Podkłady pod pokrycia dachowe - rodzaje, funkcje, wentylacja

Rodzaje podkładów pod pokrycia dachowe

Podkład pod pokryciem występuje w wielu wariantach:

• ołacenie i wysokoparoprzepuszczalna folia wstępnego krycia;
• ołacenie i niskoparoprzepuszczalna folia wstępnego krycia;
• samo ołacenie bez folii;
• deskowanie (sztywne poszycie) bez papy lub folii;
• deskowanie i papa lub folia o niskiej paroprzepuszczalności;
• deskowanie i folia o wysokiej paroprzepuszczalności;
• deskowanie i mata drenażowa.

Niektóre wersje są bardzo podobne, bo różnią się np. tylko rodzajem zastosowanej folii dachowej. Jednak taka drobna z pozoru różnica może być bardzo istotna.

Żeby się w tym nie pogubić i wybrać właściwe w danej sytuacji rozwiązanie, trzeba zrozumieć, jakie funkcje pełni podkład:

• usztywnia konstrukcję dachu;
• jest oparciem dla pokrycia;
• stanowi barierę dla wody deszczowej, która przedostanie się pod pokrycie;
• może być barierą dla pary wodnej uciekającej z poddasza lub też umożliwiać jej swobodne przenikanie.

Funkcje podkładów pod pokrycia dachowe

Usztywnienie
Podkład jest oparciem dla pokrycia i przenosi jego ciężar na więźbę dachową. Równocześnie jednak usztywnia samą konstrukcję dachu, łącząc ze sobą wszystkie wiązary. Najlepiej to zadanie spełniają duże płyty drewnopochodne, tworząc sztywną tarczę. Najbardziej podatny na odkształcenia jest zaś ruszt z łat i kontrłat. W związku z tym zmiany rodzaju poszycia, a także rozstawu i przekroju łat powinny być uzgodnione z konstruktorem. Różnice mogą być bardzo duże, np. modyfikacja sposobu układania tradycyjnej dachówki karpiówki - zamiast w "łuskę" na "koronkę" - oznacza dwukrotne zwiększenie rozstawu łat (z ok. 15 do 30 cm).

Oparcie
Podkład jest oparciem dla pokrycia i to od jego sztywności zależy, jakie rozwiązanie będzie odpowiednie. Dachówki, blachodachówki i blachy profilowane (przede wszystkim trapezowe) są na tyle sztywne, że nie wymagają oparcia na całej swojej powierzchni - wystarcza ruszt z łat. Dla blach płaskich, aby się nie zwichrowały, potrzebne jest solidniejsze podparcie w postaci deskowania. Jednak pomiędzy deskami można pozostawić nawet kilkucentymetrowe odstępy.

Natomiast dla papy i gontów papowych (bitumicznych) konieczny jest jak najrówniejszy podkład - najlepiej w formie dużych płyt drewnopochodnych, ewentualnie desek łączonych na pióro i wpust. Bitumiczne materiały pokryciowe są po prostu bardzo elastyczne i dostosowują się do wszelkich nierówności podłoża. Jeśli będzie ono nierówne, dach będzie wyglądał nieestetycznie.

Uszczelnienie
W praktyce żadne pokrycie dachowe nie jest całkowicie szczelne dla wody deszczowej. Niewielkie jej ilości zawsze mogą przedostać się pod pokrycie, np. w wyniku działania silnego wiatru w czasie opadu. Szczelność zależy przy tym zarówno od cech samego pokrycia (duży arkusz blachodachówki zawsze będzie szczelniejszy od małych dachówek ceramicznych), jak i kąta nachylenia dachu (ze stromego dachu woda spływa szybciej i ryzyko przecieku jest mniejsze). Szczelny podkład to jakby drugie pokrycie, zabezpieczające więźbę, ocieplenie i poddasze przed woda opadową. Niemcy nazywają je niekiedy "dachem spodnim". Ze względu na szczelność, podkłady należy uszeregować następująco:

• papa lub folia dachowa na sztywnym poszyciu (z desek lub płyt);
• folia dachowa sklejana na zakładach;
• folia dachowa ułożona z przynajmniej 10 cm zakładem.

Przyjmuje się, że najszczelniejszy podkład - z papy na sztywnym poszyciu, jest niezbędny w dachach płaskich, czyli o nachyleniu do 12°. Producenci pokryć dachowych podają w swoich katalogach, na ile szczelnego podkładu wymaga pokrycie danego typu, w zależności od kąta nachylenia połaci. Zastosowanie podkładu o większej szczelności nie jest błędem. Jest nawet godne polecenia, jeśli dach ma skomplikowany kształt, np. wiele koszy, w których będzie zalegał topniejący powoli śnieg. Jednak wykonanie pełnego deskowania może oznaczać również konieczność zmiany sposobu wentylacji dachu.

Podkłady pod pokrycia dachowe - wentylacja dachu

Konstrukcja dachu musi umożliwiać osuszenie jego termoizolacji oraz samego pokrycia. Zawilgocona termoizolacja traci swe ciepłochronne właściwości, drewniana więźba dachowa staje się podatna na zagrzybienie, poza tym stale utrzymująca się podwyższona wilgotność działa niszcząco na pokrycia dachowe.

Źródłem wilgoci może być woda deszczowa oraz para wodna, wnikająca od strony poddasza. Tylko na nieużytkowych strychach nie ma problemu pary wodnej i wentylacji konstrukcji dachu, bo jest ona odkryta od strony poddasza. Na poddaszach użytkowych w dachach mamy zaś izolację cieplną, którą zabezpiecza się od strony pomieszczeń użytkowych folią paroizolacyjną. Jednak nie jest to bariera doskonała i pewna ilość pary wodnej wnika w dach. Układ warstw, w tym budowa podkładu, musi umożliwiać jej usunięcie na zewnątrz.

Szczeliny wentylacyjne muszą być drożne na całej swej długości - od okapu po kalenicę. Jednak w dachach o skomplikowanym kształcie bardzo trudno to osiągnąć, może wówczas pomóc np. zastosowanie specjalnych dachówek wentylacyjnych.

Jarosław Antkiewicz
fot. Röben