Wykonanie elewacji z cegieł i płytek

Charakterystyka cegieł elewacyjnych

cegły klinkierowe - charakteryzują się małą nasiąkliwością, dużą mrozoodpornością i trwałością; dostępne są w różnorodnej gamie kolorystycznej-w odcieniach czerwieni, ale również w kolorze żółtym, grafitowym, białym oraz z coraz ciekawszą fakturą-gładką, ryflowaną, matową, glazurowaną. Aby elewacja dobrze wyglądała, należy pomieszać cegły z rozmaitych palet (z różnych partii uzyskuje się cegły o innych odcieniach);

cegły licowe - o cechach zbliżonych do zwykłych cegieł ceramicznych. Mogą mieć powierzchnię zdobioną przez ryflowanie lub piaskowanie. Niektóre cegły licowe wykonywane są ręcznie - mają rozmaite celowe wady kształtu oraz ślady po narzędziach, dzięki czemu nadają elewacjom wygląd starych murów;

cegły silikatowe - nie ulegną degradacji pod wpływem czynników atmosferycznych; wykazują wysoką odporność na korozję biologiczną. Dostępne są w kilku wymiarach, jednak w niewielu odmianach kolorystycznych.

Elewacje murowane

Elewacje z cegieł buduje się na tej samej zasadzie, co ściany ze zwykłych cegieł lub pustaków ceramicznych.

Cegły elewacyjne można murować i spoinować na dwa sposoby:

• jednoetapowo - równocześnie ze wznoszeniem warstwy konstrukcyjnej. Na warstwę elewacyjną wykorzystuje się najczęściej łupane cegły silikatowe, których nie trzeba bardzo dokładnie spoinować, a jeśli zabrudzą się zaprawą, dość łatwo można je oczyścić. Najpierw stawiana jest warstwa elewacyjna na wysokość ok. 0,5 m, następnie układa się ocieplenie i domurowuje warstwę konstrukcyjną;

• dwuetapowo - po postawieniu warstwy konstrukcyjnej. Muruje się wtedy, gdy elewacja wykonywana jest z cegły klinkierowej (spoinowanej specjalną zaprawą do klinkieru) lub ściany ocieplane są wełną mineralną (konieczna jest pustka wentylacyjna). Wówczas wełnę mocuje się specjalnymi talerzykami dociskowymi zakładanymi na kotwy, a do murowania używa się kotew wkręcanych.

Uwaga! Przy ociepleniu z wełny mineralnej i ścianie wykonanej ze szczeliną wentylacyjną, trzeba pozostawić otwory wentylacyjne. Umożliwią one swobodną wymianę
powietrza oraz osuszanie izolacji i ściany osłonowej od wewnątrz. Kratki wentylacyjne montuje się w spoinach na dole ściany i pod okapem w odstępach mniej więcej
co 1 m.

Płytki elewacyjne

Elewacje z nich wykonane wyglądają podobnie jak te wymurowane z cegieł. Płytki najczęściej przykleja się do ocieplenia. Na elewacje stosuje się płytki z klinkieru, silikatów i kamienia długości 21-29 cm, szerokości 5-7 cm i grubości od 8 do 25 mm.

Przyklejanie płytek elewacyjnych

Płytki elewacyjne mocuje się do podłoża na zaprawę klejową. Tę nakłada się i na płytki, i na podłoże, by nie dopuścić do tworzenia się pod okładziną pustych przestrzeni, które mogłaby penetrować woda. Po dociśnięciu płytek do ściany, zaprawa całkowicie wypełnia przestrzeń pod okładziną. Po ułożeniu płytek spoiny wypełnia się elastyczną zaprawą do spoinowania.

Uwaga! Do mocowania płytek elewacyjnych zaleca się wybór uelastycznionej mrozoodpornej zaprawy klejowej, przeznaczonej do prac na zewnątrz budynku.

Konserwacja cegieł i płytek elewacyjnych

Resztki spoin pozostałe po zafugowaniu należy usunąć w czasie do dwóch godzin po tej czynności. Wykwity solne można usuwać po dłuższym czasie koncentratem
na bazie kwasów rozcieńczonym wodą. Wszelkie zabrudzenia usuwa się, gdy cegły lub pytki są suche. Po czyszczeniu opryskuje się je wodą. Z kurzu i brudu elewacje murowane czyści się wodą lub parą pod ciśnieniem. Trzeba jednak uważać, żeby nadmiernie nie zwilżać elewacji.

Cegły o nasiąkliwości większej niż 6% (ceramiczne, licowe i silikatowe) należy pokrywać preparatem impregnującym - zwłaszcza te, które położone są w miejscach
szczególnie narażonych na zawilgocenie - cokoły, parapety itp. Impregnat wnika w głąb materiału, ogranicza chłonność i chroni przed zabrudzeniem, działa przez 3 do 6 lat. Impregnaty przyciemniają cegły.

Cegły można też pokrywać preparatami ochronnymi. Te nie wnikają w materiał i nie zmieniają jego barwy. Chronią przed zaplamieniem i zabrudzeniem. Preparatów ochronnych używa się w odstępie 5 do 7 lat. W przypadku cegieł, które uległy korozji biologicznej, trzeba użyć środków przeciwdziałających tej korozji. Cegły opryskuje się wtedy specjalnymi preparatami rozcieńczonymi wodą, niekiedy nawet trzykrotnie.

