Jaki strop nad parterem?

Stropy nad nieogrzewanymi piwnicami lub nad ostatnią kondygnacją wymagają właściwego ocieplenia. Natomiast stropy międzypiętrowe koniecznie trzeba zaizolować pod względem akustycznym. Najskuteczniejszym rozwiązaniem tego problemu jest tzw. podłoga pływająca, czyli posadzka ułożona na izolacji dźwiękochłonnej.

Stropy to konstrukcje zginane, które jednocześnie muszą być dość sztywne, aby nie wpadały w drgania przy byle podskoku. To oznacza, że nie mogą być zbyt cienkie (z warstwami wykończeniowymi ich grubość zwykle wynosi 30-40 cm). Oczywiście przegrody te są na tyle ważnymi elementami nośnymi budowli, że mogą je projektować (dokonywać zmian) tylko uprawnieni konstruktorzy bądź architekci.

Trzeba jeszcze pamiętać, że stropy mogą być ważnymi elementami wystroju wnętrz i dlatego czasami opłaca się zmieniać ich konstrukcję. Można ją również dostosować do umiejętności wykonawców, miejscowych materiałów czy technologii.

Stropy - rodzaje konstrukcji

W budownictwie jednorodzinnym stosuje się wiele materiałów konstrukcji stropowych. Od wieków używane jest drewno. Po prostu zawsze był to materiał powszechnie dostępny, stosunkowo tani i łatwy w obróbce. Przy tym cechy drewna, takie jak lekkość, spora wytrzymałość czy sprężystość, wręcz predysponują ten materiał do wytwarzania elementów konstrukcyjnych.

Pewnymi mankamentami stropów drewnianych jest ich mała odporność na ogień oraz niewielka zdolność tłumienia dźwięków, ale zawsze umiano sobie z tym poradzić. Stosując obrobione na gładko (strugane, ociosane) belki stropowe o dużych przekrojach, w znacznym stopniu spowalniano moment ich zapalenia. Poza tym zewnętrzna, zwęglona warstwa drewna stanowi naturalną izolację dla drewnianego rdzenia. Pod tym względem belki drewniane są znacznie korzystniejsze od stalowych, których nośność podczas pożaru bardzo szybko maleje, co zwykle prowadzi do zawalenia się stropu.

Z hałasem radzono sobie w bardzo prosty sposób. Dawniej układano na stropie polepę, czyli warstwę gliny z sieczką. Wraz z podłogą na legarach stanowiła wystarczającą izolację akustyczną. Obecnie do tego celu wykorzystuje się różne rodzaje podłóg pływających.

Schemat konstrukcji stropu Kleina.

Belkowe stropy drewniane - są najstarszym rodzajem konstrukcji. Wykonuje się je nawet obecnie, zarówno w domach drewnianych, jak i murowanych. Elementy nośne, czyli belki o dość dużych przekrojach poprzecznych (np. 10 x 20 cm, 15 x 25 cm) znajdują się w rozstawie co około 1-2 m. Na wierzchu układane jest pełne deskowanie, a następnie kolejne warstwy izolacyjne i podłogowe.

Najczęściej folia budowlana, izolacja akustyczna z płyt półtwardej wełny mineralnej grubości 4-5 cm (filcu, miękkiej płyty pilśniowej, włókien celulozy, perlitu itd.), czasami legary podłogowe lub ruszt dystansowy, posadzka z desek bądź dwie warstwy sklejonych ze sobą płyt OSB grubości np. 12 i 18 mm (ewentualnie jastrychu gipsowego) i właściwa posadzka z wykładziny podłogowej, klepki czy płytek ceramicznych (w łazienkach konieczna jest izolacja przeciwwilgociowa).

Tego rodzaju stropy doskonale pasują do rustykalnych wnętrz, w których widoczne, naturalne belki stropowe są dodatkową atrakcją wystroju. Przydają się również w nowoczesnych domach, zwłaszcza gdy inwestorom zależy na zachowaniu autentyczności. Poza tym są to konstrukcje lekkie, możliwe do wykonania nawet w okresie zimowym, łatwe w realizacji i stosunkowo tanie. Ich mankamentem jest spora grubość (liczona łącznie z belkami stropowymi) i dlatego konstrukcje te idealnie nadają się na stropy nad ostatnią kondygnacją. Oczywiście po ułożeniu dodatkowej warstwy termoizolacyjnej grubości np. 25 cm.

