2019-10-30 12:22:36 
- Jakie są zalety i wady ścian jednowarstwowych?
- Z czego budować ściany jednowarstwowe?
- Jakie są koszty budowy ścian jednowarstwowych?
Ściany zewnętrzne mają kilka głównych zadań - przenoszą obciążenia (opierają się na nich stropy, dachy, balkony i wszystko, co się na nich znajduje), izolują od zimna (i upału), mają ograniczać przenikanie hałasu.
W konstrukcji dwu- i trójwarstwowej za ich wytrzymałość odpowiada mur z pustaków, bloczków lub cegły, za ciepłochronność izolacja ze styropianu albo wełny, którą się go obkłada. Izolacyjność akustyczną zapewnia głównie warstwa nośna (im cięższy/gęstszy budulec, tym jest lepsza).
W ścianie jednowarstwowej wszystkie te zadania musi wziąć na siebie jeden materiał. Wykorzystywane powszechnie beton komórkowy, ceramika, silikaty i keramzytobeton mają odpowiednią wytrzymałość na ściskanie, ale nie wszystkie są wystarczająco ciepłe. Z tego powodu jednowarstwowych murów nie buduje się z silikatów czy klasycznej ceramiki.
Budulcem mogą być jedynie materiały najcieplejsze - beton komórkowy, ceramika poryzowana, bloczki hybrydowe (tu materiał konstrukcyjny jest zespolony z izolacyjnym). Przepisy stanowią, że współczynnik przenikania ciepła U, opisujący jak intensywnie ucieka ono przez przegrodę, w przypadku ściany zewnętrznej nie może być wyższy niż 0,23 W/(m2·K). Żeby je spełnić, ściana jednowarstwowa musi być dość gruba (przeważnie 40-50 cm).
Od roku 2021 wartość U ściany zewnętrznej zostanie obniżona do 0,20 W/(m²·K). Wyśrubowanym normom, jako budulec na ściany jednowarstwowe, sprostają tylko najcieplejsze odmiany betonu komórkowego, pustaki z ceramiki poryzowanej z wypełnieniem z wełny mineralnej, ewentualnie keramzytobetonowe z wkładką ze styropianu.
Niektórzy inwestorzy zwracają uwagę na jeszcze jedną cechę materiałów murowych - akumulacyjność cieplną, czyli zdolność do magazynowania ciepła. Ściany o wysokiej akumulacyjności zapewniają w domu bardziej stabilną temperaturę - budynek wolniej wychładza się zimą i nagrzewa latem. Ale żeby przekładała się ona na temperaturę w pomieszczeniach, przegrody muszą być ocieplone od zewnątrz. Co oznacza, że w przypadku ścian jednowarstwowych ta zaleta budulca częściowo traci znaczenie.
ZALETY I WADY ŚCIAN JEDNOWARSTWOWYCH
Do atutów ścian jednowarstwowych należy szybkość budowania. Stawia się je z dużych elementów (na 1 m2 muru potrzeba np. 7 lub 8 bloczków betonu komórkowego) i nie ociepla, co zdecydowanie skraca czas robót. Mur wykańcza się, tynkując go z obu stron.
Wzniesienie i ocieplenie przegrody kilkuwarstwowej (prace prowadzone są w różnych technologiach) zajmuje więcej czasu. Z drugiej strony, pośpiech przy murowaniu tych jednowarstwowych nie jest wskazany. Obeznana z technologią ekipa powinna pracować bardzo starannie, bo budynku nie otuli żadna dodatkowa izolacja, która mogłaby zakryć ewentualne niedoróbki.
Konieczne jest przestrzeganie zaleceń wykonawczych producentów i stosowanie elementów systemowych, co ułatwia poprawne wykonanie wszystkich detali. Problemem mogą być bowiem mostki termiczne, które powstają tam, gdzie materiał ścienny jest zastępowany betonem (w nadprożach, wieńcu stropowym). Eliminuje się je, stosując właśnie rozwiązania systemowe, np. prefabrykowane nadproża, docieplane kształtki wieńcowe.
Za zaletę można też uznać wyższą - w porównaniu z wersją dwuwarstwową - odporność na uszkodzenia mechaniczne. Pustak czy bloczek jest po prostu trwalszy od dość delikatnej warstwy termoizolacji. Wadą może być brak możliwości konkurowania z przegrodami warstwowymi w wyścigu o jak najniższy współczynnik przenikania ciepła. Ponieważ za racjonalną uważa się współcześnie ścianę o grubości do 50 cm, w przypadku przegrody jednowarstwowej zejście poniżej 0,17 W/(m2·K) może być trudne.
