony o dodatkowe projekty częściowe:

• odwodnienia, nawierzchni,
• nawadniani,
• oświetlenia (pamiętajmy, że do wykonania instalacji elektrycznej potrzebne są uprawnienia, firma ogrodnicza może jedynie zaplanować funkcjonalne rozmieszczenie lamp).

Część opisowa dołączona do projektu wykonawczego zawiera:

- informacje o terenie, założeniach projektowych, zastosowanych materiałach i technologiach, spis ilościowy roślin i spis zaleceń dotyczących ich uprawy;

- wizualizacje ogrodu, przekroje, szkice i rysunki ukazujące detale;

- kosztorys - przedstawia koszt realizacji projektu z wyszczególnieniem kosztów za poszczególne prace.

Nie trzeba zamawiać wszystkich elementów opracowania, ale wraz z projektem koncepcyjnym warto zamówić wizualizacje, bo pomagają wyobrazić sobie przyszły ogród, natomiast projekt wykonawczy będzie podstawą do samodzielnego urządzenia ogrodu.

Właściciele działek z urządzonym już ogrodem często decydują się na zamówienie jednego, wybranego projektu, np. nawadniania czy oświetlenia.

Ile kosztuje projekt ogrodu?

Koszty związane z zamówieniem projektu zagospodarowania ogrodu zależą głównie od jego skomplikowania, liczby projektów częściowych oraz wielkości działki (im większa, tym koszt za każdy m² projektowanej działki jest mniejszy) i mogą wynosić od 500 zł do kilku tysięcy złotych.

Niektóre firmy podają koszt projektu ogrodu zależny od powierzchni ogrodu. Inne natomiast koszt ten rozpatrują indywidualnie, uwzględniając specyfikę działki i oczekiwania klienta.

Koszt projektu koncepcyjnego wynosi zwykle 1-3 zł/m², w przypadku gdy nie zamawiamy do tego projektu wykonawczego. Jeśli natomiast nasze zamówienie obejmuje kompleksowy projekt ogrodu, to cena projektu koncepcyjnego będzie nawet 2 razy niższa. Każda wizualizacja to dodatkowy koszt: min. 300 zł.

Cena projektu wykonawczego (zależna od wielkości projektowanego ogrodu oraz złożoności projektu) wynosi zwykle 2-10 zł/m². Dodatkowa opłata może być konieczna za sporządzenie kosztorysu prac związanych z wykonaniem ogrodu. Do ceny projektu doliczany jest także koszt pierwszego dojazdu do klienta.

Projekt ogrodu może być darmowy jeśli to jedna firma zajmie się jego wykonaniem, urządzeniem i pielęgnacją.

Jak długo czeka się na projekt ogrodu?

Wykonanie projektu ogrodu trwa od około 2 tygodni do około 2 miesięcy. To także zależy od skomplikowania projektu, liczby projektów częściowych oraz wielkości i kształtu działki. Termin ten powinien być określony w umowie.

Jak wybrać odpowiednią firmę do zaprojektowania ogrodu?

Projekt i wykonanie ogrodu najlepiej zlecić profesjonalnej firmie zajmującej się zagospodarowaniem ogrodów. Firmy, które długo działają na rynku, mają większe doświadczenie i prawdopodobnie oferują lepszą jakość usług, jednak są zazwyczaj droższe.

Jakimi etapami przebiega współpraca z projektantem ogrodu?

Na początku projektant ogląda teren i przeprowadza z nami rozmowę, podczas której przekazujemy mu nasze oczekiwania co do funkcji i wyglądu przyszłego ogrodu oraz zakresu projektu.

Po podpisaniu umowy (powinna ona zawierać informacje o zakresie projektu, terminie jego oddania czy warunkach płatności) projektant przystępuje do pracy nad projektem. Do tego potrzebna będzie mapa terenu, na której uwzględnione będą obiekty znajdujące się w ogrodzie.