Oblicówka

To elewacje mocowane na drewnianych, aluminiowych lub stalowych rusztach. Najczęściej - głównie ze względu na cenę - stosuje się pierwszy rodzaj rusztu. Tworzą
go łaty z zaimpregnowanego suchego drewna drzew iglastych. Pozostałe rodzaje rusztów przystosowane są do wybranego materiału elewacyjnego (najczęściej oblicówki winylowej i drewnianej). Stosuje się je przede wszystkim do wykańczania docieplanych budynków. Pod elewacją na ruszcie można ukryć zwykłe mury lub ściany zbudowane w technologii szkieletowej. Są łatwe w naprawie - w przypadku uszkodzenia pojedynczego elementu nie trzeba demontować całej elewacji.

Oblicówka winylowa nie wymaga konserwacji; można ją wykonywać o dowolnej porze roku, ponieważ wszystkie prace prowadzone są "na sucho". W zależności od typu zastosowanych paneli, mamy do wyboru dwa rodzaje okładziny:

• winylowa (siding) - tworzą ją panele z PCW barwione na różne kolory, najczęściej pastelowe. Długość pojedynczego panelu ma przeważnie od 3 do 6 m długości, od 23 do 29 cm szerokości i od 1 do 1,2 mm grubości;

• drewniana (szalówka) - to okładzina z desek. Deski te wykonuje się z drewna świerkowego, sosnowego, modrzewiowego lub któregoś z gatunków egzotycznych. Ich wymiary to: długość - od 3 do 5 m, szerokość - od 94 do 150 mm, grubość - do 25 mm.
  

• Na materiał do elewacji nadaje się krajowe drewno świerkowe, sosnowe, modrzewiowe, dębowe. Jeszcze lepiej sprawdza się drewno egzotyczne, ze względu na jego wysoką naturalną trwałość (wyższą niż drewna krajowego). Z oblicówki drewnianej wykonuje się całe elewacje (na przykład na domach szkieletowych), albo tylko jej wybrane fragmenty (szczyty, lukarny, podbitki).

Wykonanie elewacji

Ruszt oblicówki zbija się z dwóch wzajemnie prostopadłych warstw. Jeśli budynek tego wymaga, między elementami rusztu umieszcza się ocieplenie, a rozstaw łat dostosowuje do szerokości płyt termoizolacyjnych. Jeżeli ściana nie będzie ocieplana, listwy rozmieszcza się co 40-60 cm.

Panele na oblicówkę są specjalnie wyprofilowane i łączy się je na wpust i wypust lub zakład (przylgę). Mocuje się je pionowo lub poziomo. Uważa się, że oblicówka
pionowa jest trwalsza, bo łatwiej spływa po niej woda deszczowa. Układanie paneli najkorzystniej zacząć od dużych płaszczyzn, a elementy pozostałe po przycinaniu długich paneli wykorzystać na małych płaszczyznach, tj. wnękach czy loggiach.

Oblicówkę mocuje się wkrętami (do prac nie używa się żadnych klejów). Ale paneli nie należy przytwierdzać na sztywno, bo znacznie się rozszerzają i kurczą pod wpływem zmian temperatury. Dlatego przy montażu należy zachowywać luz pomiędzy poszczególnymi elementami.

Aby między oblicówką, a ścianą lub warstwą ocieplającą nie zbierały się skropliny pary wodnej, trzeba utworzyć przestrzeń wentylacyjną - oddzielającą deski od termoizolacji lub ściany. Dzięki niej wilgoć będzie wywiewana. Ponadto gdy dom ocieplony jest wełną mineralną, pod oblicówką układa się folię wiatroizolacyjną, która nie przepuszcza wody, a umożliwia swobodne przenikanie pary; pełni ona też funkcję ochrony wełny przed wydmuchiwaniem. Osłania się nią ściany i sprawia, że ewentualne skropliny spływają po niej w dół i wydostają się szczeliną.

Konserwacja elewacji

W przypadku uszkodzenia jednego elementu oblicówki, wymienia się jedynie ten wadliwy - bez przymusu demontowania całej elewacji. Oblicówka z PCW nie wymaga zabiegów konserwacyjnych. Wystarczy w razie potrzeby wyczyścić ją wodą z dodatkiem łagodnych środków myjących. Inaczej jest w przypadku drewnianej - co kilka lat trzeba poddawać ją konserwacji. Drewno trzeba przede wszystkim systematycznie impregnować. Gdy kolor desek spłowieje miejscowo, to znak, że czas powtórzyć impregnację. Należy użyć do tego preparatu do impregnacji zewnętrznej o dużej wodoodporności.

Zabieg powinno poprzedzać czyszczenie drewna - szarym mydłem z wodą lub płynem do naczyń. Do mocniej zabrudzonych miejsc elewacji można użyć
papieru ściernego. Przecierać należy bardzo delikatnie, aby nie powstały na surowym drewnie jasne plamy. Po 2-3 dniach od mycia, drewno powinno wyschnąć i wówczas można rozpocząć impregnację.

Mycie budynku i impregnację elewacji drewnianej należy przeprowadzać w suche i ciepłe dni.

zdjęcie: Stegu

opr.: Joanna Dąbrowska