Awaryjne ogrzewanie domu

Przyczyny awarii i możliwości utworzenia awaryjnego ogrzewania

Długotrwały brak ogrzewania w całym domu może być spowodowany poważną awarią w sieci elektroenergetycznej, usterką w samym systemie grzewczym (kotle, pompie ciepła czy układzie sterowania), ale zdarzają się też problemy z dostawą odpowiedniego paliwa dostosowanego do użytkowanych urządzeń grzewczych.

Możliwości utrzymania przynajmniej znośnej temperatury wewnątrz pomieszczeń uzależnione będą od rodzaju użytkowanego systemu, a także możliwości technicznych wykorzystania urządzeń zastępczych.

Przewidując dłuższe przerwy w możliwości ogrzewania, należy możliwie szybko przystąpić do uruchomienia wariantu zastępczego, gdyż znaczne wychłodzenie pomieszczeń znacząco utrudni nagrzanie ich w trybie awaryjnym. 

Nowoczesne domy coraz częściej pozbawione są tradycyjnych systemów ogrzewania i funkcjonują w oparciu o jeden nośnik energii - głównie energię elektryczną - eliminuje to co prawda konieczność odprowadzenia spalin z tradycyjnych źródeł ciepła, ale w takich obiektach zastępczo - w razie braku dostawy prądu - znacznie trudniej zapewnić alternatywne z wykorzystanie paliwa stałego, ciekłego czy gazowego, zwłaszcza gdy przeznaczone do tego urządzenia będą działać dość długo.

Znacznie większe możliwości zainstalowania awaryjnego ogrzewania mają budynki z kominami lub nawet przepustami w ścianach zewnętrzny, co umożliwia bezpieczne i efektywne odprowadzenie spalin z tymczasowo podłączonych np. piecyków gazowych z zamkniętą komorą spalania.

Natomiast w każdych warunkach można będzie wykorzystać urządzenia zasilane prądem, oczywiście jeśli to nie awaria w sieci elektroenergetycznej spowodowała wyłączenie ogrzewania. Wymaga to jednak dostosowania obciążenia mocą elektryczną do parametrów przyłącza i pilnowania, żeby nie spowodować zadziałania wyłączników nadprądowych przy korzystaniu z innych prądożernych sprzętów (kuchenki, pralki czy czajnika.

Do krótkotrwałego ogrzewania można też wykorzystać przenośne grzejniki gazowe na gaz płynny lub naftę, ale w pomieszczeniach, gdzie będą używane trzeba zapewnić dostateczną wentylację nawiewno-wywiewną.

Ogrzewacze elektryczne

Przy funkcjonującej sieci elektroenergetycznej awaryjne ogrzewanie najłatwiej można będzie zapewnić przy użyciu różnych ogrzewaczy elektrycznych, przy czym najlepiej do tego celu nadają się tzw. grzejniki olejowe w postaci żeberkowej konstrukcji wyposażonej w grzałkę, termostat, a wypełnienie olejem transformatorowym umożliwia dłuższe przetrzymywanie ciepła i gwarantuje bezpieczne użytkowanie.

Grzejnik elektryczny olejowy z wyświetlaczem LCD 2500 W. fot. Teesa

Oferowane grzejniki mają najczęściej stopniowaną moc grzałek w zakresie 500-2500 W (zależnie od wielkości grzejnika), co pozwala na dostosowanie mocy obciążenia do parametrów instalacji.

Trzeba jednak pamiętać, że o efektywności przekazywania energii cieplnej decyduje powierzchnia takiego grzejnika, a moc grzałki wpływa jedynie na szybkość jego nagrzewania i orientacyjnie można przyjąć efektywny poziom emisji o wartości ok. 100 W na żeberko.

Natomiast o dostosowaniu intensywności ogrzewania do aktualnych warunków, decyduje wbudowany termostat reagujący na temperaturę pomieszczeniu, a także zabezpieczający przed przegrzaniem powierzani grzejnika. Alternatywne można też wykorzystać tanie grzejniki konwektorowe przekazujące ciepło na drodze nadnaturalnego unoszenia nagrzanego powietrza lub wspomagane przez wentylator.

Ze względu na sposób emitowania ciepła najlepiej umieszczać je w pasie podokiennym, gdzie utworzą kurtynę powietrzną wymuszającą optymalną cyrkulację powietrza w pomieszczeniu. Podobnie jak grzejniki olejowe wyposażane są w skokowy przełącznik mocy grzałek oraz termostat regulujący na temperaturę w pomieszczeniu.

W praktyce wykorzystanie ogrzewaczy elektrycznych ogranicza się do 2 góra 3 pomieszczeń, ze względu na dopuszczalne obciążenie instalacji elektrycznej, przy czym zasilanie z gniazdek warto rozdzielić na poszczególne fazy (nawet z użyciem przedłużaczy), jeśli dysponujemy prądem trójfazowym.