Drewniane stropy gęstożebrowe - to rozwiązanie znane od około 200 lat. Stosowane jest głównie w budynkach szkieletowych (tzw. kanadyjczykach). Jego podstawowym atutem jest zmniejszenie ilości zużywanego drewna oraz zastąpienie tanimi deskami - grubych i coraz trudniej dostępnych drewnianych bali. Konstrukcję nośną stanowią drewniane belki o szerokości 2 cali (50 mm, po ostruganiu 38 mm), wysokości 6-12 cali (150-305 mm lub odpowiednio 140-285 mm) w rozstawie co 12-24 cale (30-61 cm).

Poszycie pełniące rolę konstrukcyjną wykonywane jest ze sklejki wodoodpornej grubości 12-19 mm lub płyt OSB grubości 16-22 mm (w zależności od rozstawu belek stropowych). Od spodu zwykle przykręcone są płyty gipsowo-kartonowe (często na odrębnym ruszcie stalowym lub drewnianym). Przestrzeń między belkami wypełnia wełna mineralna lub inny rodzaj izolacji akustycznej. Na stropie międzypiętrowym konieczne jest ułożenie podłogi pływającej.

Tego rodzaju konstrukcje są bardzo uniwersalne i dość tanie. Z powodzeniem można je stosować w budynkach murowanych (zwłaszcza nad ostatnią kondygnacją). Poza tym są bardzo lekkie, a dzięki ochronie z płyt gipsowokartonowych dość dobrze zabezpieczone przed pożarem. Wtedy nawet w budynkach drewnianych sprawiają wrażenie konstrukcji nowoczesnej i solidnej - patrząc od spodu, łatwo je pomylić ze stropem żelbetowym. Przestrzeń między belkami z powodzeniem można wykorzystać do rozprowadzenia wszelkich instalacji (łącznie z przewodami wentylacji mechanicznej wymaganymi w nowoczesnych domach).

Oprócz drewna wykorzystuje się i inne materiały konstrukcyjne. Oczywiście stal zarówno w postaci belek, jak i zbrojenia w elementach żelbetowych. To materiał o ogromnej wytrzymałości, dzięki czemu możliwe jest projektowanie konstrukcji o niewielkich wysokościach przekrojów. Obróbka stali jest łatwa, zwłaszcza w ślusarni, ale na placu budowy również możliwa i to za pomocą niedrogich narzędzi. Mankamentem jest jej dość duży ciężar jednostkowy, więc do montażu konstrukcji często wymagany jest dźwig. Z kolei stosunkowo wysoka cena tego materiału zmusza do oszczędzania zarówno podczas projektowania, jak i wykonywania poszczególnych elementów.

Stropy stalowo-ceramiczne - czyli Kleina, to rozwiązanie z początku XX wieku obecnie rzadko stosowane, ale dawniej bardzo popularne. Można je zobaczyć w wielu remontowanych lub modernizowanych budynkach. Ma konstrukcję bardzo podobną do drewnianego stropu belkowego, ale niepalną. Elementy nośne wykonane są z dwuteowych belek stalowych o wysokości 80-240 mm (dawniej nawet ze zużytych szyn kolejowych) rozstawionych zwykle co 100-160 cm (maks. co 240 cm).

Na dolnych stopkach belek oparta jest ceramiczna płyta, murowana z cegieł i zbrojona płaskownikami np. 2 x 20 mm, 3 x 25 mm (tzw. bednarką) lub prętami okrągłymi średnicy 6-8 mm. W zależności od rozstawu belek i przewidywanych obciążeń stosuje się płyty lekkie o wysokości 1/4 cegły (6,5 cm), półciężkie - grubość 1/4 cegły z żeberkami wzmacniającymi z cegieł ustawionych na rąb oraz ciężkie o wysokości 1/2 cegły (12 cm).

Najbardziej popularnym wykończeniem sufitów są tradycyjne tynki cementowo-wapienne, natomiast posadzek - deski podłogowe grubości min. 32 mm ułożone na legarach. Stropy te wymagają zastosowania izolacji akustycznej. Zwykle wykonuje się ją z materiałów granulowanych (wełny mineralnej, polistyrenu, włókien celulozy), które łatwo można ułożyć na nierównym podłożu ceglanej płyty. Oczywiście pomiędzy legarami a stalowymi belkami konieczne jest włożenie gumowych lub filcowych podkładek amortyzujących drgania.

