Rodzaje okładzin elewacyjnych

Paroprzepuszczalość elewacji

Warstwa elewacyjna ma istotny wpływ na tzw. "oddychanie" ściany czyli zdolność do przepuszczania pary wodnej przenikającej z pomieszczeń. Choć tą drogą przenika niewielka ilość wilgoci, to przy nieprawidłowym układzie warstw ściennych może następować trwałe zawilgocenie muru w wyniku kondesacji pary wodnej.

Prawidłowy układ warstw powinien składać się z materiałów o niskiej paroprzepuszczalności układanych od środka i o wysokiej po stronie zewnętrznej. Przestrzeganie tej zasady staje się szczególnie istotne, gdy w ścianie umieszczono materiał charakteryzujący się jednocześnie wysoką izolacyjnością termiczną i małym oporem dyfuzyjnym np. przy ociepleniu z wełny mineralnej.

Osłonięcie tych materiałów paroszczelną warstwą od zewnątrz spowoduje wykraplanie się pary wodnej wewnątrz ocieplenia, co wpłynie również na obniżenie ich własności termoizolacyjnych.

Klejone okładziny elewacyjne

Do bezpośredniego przyklejania na surowym murze czy ociepleniu nadają się dość cienkie pokrycia z płytek klinkierowych, betonowych, gresu czy okładzin kamiennych. W przypadku układania płytek na surowym podłożu, przygotowanie powierzchni ogranicza się do jej oczyszczenia i zagruntowania.

Montaż na ociepleniu wymaga specjalnego przygotowania warstw podkładowych zależnie od ciężaru powierzchniowego okładziny. Należy też użyć twardszych odmian styropianu np. EPS 100 lub polistyrenu ekstrudowanego XPS.

Stosunkowo lekkie okładziny o ciężarze powierzchniowym do 20 kg/m² (np. płytki gresowe o grubości do 10 mm) układa się na typowych warstwach ociepleniowych ze styropianu, z tym że kołki mocujące powinny przechodzić przez siatkę, a ich liczbę zwiększa się do 8 szt/m².

Przy okładzinach, których ciężar powierzchniowy nie przekracza 40 kg/m² (np. płytki klinkierowe, betonowe) konieczne będzie dwuwarstwowe ułożenie siatki wtopionej w dodatkowej warstwie zaprawy klejowej.

Elewacja z płytek klinkierowych fot. Röben

Ze względu na zapewnienie paroprzepuszczalności elewacji jak i możliwości swobodnego rozszerzania się przy zmianach temperatury, udział powierzchni spoin powinien wynosić ok. 5% powierzchni elewacji.

Do przyklejania należy używać elastycznych zapraw klejowych, a do spoinowania (również elastycznych) mas fugujących. Obowiązuje też zasada nakładania kleju na podłoże oraz płytki przy czym nie można dopuścić do pozostawienia wolnych przestrzeni w warstwie klejowej (mocowanie na całej powierzchni).

Elewacje z płyt kamiennych

Tym materiałem wykańcza się głównie dolne partie domu (cokoły) i fragmenty elewacji frontowej, ale można pokryć nimi również całe powierzchnie elewacji. Jako materiał okładzinowy wykorzystuje się płyty o dużych wymiarach z kamienia naturalnego (piaskowca, granitu, sjenitu, marmuru) i grubości 3 - 4 cm.

Zależnie od podłoża są one mocowane metodą klejenia lub osadzania za pośrednictwem kotew. Klejenie płyt kamiennych można przeprowadzić jedynie na sztywnym i wytrzymałym podłożu w postaci murowanej ścianki osłaniającej izolację cieplną lub na ścianie jednowarstwowej.

W przypadku układania cięższej okładziny, należy zapewnić dodatkowe zamocowanie przy użyciu kotew stalowych rozmieszczonych w poziomych rzędach co ok. 50 cm i zaczepionych w wycięciu płyt. Do mocowania używa się specjalnych zapraw klejowych, a nie zwykłych cementowych (możliwość powstania przebarwień). Między płytami pozostawia się szczeliny o szerokości kilku milimetrów, które pozwalają na "pracę" elewacji przy zmianach temperatury otoczenia.