Przy ich wykańczaniu należy zadbać o umożliwienie wilgoci „wychodzenia ze ścian”. Patrząc od środka, każda kolejna warstwa (tynk, pustak/bloczek, tynk na zewnątrz, ewentualnie farba elewacyjna) ma mieć mniejszy opór dyfuzyjny. W przeciwnym razie dojdzie do zawilgocenia przegrody.
Z CZEGO BUDOWAĆ ŚCIANY JEDNOWARSTWOWE?
BETON KOMÓRKOWY
Nazywany także gazobetonem, kiedyś suporeksem, to lekki kuzyn zwykłego betonu, produkowany z cementu, piasku, wapna, wody, niekiedy popiołów lotnych (odmiany szare) i środka spulchniającego, którym jest proszek lub pasta aluminiowa. Powstaje w procesie autoklawizacji - na materiał działa para wodna o temperaturze 180-200°C, a pęcherzyki gazu tworzą w jego strukturze miliony małych porów.
W przeciwieństwie do zwykłego betonu jest lekki, paroprzepuszczalny, łatwy w obróbce, ma bardzo dobrą izolacyjność cieplną. Niestety, jego wytrzymałość, izolacyjność akustyczna i mrozoodporność są słabsze. Poza tym jest nasiąkliwy, dlatego należy go odpowiednio zabezpieczyć podczas składowania na budowie.
W zależności od odmiany (ciężaru objętościowego), wznosi się z niego jednowarstwowe ściany zewnętrzne (grubość muru 36,5-48 cm), warstwy nośne w ścianach dwu- i trójwarstwowych (grubość muru 24- 30 cm), wewnętrzne ściany nośne, ścianki działowe. Lambda (λ), czyli współczynnik przewodności cieplnej lżejszych odmian gazobetonu wynosi około 0,9 W/(m·K) - im większa gęstość materiału, tym jest gorsza.
Do budowy ścian jednowarstwowych wykorzystuje się elementy o gęstości od 300 do 400 kg/m3. Wszystkie są równe i powtarzalne. Co ważne, gazobeton jest jednorodny - jego parametry fizyczne (izolacyjność cieplna, akustyczna, wytrzymałość na ściskanie) są takie same w każdym kierunku. Zatem bez względu na sposób umieszczenia bloczka w murze, ten ma zawsze takie same właściwości.
W przegrodach jednowarstwowych można je łączyć zaprawą cementowo-wapienną na grube spoiny. W jednowarstwowych takie spoiny tworzyłyby mostki cieplne, więc stosuje się zaprawę ciepłochronną lub klejową cienkowarstwową (grubości 1-3 mm). Boczne ścianki bloczków są ukształtowane na pióro i wpust, dlatego zaprawę daje się tylko w spoinach poziomych. Wyjątkiem są elementy docinane, tu spoina pionowa też musi być wypełniona.
Przegrody jednowarstwowe należy budować systemowo - poza bloczkami producenci mają w ofercie prefabrykowane nadproża, kształtki szalunkowe itp. Robotnicy powinni mieć też narzędzia odpowiednie do nakładania cienkiej spoiny.
CERAMIKA PORYZOWANA
Powstała w wyniku dążenia do poprawienia izolacyjności cieplnej ceramiki tradycyjnej. Użytą do jej wytwarzania glinę miesza się z mączką drzewną lub trocinami, które w rozgrzanym do kilkuset stopni Celsjusza piecu spalają się, a w wyrobie pozostają po nich puste przestrzenie - pory. Dzięki temu materiał ma mniejszą gęstość i kilkukrotnie lepszą izolacyjność cieplną.
Po modyfikacji układu szczelin, znanego z tradycyjnych pustaków ceramicznych (wzrosła ich liczba, zmienił się kształt i łączne pole przekroju), izolacyjność tego budulca stała się tak dobra, że można z niego wznosić jednowarstwowe ściany zewnętrzne, dorównujące ciepłochronnością warstwowym murom z ociepleniem. Paroprzepuszczalność i akumulacyjność cieplna ceramiki poryzowanej i tradycyjnej są zbliżone. Nowoczesny produkt ustępuje jednak tradycyjnemu w kwestii wytrzymałości i zdolności do tłumienia dźwięków.
Pustaki ceramiczne wykorzystywane do budowy ścian jednowarstwowych mają szerokość 38 lub 44 cm. Dostępne są również wyroby połówkowe i inne elementy uzupełniające: żelbetowe nadproża wykonane w kształtkach ceramicznych czy kształtki do obudowy wieńca. Na 1 m2 ściany potrzeba 16 pustaków. Podobnie jak gazobeton, są one profilowane na pióro i wpust, więc muruje się je bez wypełniania spoin pionowych.