Podstawowym atutem stropów Kleina jest niepalność oraz lepsze usztywnienie ścian nośnych przynajmniej w porównaniu do konstrukcji drewnianych. Kolejnym - ekonomiczność z uwagi na łatwość przystosowania do przewidywanych obciążeń (stropy nad ostatnią kondygnacją, między piętrami, w domu jednorodzinnym czy w magazynach). Natomiast sporym mankamentem jest konieczność wykonywania płyt na pełnym deskowaniu podwieszonym do dolnych stopek belek stalowych. We współczesnych domach jednorodzinnych stropy Kleina opłaca się stosować nad ostatnią kondygnacją.

Współczesne stropy gęstożebrowe - są najbardziej popularnym rodzajem przegród poziomych w domach jednorodzinnych. Ich idea polega na współpracy dość gęsto rozstawionych żeber (co 30-60 cm) z płytą betonową grubości 3-6 cm ułożoną na pustakach wypełniających przestrzeń pomiędzy belkami stropowymi. Konstrukcyjna grubość takiej przegrody najczęściej wynosi 24 cm i to przy rozpiętości do 7,8 m.

W najbardziej rozpowszechnionych systemach typu Fert, Teriva, Wienerberger belki stropowe wykonane są w formie przestrzennych kratownic z betonową stopką. Dzięki temu są na tyle lekkie, że można je montować bez użycia dźwigu. Jednak są dość wiotkie i wymagają stosowania podpór podczas montażu oraz betonowania (przynajmniej w połowie rozpiętości). Pustaki wykonuje się z ceramiki lub keramzytobetomu (w niektórych systemach ze styropianu lub betonu). Jak zwykle na stropach międzypiętrowych konieczne jest ułożenie podłogi pływającej poprawiającej właściwości akustyczne konstrukcji. Spód stropów zwykle wykańcza się tynkiem cementowo-wapiennym lub gipsowym.

Współczesne stropy gęstożebrowe mają wiele zalet: doskonale usztywniają ściany nośne, są ognioodporne, możliwe do ręcznego montażu i to przez osoby o niewielkich kwalifikacjach. Na dodatek dolne i górne powierzchnie są równe oraz łatwe do ostatecznego wykończenia. Poza tym są powszechnie znane i dostępne w każdym zakątku kraju. Trzeba jednak pamiętać o ich ograniczeniach, np. konieczności podwajania belek pod ściankami działowymi (nie można zmieniać ich usytuowania), wykonywania wymianów i wylewek stropowych w rejonie kominów oraz klatek schodowych, klawiszowania pod wpływem obciążeń dynamicznych itp. Poza tym stropy gęstożebrowe tylko pozornie są tanie.

Stropy żelbetowe - w postaci płaskich monolitycznych płyt (czasami prefabrykowanych) należą do najlepszych i najbardziej uniwersalnych konstrukcji. Muszą być projektowane indywidualnie w zależności od sposobu podparcia (na 2-4 krawędziach), rozpiętości (zwykle do 6 m), przewidywanych obciążeń, usytuowania schodów i dużych otworów. Od tego zależy bowiem układ zbrojenia oraz grubość płyty (w domach jednorodzinnych zwykle 8-16 cm). Pomimo że są to konstrukcje ciężkie, czyli korzystne pod względem akustycznym, wymagają jednak ułożenia podłogi pływającej.

Stropy żelbetowe są stosunkowo tanie i łatwe do wykonania, mają dużą sztywność, wytrzymałość i odporność ogniową. Właściwie są niewrażliwe na zmiany obciążeń np. spowodowanych usytuowaniem ścianek działowych czy wykuciem nawet dużych otworów. Można je projektować w dowolnym kształcie. Mimo tych zalet stropy żelbetowe dość rzadko są projektowane w domach jednorodzinnych. Głównie z powodu konieczności wykonania pełnego deskowania na całej powierzchni budynku, zatrudnienia wykwalifikowanych cieśli i zbrojarzy, trudności z poruszaniem się pod stropem (las stempli) oraz przerwy technologicznej trwającej 2-4 tygodnie. Jednak w uzasadnionych przypadkach warto je wykonywać.

opr.: Redakcja
zdjęcie: Rintal