Na kolejnym spotkaniu przedstawione zostaną nam przynajmniej 2 koncepcje projektowe poparte szkicami. Projektant z pewnością zaproponuje ciekawe rozwiązania.

Przygotujmy się jednak na to, że nie wszystkie nasze pomysły da się zrealizować ze względu na uwarunkowania przyrodnicze, lokalizację działki, przepisy prawne, możliwości techniczne czy finansowe. Dopiero po wspólnym dopracowaniu koncepcji zagospodarowania ogrodu projektant wykona ostateczną wersję projektu.

Co należy przygotować na rozmowę z projektantem ogrodu?

Projektant poprosi nas o mapę z naniesioną lokalizacją domu lub o podkład geodezyjny. Potrzebna też będzie inwentaryzacja zieleni i obiektów architektonicznych znajdujących się na działce, które mają być wkomponowane w projekt (pomiary w terenie możemy wykonać sami lub wykona je firma).

Projektant może poprosić o przygotowanie planu przedstawiającego przebieg instalacji podziemnych, np. lokalizację przewodów istniejącej instalacji elektrycznej (dokumentacja ta jest ważna szczególnie dla firmy, która zajmować się będzie realizacją projektu, bo w przypadku jej dostarczenia nie poniesie odpowiedzialności za ewentualne uszkodzenia instalacji podczas prac).

Dobrze, jeśli będziemy znać także informacje na temat:

• usytuowania działki (sąsiedztwo, usytuowanie względem stron świata),
• wielkości działki,
• ukształtowania terenu,
• rodzaju gleby,
• dostępności wody (gdy planowany jest system nawadniający).

Jaka jest kolejność prac podczas urządzania ogrodu i ile wynoszą koszty?

Koszt urządzenia ogrodu zależy głównie od jego wielkości, złożoności prac, jakości użytych materiałów i rodzaju zastosowanego sprzętu (warto wiedzieć, że ceny za te same usługi ogrodnicze mogą być bardzo różne, zależą bowiem od wielu czynników, np. regionu kraju czy renomy firmy).

Prawdą jest, że nasz ogród będzie kosztował tyle, ile na niego wydamy. Pamiętajmy, że niewielki ogród (ok. 500 m²) można urządzić zarówno za 10 000, jak i za 110 000 zł. Niektóre firmy podają koszt urządzenia ogrodu zależny od wielkości jego powierzchni, wynosi on zazwyczaj 20-40 zł/m² (koszt ten obejmuje zwykle projekt ogrodu oraz wykonanie zieleni - zakup roślin i wykonanie nasadzeń oraz trawnika).

Koszt wykonania ogrodu przez specjalistyczną firmę może być nawet dwukrotnie wyższy niż podczas wykonywania prac samodzielnie. Konkurencja wśród firm ogrodniczych jest spora, dlatego cenę usług warto negocjować.

Gdy szacowany koszt przekracza tymczasowo nasze możliwości finansowe, lepiej wykonać ogród w kilku etapach rozłożonych w czasie, niż działać niezgodnie z projektem (do poszczególnych etapów prac możemy wynająć odrębne firmy).

Prawidłowa kolejność prac podczas urządzania ogrodu:

Oczyszczenie terenu (z pozostałości po budowie domu czy z samosiewu) to koszt od kilkuset do kilku tysięcy złotych (w przypadku niewielkiego ogrodu, o powierzchni ok. 500 m²).

Prace ziemne (zmiana ukształtowania powierzchni terenu, kopanie fundamentów czy wykonanie wykopu pod zbiornik wodny) - ukształtowanie terenu w ogrodzie o powierzchni ok. 1000 m² to z reguły koszt 5-9 tys. zł. Ręcznie wykopanie ziemi (z wywozem) kosztuje 60-120 zł/m³.

Większe roboty ziemne warto wykonać spychaczem czy koparką, bo koszt może być nawet trzykrotnie mniejszy niż za pracę ręczną. Wywrotka ziemi ogrodowej kosztuje średnio 700 zł, a piasku - średnio 300 zł.