Elewacje murowane

Ten sposób wykończenia ścian zewnętrznych wymaga przygotowania na budynku już na etapie fundamentowania. Koniecznym jest wykonanie odpowiedniego oparcia dla tej warstwy sięgającego do poziomu ławy. Możliwe jest również zrobienie żelbetowej konsoli wsporczej zakotwionej w ścianie fundamentowej poniżej poziomu terenu.

Taka elewacja pełni jednocześnie rolę osłonową dla ocieplenia i tworzy wraz ze ścianą nośną trójwarstwową przegrodę zewnętrzną domu dzięki przewiązaniu kotwami ze stali nierdzewnej. Warstwę elewacyjną można postawić z materiałów ściennych o grubości 6 - 12 cm, a więc z różnych odmian klinkieru, silikatowej cegły łupanej, ozdobnych bloczków betonowych czy specjalnej cegły elewacyjnej. Z reguły stawia się ją po wykonaniu ściany nośnej, co ułatwia jej równe ułożenie i estetyczne wykończenie.

Jednocześnie z murowaniem elewacji układane jest ocieplenie najczęściej z wełny mineralnej, a połączenia ze ścianą nośną wykonuje się przy użyciu kotew wkręcanych. Mocowanie wełny zapewniają talerzyki z noskiem ułatwiającym ściekanie wody. Między ociepleniem i elewacją pozostawia się pustkę wentylacyjną, a cyrkulację powietrza zapewniają wloty umieszczone w spoinach u dołu elewacji i szczeliny w strefie poddachowej.

Elewacje wentylowane

Zależnie od rodzaju materiału elewacyjnego i konstrukcji nośnej ta forma okładzin wykonywana jest jako odmiana lekka bądź ciężka. W małych obiektach, domach jednorodzinnych najczęściej przeprowadzany jest montaż lekkich okładzin z tworzywa sztucznego tzw. sidingu, drewna czy profilowanej blachy.

Wszystkie te materiały montowane są na ruszcie nośnym drewnianym bądź systemowym, przy czym pod okładziną można umieścić główne lub dodatkowe ocieplenie ściany. Przy grubych warstwach ocieplenia listwy montażowe osadza się na klockach dystansowych co pozwala na użycie profili o mniejszej grubości.

Elewacja wykończona sidingiem fot. Profile Vox

Układ rusztu może być poziomy lub pionowy zależnie od tego jak układane będzie pokrycie. Pod warstwą elewacyjną powinna być utworzona pustka wentylacyjna o szerokości 2,5 - 3 cm, a na izolacji z wełny mineralnej ułożona wiatroizolacja o wysokiej paroprzepuszczalności. Chroni ona przed zamoknięciem wełny i wydmuchiwaniem włókien, umożliwiając jednocześnie przenikanie pary wodnej od strony ściany.

Cięższe okładziny z płyt kamiennych, betonowych, włókno-cementowych, czy HPL montowane są na specjalnych konstrukcjach nośnych tzw. podkonstrukcjach. Systemowe podkonstrukcje elewacyjne wykonywane są ze stali lub aluminium i pozwalają na precyzyjne regulacje uzyskiwanej płaszczyzny okładziny niezależnie od ewentualnych wad podłoża.

Z podkonstrukcją współpracują różnorodne łączniki dostosowane do przelotowego lub niewidocznego mocowania odpowiednich okładzin elewacyjnych. Warstwa ociepleniowa z płyt wełny mineralnej powinna być chroniona wiatroizolacją lub fabrycznie naniesioną powłoką ochronną.

W ten sposób montowane jest też tzw. szklenie strukturalne z tafli szklanych pokrywających całą elewację. Szkło elewacyjne pozwala między innymi na ochronę wnętrza przed promieniowaniem słonecznym, zapewnia jednokierunkową przezroczystość tworząc przy tym jednolitą, szczelna osłonę.

autor: Redakcja BudownicwaB2B
oprac.: Maja Wychowaniec
zdjęcie otwierające: Stegu
zdjęcia w tekście: Röben, Profile Vox