Wybieramy okna dachowe - na co zwrócić uwagę?

Okna dachowe, a okna fasadowe

Powszechne wykorzystywanie pomieszczeń na poddaszu na cele mieszkaniowe wymaga zapewnienia tam odpowiedniego oświetlenia naturalnego, do czego wykorzystywane są różne warianty okien połaciowych.

W porównaniu ze zwykłymi oknami fasadowymi muszą się one charakteryzować przede wszystkim zwiększoną odpornością na uszkodzenia oraz szczelnością, choć ze względu na ich konstrukcję, nieco łagodniejsze są dla nich parametry izolacyjności cieplnej.

W miejscach, gdzie wymagane jest jedynie zapewnienie dostępu do powierzchni dachowej - głównie z pomieszczeń nieogrzewanych - instalowane są wyłazy dachowe, które umożliwiają najczęściej również doświetlenie pomieszczenia np. gospodarczego.

Na co zwracać uwagę przy wyborze okien dachowych?

Inwestorzy indywidualni przy wyborze okien i wyłazów przewidzianych do zamontowania w połaci dachowej z reguły kierują się głównie ich funkcjonalnością i ciepłochronnością, pomijając istotne parametry, które są szczególnie ważne przy nietypowym użytkowaniu, uwzględniające warunki na zewnątrz obiektu jak i miejsce ich lokalizacji w budynku.

Okno dachowe po prawidłowym montażu stanowi integralną część połaci dachowej, zapewnia szczelność i izolacyjność pokrycia. fot. FAKRO

Znaczący wpływ na ich szczelność i trwałości - oprócz oczywiście prawidłowego montażu – ma przede wszystkim kąt nachylenia połaci dachowej oraz uwzględnienie potencjalnego zagrożenia rozbiciem oszklenia, ale warto też brać pod uwagę inne parametry użytkowe takie jak przepuszczalność powietrza czy izolacyjność akustyczna podawana fakultatywnie przez producenta.

Wymagane lub zalecane parametry okien dachowych oraz wyłazów określone są w obligatoryjnych normach, oraz w instrukcjach ITB, a wyniki przeprowadzonych badań dla określonych typoszeregów wyrobów powinny być dostępne w dokumentacji dołączanej do produktu przez ich producenta.

Informacje takie powinny obejmować:

• wartość współczynnika przenikania ciepła U - nie większy niż 1,1 W/m2K, w przypadku montażu w pomieszczeniach ogrzewanych lub 1,4 W/m2 K przy różnicy temperatur poniżej 16°C;
• przepuszczalność powietrza zewnętrznego uzależniona od wysokości zamontowania okna i wyposażenia w urządzenia nawiewne określona wg jednej z czterech klas. Dla budynków niskich przyjmuje się klasę 3 z uwzględnieniem współczynnika infiltracji a ≤ 0,3 m3/(h m daPa^2/3) lub w klasie 2 z wyposażeniem w nawiewniki sterowane;
• odporność na obciążenie wiatrem określane dla wysokości zamontowania okien dachowych, a budynkach do wysokości 60 m wymagane są okna przynajmniej w klasie 1, co odpowiada wytrzymałości na napór wiatru o ciśnieniu 200 Pa i maksymalnemu dopuszczalnemu ugięciu ramy w klasie B do 1/200 mm
• wodoszczelność określana według dziewięciu klas dla okien dachowych nieosłoniętych - od 1A do 9A, wskazująca na odporność na wnikanie wody zależnie od ciśnienia naporu wiatru w zakresie ciśnień 50-600 Pa. Dobór odpowiedniej klasy wodoszczelności będzie szczególnie ważny w budynkach zlokalizowanych na obszarach, gdzie często występują silne wiatry w połączeniu z opadami deszczu. O wysokiej wodoszczelności okna dachowego decyduje m.in. liczba zastosowanych uszczelek - najczęściej są cztery - po dwie w ościeżnicy i skrzydle.
• odporność na uderzenia to niezwykle istotny parametr dotyczący okien dachowych jak i wyłazowych, który zasadniczo wpływa na bezpieczeństwo ich użytkowania ze względu na ich lokalizacje. Zależnie od rodzaju użytkowanych pomieszczeń odporność udarowa tych otworów klasyfikowana jest w czterech klasach wytrzymałościowych, przy czym nie powinny być montowane okna dachowe i wyłazowe w klasie niższej niż 2, przy nachyleniu połaci ponad 35 stopni, a przy mniejszych kątach w klasie 3, a w obiektach użyteczności publicznej nawet w klasie 4. Zasadniczo badania dotyczą odporności szyb na np. gradobicie i upadek z określonej wysokości (zależnie od klasy w zakresie 200-700 mm). Rozszerzona klasa wytrzymałościowa określa nie tylko odporność oszklenia na stłuczenie, ale również uszkodzeń konstrukcji okna, czy możliwości oderwania lub przemieszczenia skrzydła okiennego. jak również sposobu ryglowania skrzydła w ościeżnicy oraz zastosowanej konfiguracji okuć ocenianej podobnie jak w przypadku odporności wyważeniowej.

