2020-01-14 10:18:48 
- Jakie są rodzaje płyt?
- Czym charakteryzują się płyty o ukierunkowanej strukturze?
- Gdzie sprawdzą się płyty wiórowe?
- Charakterystyka płyt jednorodnych spilśnionych.
- Zastosowanie płyt ze sklejonego forniru.
- Gdzie sprawdzi się drewno zmieszane z cementem?
Płyty o różnorodnym przeznaczeniu
Materiały drewnopochodne wykorzystywane w pracach budowlanych mogą pełnić funkcję pomocniczą przy różnych technologiach robót konstrukcyjnych czy wykończeniowych bądź służyć jako samodzielny lub zespolony wyrób - głównie w formie pokryć ściennych lub podłogowych, a nawet jako wytrzymały element nośny.
Materiały drewnopochodne są też podstawowym produktem używanym do tworzenia zabudowy kuchni, jadalni czy salonu, a także produkcji, listew, ościeżnic i drzwi wewnętrznych.
Ze względu na sposób wytwarzania, rodzaj i stopień przetworzenia surowca drzewnego oraz własności użytkowe, w budownictwie wykorzystywane są płyty konstrukcyjne typu OSB, różne odmiany płyt wiórowych i pilśniowych, sklejka oraz wyroby cementowo-wiórowe.
Produkty drewnopochodne tworzone są z drobnych wiórów, zrzynków lub fornirów, scalanych za pomocą różnego typu klejów. Od ich rodzaju zależy nie tylko wytrzymałość mechaniczna elementu, ale również wodoodporność oraz emisja szkodliwych substancji lotnych (głównie formaldehydu).
Dlatego przed doborem takiego materiału należy sprawdzić obszar zastosowania (środowisko suche czy wilgotne), jak i dopuszczalność do użytkowania wewnątrz pomieszczeń. Niekiedy produkty drewnopochodne muszą spełniać określone wymagania przeciwpożarowe i w takich warunkach wykorzystuje się materiał o własnościach trudno zapalnych lub nierozprzestrzeniających ognia.
Płyty o ukierunkowanej strukturze
Jednym z najczęściej wykorzystywanych materiałów drewnopochodnych są płyty OSB (Oriented Strand Board) produkowane z selekcjonowanych pni drzew, tzw. wyrzynków sosnowych pozyskiwanych przede wszystkim z przecinek pielęgnacyjnych lasów.
Drewno po okorowaniu skrawane jest na prostokątne wióry płaskie o długości ok. 100 mm i grubości 0,6 mm Układane wióry tworzą strukturę trójwarstwową, przy czym ich pasma przebiegają w warstwach zewnętrznych równolegle do długości płyty, a w warstwie wewnętrznej prostopadle.
Decyduje to o ukierunkowanych własnościach wytrzymałościowych. Dopuszczalne obciążenia zginające wzdłuż długości są niemal dwa razy większe niż w poprzek płyty. Jest to szczególnie istotne przy układaniu płyt podlegających obciążeniu, np. jako podkład podłogowy na legarach.
Dobre parametry techniczne płyty OSB wynikają z zachowania włóknistości drewna, tworzącego strukturę zazębionych ze sobą wiórów, co np. zapobiega wyłamywaniu się krawędzi, również przy łączeniu ich na gwoździe.
Jako spoiwo stosowany jest natrysk kleju na bazie żywic syntetycznych oraz powłoka parafinowa ograniczająca wchłanianie wilgoci. Płyty produkowane są w kilku odmianach (OSB 1 do OSB 4) które charakteryzują się różną wytrzymałością i odpornością na wilgotność środowiska.
W budownictwie stosowane są głównie odmiany OSB 3 i OSB 4 wykorzystywane jako elementy poszycia dachów, ścian szkieletowych, podłóg.
Standardowe wymiary płyt wynoszą 125x250 cm, a ich grubość mieści się w przedziale 6-25 mm oraz o różnym ukształtowaniu krawędzi (z krawędziami prostymi, dwustronnie frezowanymi na pióro i wpust, czterostronnie frezowanymi na pióro i wpust).
Płyty wiórowe do różnych zastosowań
Struktura płyt wiórowych zbudowana jest z drobnych włókien drzewnych (drzazg, trocin) zespolonych klejem mocznikowo-formaldehydowym. Bezładny układ włókien zapewnia jednakowa wytrzymałość płyty niezależnie od kierunku obciążenia zginającego, a warstwy mikrowłóknin na zewnątrz zapewniają gładkość powierzchni.
Surowe płyty wiórowe - podobnie jak OSB - produkowane są w kilku odmianach o zróżnicowanej wytrzymałości i odporności na zawilgocenie. Odmiany te oznaczone są symbolami P1-P7., przy czym do zastosowań równoważnych dla płyt OSB 3, należy wykorzystywać płyty wiórowe typu P5 bądź P7.