Odwodnienie terenu (potrzebne jest zwykle w ogrodach, w których gleba jest nieprzepuszczalna). Koszt systemu odwodnienia (składającego się z sieci perforowanych rur ułożonych w rowach wypełnionych żwirem i piaskiem) w ogrodzie o pow. 1000 m² wynosi ok. 5000 zł.

Rozprowadzenie podziemnej części instalacji automatycznego nawadniania i oświetlenia ogrodowego Koszt systemu automatycznego nawadniania (materiały i robocizna) w małym ogrodzie, o powierzchni ok. 500 m², wynosi zwykle 5-8 tys. zł, a w ogrodzie o powierzchni ok. 1000 m² - 10-15 tys. zł. Koszt oświetlenia ogrodu o powierzchni ok. 1000 m² to zazwyczaj 8-9 tys. zł.

Prace budowlane (wykonanie nawierzchni, ogrodzenia, oczka wodnego czy altany) Nawierzchnia stanowi jeden z droższych elementów ogrodu. Jej koszt (materiał i wykonanie) w ogrodzie o powierzchni ok. 1000 m² wynosi zwykle 24-30 tys. zł. Koszt ten zależy jednak od rodzaju użytego materiału.

Najdroższe są nawierzchnie z kamienia (z kostki kamiennej: 170-650 zł/m²; z płyt kamiennych: kilkaset zł/m²), bo materiał ten jest drogi, a ponadto trzeba wiedzieć, że im droższy materiał, tym więcej zapłacimy za wykonanie z niego nawierzchni.

Tańsza jest nawierzchnia z betonowej kostki brukowej (80-350 zł/m², przy czym najdroższa jest kostka imitująca kamień), płyt betonowych (ok. 50 zł/m²) czy żwiru (30–80 zł/m²). Materiałem najczęściej stosowanym na ogrodzenia działek jest metalowa siatka osadzona na słupkach z punktowym fundamentem. Koszt takiego ogrodzenia to ok. 700 zł/20 m.

Cena oczka wodnego zależy głównie od jego wielkości i użytych materiałów (folia, laminat lub beton oraz kruszywo i kamienie).

Można przyjąć, że koszt oczka czy strumienia to min. 600 zł/m². Znacznie mniej zapłacimy, jeśli do budowy oczka użyjemy gotowej formy z laminatu (koszt: od kilkuset zł), którą można kupić w centrum ogrodniczym (zakup gotowych elementów małej architektury także będzie bardziej opłacalny niż ich budowa).

Sadzenie roślin Koszt roślin do obsadzenia ogrodu o powierzchni ok. 1000 m² wynosi od kilkunastu do kilkudziesięciu tysięcy złotych, zależnie od gatunków użytych roślin oraz ich wielkości (cena dużego krzewu, którego wys. przekracza 1 m, może być kilkakrotnie wyższa niż młodej rośliny tego samego gatunku o wys. ok. 30 cm).

Do ceny roślin trzeba doliczyć koszt przygotowania podłoża i sadzenia. Przyjmuje się, że średni koszt krzewu lub drzewka do ogrodu, wraz z posadzeniem, to ok. 35 zł.

Zakładanie trawnika wiąże się z kosztem wykonania zasiewu (materiał i przygotowanie podłoża), czyli 5-20 zł/m², natomiast trawnik z rolki kosztuje 20-40 zł/m². Darń z rolki, którą uzyskuje się przez siew nasion do gruntu (gotową darń zdejmuje się następnie maszynami), jest prawie dwa razy tańsza niż darń wysiewana do podłoża znajdującego się na folii (ta ostatnia, choć delikatniejsza, lepiej się przyjmuje).

Montaż nadziemnej części instalacji to koszt zraszacza - ok. 50-70 zł. Za 5 lamp na niskich słupkach zapłacimy 1000-1200 zł.

opr.: Małgorzata Cuch
zdjęcie wprowadzające: Zdjęcie z konkursu Home sweet home (Aneta 215)