Warianty użytkowe i akcesoria

Pod względem użytkowym okna dachowe dobierane są pod kątem systemu ich otwierania, co wpływa na wygodę obsługi jak i na ich funkcjonalność w stanie otwarcia. Standardowo funkcjonują jako okna obrotowe z osią obrotu umieszczoną w połowie lub 2/3 ich wysokości, co umożliwia ich obrót o niemal 180 stopni.

Dzięki temu łatwo można je umyć po obu stronach, ale wchodząca do pomieszczenia część skrzydła potencjalnie grozi kolizją, jeśli znajdzie się ono na wysokości głowy.

Okna dachowe klapowo-obrotowe GPL lub GPU. fot. VELUX

Okna z okuciami obrotowo–uchylnymi zależnie od ustawionej funkcji, pozwalają na to, aby skrzydło okienne można uchylić na górnym zawiasie lub obrócić dzięki symetrycznie bądź niesymetrycznie umieszczonej osi.

Zapewniają też bezproblemowe mycie, gdyż po odpowiednim przestawieniu funkcji okucia uzyskamy dostęp do obu stron jak w oknie obrotowym. Natomiast bardziej kłopotliwe będzie usunięcie zanieczyszczeń zewnętrznych w oknach uchylnych nazywanych również klapowymi.

Przy pojedynczym zestawieniu konieczne będzie wymontowanie skrzydła, ale w przypadku montażu bliźniaczego (jedno okno obok drugiego) uzyskamy dostęp do zewnętrznej strony sąsiedniego otworu okiennego.

Pod względem funkcjonalnym okna uchylne pozwalają jedynie na przewietrzanie pomieszczenia, gdyż kąt ich otwarcia nie przekracza najczęściej 45 stopni i trudno się przez nie wychylić.

Zależnie od wysokości, na jakiej zamontowane są okna dachowe, ich obsługa możliwa jest bezpośrednio z poziomu podłogi lub przy użyciu mechanizmów z napędem elektrycznym, co pozwala na zautomatyzowanie systemu sterowania poprzez np. łącze Wi-Fi oraz samoczynne zamykanie okna w przypadku pojawienia się opadów deszczu.

Zewnętrzne markizy zaciemniające dedykowane do okien dachowych ograniczają nasłonecznienie i nagrzewanie się pomieszczeń. fot. VELUX

Przydatnym uzupełnieniem funkcjonalności okien dachowych będzie zamontowanie osłony przeciwsłonecznej w postaci rolety, żaluzji bądź markizy, rozwijanych ręcznie lub automatycznie.

Wyłazy dachowe

Te otwory w pokryciu dachowym umożliwiają wyjście na jego powierzchnię w celu przeprowadzenia niezbędnych prac konserwacyjnych - głównie związanych z czyszczeniem kanałów kominowych - a także doświetlenie pomieszczenia gospodarczego na strychu domu.

Ze względu na lokalizację nie muszą one spełniać wszystkich wymagań stawianych oknom połaciowym, ale oczywiście powinny gwarantować szczelność i wytrzymałość w różnych warunkach pogodowych.

Wyłaz dachowy WVB+T PVC 50×62. fot. OKPOL

Ze względu na wygodniejsze wyjście, wyłazy z reguły otwierane są na bok (na lewą bądź prawą stronę) i powinny być umieszczone możliwie blisko komina. Warto też zadbać o ułatwienie wyjścia na połać dachową umieszczając w otworze np. rozsuwalną drabinę wysuwaną na wysokość ok. 1 m ponad jego powierzchnię.

Jednak w przypadku umieszczenia wyłazu nad pomieszczeniem ogrzewanym lub np. nad klatką schodową należy zamontować tam ciepłochronne okno wyłazowe o parametrach zbliżonych do typowych okien połaciowych.

Autor: Redakcja BudownicwaB2B

Opracowanie: Aleksander Rembisz

Zdjęcie główne: FAKRO