Gdy potrzebny własny prąd

Brak zasilania sieciowego prądem sprawia, że niezależnie od użytkowanego systemu grzewczego, z reguły pozbawienie będziemy również ogrzewania, chyba, że korzystamy archaicznych urządzeń w postaci np. kotła węglowego z obiegiem grawitacyjnym czy tzw. kozy, bo nawet kominek z DGP wymaga zasilania prądem. Jednak zależnie od rodzaju urządzeń grzewczych bardzo zróżnicowane jest zapotrzebowanie ma moc elektryczną i w zależności od tego wykorzystuje się różne rozwiązania.

Awaryjne zasilanie dla podtrzymania pracy kotła centralnego ogrzewania w przypadku przerw w dostawie pądu. fot. A. Rembisz

W przypadku użytkowania instalacji grzewczej zasilanej gazem lub z kotłem węglowym i ręcznym zasypem, prąd elektryczny potrzebny będzie jedynie do zasilania układu sterowania i pompy obiegowej, a łączna moc nie powinna przekraczać 100-150 W.

Przyjmując dobowe zapotrzebowanie energii do ich zasilania na poziomie 2 kWh, trudno będzie jednak zmagazynować ją w akumulatorach – bateria o pojemności 100 Ah teoretycznie przechowa ok. 1,2 kWh, ale w praktyce do pozyskania z reguły będzie znacznie poniżej 80% tej wartości.

Problemu nie rozwiązuje też własna instalacja fotowoltaiczna, gdyż ładowanie prądem w sezonie zimowym (grudzień - styczeń) jest bardzo kapryśne i przy niesprzyjającej pogodzie trudno będzie pozyskać tyle energii nawet z dużej instalacji. Statystycznie w miesiącach zimowych pozyskiwanie energii elektrycznej z PV wynosi dziennie ok. 0,5-0,8 KWh z 1 kW mocy zainstalowanych ogniw, a często praktyczny uzysk dzienny jest niemal zerowy.

Dlatego pewniejszym i znacznie tańszym rozwiązaniem będzie użycie agregatu prądotwórczego o mocy dostosowanej do awaryjnych wymagań, przy czym może on również zasilać inne odbiorniki elektryczne niezbędne do funkcjonowania domu.

Agregat prądotwórczy pozwoli przeczekać awarię zasilania. fot. Honda

Standardowo przyjmuje się, że jego optymalna moc przy pracy ciągłej to 2,0-3,0 kW, co umożliwi nie tylko niemal normalne użytkowania domowego wyposażenia, ale może również zapewnić zasilanie pompy ciepła odpowiedzialnej za ogrzewanie całego domu.

Przykładowo, pompa ciepła typu powietrze/woda o nominalnej mocy grzewczej 7 kW, przy pełnym obciążeniu pobiera ok. 2,3 kW mocy (bez załączania dodatkowej grzałki).

Ogrzewacze na gaz i naftę

Przy ograniczonej możliwości wykorzystania prądu do awaryjnego ogrzewania lub awarii jego zasilania, autonomiczne pozyskanie ciepła umożliwiają przenośne podgrzewacze zasilane gazem lub spalające naftę. Formalnie nie wymagają połączenia ich do kanału odprowadzającego spaliny, co jednak obniża komfort przebywania w takim pomieszczeniu, jeśli nie zostanie zapewniona skuteczna jego wentylacja.

Piecyki te powinny być wyposażone w urządzenia analizujące stan otaczającego powietrza i wyłączające jego działanie po przekroczeniu określonego poziomu stężenia szkodliwych składników.

Kominek gazowy QLIMA 1,9-3,4 kW. fot. Erli

Ogrzewacze gazowe przy zasilaniu z 11-kilogramowej butli LPG pozwalają na pozyskania ok. 130 kWh energii cieplnej, co przy przeciętnej mocy grzejników 2-4 kW umożliwia ogrzewania przez 35-70 godzin przy wykorzystaniu pełnej mocy i zależnie od modelu, spalanie odbywa się na palniku ceramicznym lub katalitycznie.

Ze wglądu na wydzielanie ze spalinami pary wodnej należy w pomieszczeniach, gdzie są użytkowane kontrolować wilgotność powietrza, aby nie narazić wyposażenia na zawilgocenie.

Podobne własności jak i zakres zastosowania mają piecyki na naftę, i zależnie od modelu w procesie spalania wykorzystuje się tradycyjny knot lub sterowany elektronicznie palnik z wtryskiem, co pozwala na płynną regulację mocy grzewczej, sterowanie termostatem jak i programowanie, a przekazywanie ciepła odbywa się przez nadmuch, ale ten model piecyka wymaga zasilania prądem.

Autor: Redakcja BudownicwaB2B

Opracowanie: Aleksander Rembisz

Zdjęcie otwierające: Freepik (https://pl.freepik.com/darmowe-zdjecie/mezczyzna-pijacy-goracy-napoj-podczas-kryzysu-energetycznego_36291043.htm)