Te wypełnia się tylko w narożach ścian i tam, gdzie wmurowuje się pustaki docięte. Generalnie, zasady murowania ścian jednowarstwowych z ceramiki są podobne do tych dotyczących betonu komórkowego. Pierwszą warstwę zawsze układa się na zaprawie cementowej. Trzeba to zrobić starannie, bo później nie ma szans na wyrównanie poziomu (nie da się zeszlifować powierzchni pustaka). I to właściwie jedyna różnica - beton komórkowy można szlifować, więc pewne korekty są możliwe.
Szlifowane pustaki z ceramiki poryzowanej łączy się także na nowoczesne zaprawy w piance (klej poliuretanowy). Całkowicie pozbawiona wody piana jest aplikowana z puszki. Spoina pozioma ma w tej wersji tylko 1 mm grubości, boczne ścianki pustaków łączy się na pióro i wpust. Ponieważ technologia produkcji murowych elementów ceramicznych uniemożliwia uzyskanie dużej dokładności wymiarowej, pustaki przeznaczone do łączenia na pianę po wypaleniu mają szlifowane powierzchnie poziome.
Co odbija się na ich cenie. Ale takie murowanie ma sporo zalet. Jest czyste (nie potrzeba wody, betoniarki) i szybkie - sprawna ekipa stawia ściany w tej technologii dwa razy prędzej, niż tradycyjne. Jeszcze wyższą termoizolacyjność można osiągnąć, stosując pustaki z ceramiki poryzowanej wypełnione wełną mineralną.
Ten materiał zapewnia również skuteczną ochronę przed hałasem. Pustaki łączy się na pianę lub zaprawę klejową, gotowy mur wykańcza najczęściej tynkiem cementowo-wapiennym. Ściana z elementów o szerokości 44 cm ma współczynnik przenikania ciepła U równy 0,17 W/(m²·K).
BLOCZKI HYBRYDOWE
To pustaki, w których materiał konstrukcyjny zespolono z izolacją. W tym kontekście za bloczek hybrydowy należałoby uznać również pustak z ceramiki z wypełnieniem z wełny. W praktyce pod tą nazwą kryją się pustaki z keramzytobetonu ze styropianową wkładką. To ciepły budulec, któremu chyba jednak nie udało się zawojować rynku.
Sam keramzytobeton wynaleziono podczas poprawiania właściwości cieplnych betonu. Powstał, gdy ciężki żwir zastąpiono lekkim kruszywem, uzyskiwanym w procesie wypalania łatwo pęczniejących glin i iłów. Wyroby z keramzytobetonu cechuje wysoka paroprzepuszczalność, mrozoodporność, izolacyjność akustyczna i odporność na ogień. Ich wytrzymałość i izolacyjność cieplna są na tyle dobre, że można budować z nich ściany nośne grubości 17,5-24 cm.
Muruje się je zwykle na zaprawę cementowo-wapienną. Ale na ściany jednowarstwowe jednorodny pustak z keramzytobetonu się nie nadaje. Co innego wypełniony styropianem - wtedy wzniesiony z niego mur o grubości 42 cm może uzyskać współczynnik U na poziomie 0,15 W/(m2·K).
Bloczki hybrydowe muruje się na zaprawy ciepłochronne, układane w spoinach poziomych, pionowe łączy się na pióro i wpust. Należy unikać ich cięcia lub robić to umiejętnie - tak, by została zachowana ciągłość wewnętrznej wkładki izolacyjnej (ocieplenie sąsiednich elementów musi się stykać). Zaleca się stosowanie wyrobów uzupełniających: bloczków połówkowych, narożnych.
O ile gazobeton czy ceramiczne pustaki na jednowarstwowe ściany dostaniemy w większości poważnych składów budowlanych, o tyle nabycie bloczków hybrydowych może być trudne.
KOSZTY BUDOWY ŚCIAN JEDNOWARSTWOWYCH
Bloczek z betonu komórkowego o grubości 36,5-42 cm kosztuje około 19-20 zł, o grubości 48 cm 22-25 zł. Na 1 m2 potrzeba ich 8. W sumie budulec to 150-200 zł/m2. Plus zaprawa kilka (5-6) zł/m2. Robocizna 70- 90 zł/m2.
Pustak z ceramiki poryzowanej o grubości 44 cm kosztuje 8-12 zł, na metr potrzeba 16 szt., czyli budulec to wydatek 130- 190 zł/m2. Ceny zaprawy i robocizny się nie różnią. Jednowarstwowa ściana z ceramiki wychodzi nieco taniej od tej z gazobetonu, ale ma nieco słabsze parametry, gdy idzie o ciepłochronność.
Jeśli pustaki połączymy pianą, nie zaprawą, koszt muru wzrośnie (przynajmniej o 1/3). Pustaki z wypełnieniem z wełny kosztują powyżej 20 zł/szt., przynajmniej 360 zł/m2 (ceny brutto).
Autor: Janusz Werner
Zdjęcie otwierające: Wienerberger
Komentarze