Niezwykle szerokie zastosowanie w zakresie dekoracyjnego wykańczania wnętrz mają wiórowe płyty laminowane, z których wykonuje się m.in. zabudowy kuchni, garderoby, meble, parapety i blaty kuchenne.
Jednorodne płyty spilśnione
Materiały drewnopochodne wytwarzane z wiórów drzewnych mają niejednorodną strukturę, co utrudnia precyzyjną obróbkę i estetyczne wykończenie krawędzi. Takich problemów nie przysparzają materiały spilśnione produkowane z rozwłóknionego surowca drzewnego, poddanego wysokiej temperaturze i prasowaniu.
W efekcie uzyskuje się materiał jednorodny, o rożnej twardości zależnie od technologii wytwarzania. Jako produkty handlowe wytwarzane są trzy rodzaje płyt pilśniowych - miękkie (LDF) , średnio-twarde (MDF) i twarde (HDF).
Obszar zastosowań płyt LDF to głównie dźwięko- i ciepłochronne izolacje podłogowe bądź izolacje akustyczne ścian pomieszczeń.
Płyty MDF, dzięki możliwości kształtowania powierzchni (frezowania), wykorzystywane są do wykonywania dekoracyjnych elementów lakierowanych lub foliowanych, np. drzwiczek szafek czy przypodłogowych listew ozdobnych.
Płyty ze sklejonego forniru
Sklejki są materiałem drzewnym składającym się z wielu warstw cienkich fornirów pozyskiwanych w procesie obwodowego łuszczenia kłody drewna. Do ich produkcji używa się, zarówno drewna iglastego, jak i liściastego, przy czym w końcowym wyrobie mogą znajdować się oba jego rodzaje.
Poszczególne warstwy forniru składane są najczęściej w krzyżowym układzie włókien, a następnie klejone pod dużym naciskiem.
Producenci sklejki oferują bardzo bogaty asortyment przeznaczony do różnych zastosowań charakteryzujący się m.in. jakością powierzchni licowych, odpornością na wilgoć, dodatkowym wykańczaniem powierzchni.
W podstawowym asortymencie przeznaczonym dla budownictwa znajdują się sklejki klasyfikowane do dwóch podstawowych grup ze względu na wodoodporność:
- suchotrwała do zastosowań w warunkach suchych,
- wodoodporna do zastosowań w warunkach wilgotnych.
Trzeba jednak pamiętać, że sklejki wodoodporne nie mogą być użytkowane w warunkach wilgotnych bez dodatkowego zabezpieczenia powierzchni i krawędzi.
W budownictwie szerokie zastosowanie maja również sklejki szalunkowe, których powierzchnie pokrywa powłoka separacyjna chroniąca przed wodą i ograniczająca przyczepność betonu. Wykorzystywane są one głównie do produkcji deskowań wielokrotnego użytku.
Zastosowanie sklejek jest podobne do płyt OSB, ale charakteryzują się one większą odpornością na zawilgocenie i wytrzymałością.
Szczególne zastosowanie znajdują one przy szalowaniu lub montażu elementów krzywoliniowych, gdyż dzięki elastyczności łatwo je wyginać. Standardowe wymiary sklejki to 1530 x 2230 mm i grubości 4-35 mm.
Drewno zmieszane z cementem
Wykorzystywane niegdyś płyty cementowo-wiórowe - zwane supremą - jako ocieplenie ścian umożliwiające bezpośrednie tynkowanie, zostały wyparte prze znacznie lepsze produkty termoizolacyjne.
Jednak w zmodyfikowanej wersji wykorzystywane są nadal, pełniąc rolę tzw. szalunków traconych. Zmineralizowane zrębki drewna iglastego, sprasowane i spojone cementem tworzą sztywne płyty, z których przy użyciu stalowych łączników ustawia się deskowanie z włożoną styropianową termoizolacją i wypełnia betonem.
Powierzchnię płyt zrębkowo-cementowych można tynkować od zewnątrz i od środka bez konieczności wzmacniania podłoża.
W warunkach wysokiej wilgotności środowiska i wymaganej dużej wytrzymałości pokryć powierzchniowych, wykorzystywane mogą być drobno-włóknowe (drzazgowe) płyty cementowo-wiórowe o gładkiej i twardej powierzchni.
Zależnie od grubości - w zakresie 8-40 mm - posłużą jako element osłonowy, np. na elewacji lub pokryciu szkieletu; szalunek lub samodzielna przegroda.
Autor: Cezary Jankowski
Opracowanie: Aleksander Rembisz, Martyna Nowak-Ciupa
Zdjęcie otwierające: Hatek
Zdjęcia w tekście: Pfleiderer, Swiss Krono, Velox
Komentarze