Czym ocieplić dom? Jaki materiał wybrać?

Ocieplenie domu – czym ocieplić dom?

Najlepsze materiały izolacyjne do ocieplenia domu zależą od sposobu jego budowy, lokalizacji i warunków klimatycznych. Kilka metod ocieplania domu, cechujących się dobrą izolacyjnością termiczną to:

• styropian – wykonany z polistyrenu ekspandowanego. Płyty styropianowe, których często używa się do budowy domu energooszczędnego, są łatwe w instalacji; ocieplenie za pomocą styropianu jest lekkie, cechuje go wysoka odporność na wilgoć;
• wełna mineralna – jest to materiał izolacyjny wykonany z minerałów szklanych lub skalnych. Ocieplenie za pomocą wełny mineralnej układa się w dwóch warstwach jest łatwe w instalacji. Wełna jest odporna na ogień i zapewnia dobrą izolację akustyczną;
• pianka poliuretanowa (pianka pur)– materiał w postaci pianki, który jest rozpylany na powierzchnię. Pianka poliuretanowa jest bardzo skuteczna w izolacji cieplnej i może być stosowana w trudno dostępnych miejscach;
• celuloza – jest to materiał izolacyjny, wykonany z przetworzonej masy drzewnej. Celuloza jest łatwa w instalacji, ekologiczna i odporna na ogień;
  wełna drzewna – jest to materiał izolacyjny wykonany z odpadów drzewnych, takich jak trociny i wióry. Wełna drzewna jest ekologiczna, trwała i zapewnia dobrą izolację akustyczną.

Finalnie, najlepsze materiały izolacyjne do ocieplenia domu zależą od indywidualnych potrzeb i preferencji. Warto również zwrócić uwagę na jakość wykonania izolacji, ponieważ nawet najlepsze materiały izolacyjne nie będą skuteczne, jeśli instalacja nie zostanie wykonana prawidłowo.

Aktualne normy i przepisy dotyczące ocieplenia

Wymagania dotyczące ocieplenia budynków mieszkalnych różnią się w zależności od kraju i regionu. W Polsce, obowiązujące normy techniczne w zakresie ocieplenia budynków mieszkalnych określa Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

Według jego treści, minimalna wartość współczynnika przenikania ciepła dla przegród zewnętrznych (ściany zewnętrzne, dach, stropodach) powinna wynosić U ≤ 0,3 W/m²K.

W przypadku stropów nad nieogrzewanym poddaszem oraz stropów nad piwnicą lub garażem, minimalna wartość omawianego współczynnika wynosi U ≤ 0,4 W/m²K. Pamiętajmy, że im niższa wartość U, tym lepsza izolacyjność cieplna.

Ponadto, zgodnie z obowiązującymi przepisami, budynki mieszkalne muszą spełniać wymagania dotyczące minimalnej powierzchni okien i drzwi balkonowych, jak również minimalnej izolacyjności przegród wewnętrznych i elementów konstrukcyjnych.

Warto jednak zaznaczyć, że wymagania, jakie znajdziemy w przepisach są jedynie minimalnymi wartościami, do jakich powinniśmy dążyć – a bardziej efektywne rozwiązania izolacyjne mogą prowadzić do dużo większych oszczędności energii i kosztów ogrzewania.

Obecnie standardem w budownictwie jednorodzinnym jest wznoszenie obiektów znacząco ograniczających zużycie energii konwencjonalnej. Poza tym, od 2021 roku obowiązują dość restrykcyjne kryteria termoizolacyjności, nawiązujące do idei prawdziwego budownictwa pasywnego.

Domy pasywne powinny mieć współczynnik przenikania ciepła U nieprzekraczający poziomu 0,15 W/m²K , zaś normą w budownictwie mieszkaniowym jest dziś współczynnik 0,2 W/m²K.

Współczynnik przenikania ciepła

Niezależnie od tego, z jakich materiałów i w jakiej technologii powstała, zgodnie z przepisami obowiązującymi od 2017 roku, współczynnik przenikania ciepła U nie powinien być większy niż 0,23 W/(m²K), a od 2021 roku – niż 0,20. Najważniejsze parametry ściany zewnętrznej to: izolacyjność cieplna, wysoka wytrzymałość, akumulacja cieplna, izolacyjność akustyczna.

Pamiętajmy, że prawidłowe ocieplenie fundamentu łączące się z ociepleniem ściany skutecznie przeciwdziała ucieczce ciepła.

Straty ciepła – którędy ciepło ucieka z domu?

Ciepło z domu może uciekać przez wiele miejsc, a za najbardziej newralgiczne uważa się:

• okna i drzwi – z racji na to, że zapotrzebowanie na energię jest ściśle powiązane z jej stratami, trzeba szczególnie zadbać o te miejsca, przez które zwykle ucieka jej najwięcej. Okna powinny być szczelne i tak zaprojektowane, by były jak największe od strony nasłonecznionej, aby wpuszczać jak najwięcej słonecznego światła;
• ściany – nieszczelności, słaba izolacja termiczna lub brak izolacji termicznej, a także uszkodzenia mechaniczne ścian domu zewnętrznych i wewnętrznych mogą powodować ucieczkę ciepła;
• dach – nieszczelności lub brak izolacji termicznej na poddaszu lub dachu rzutują tym, że ciepło ucieka przez szczeliny;
• podłogi – brak izolacji lub nieszczelności wokół podłóg mogą powodować ucieczkę ciepła;
• komin – nieszczelności wokół komina lub źle wykonane przewody kominowe mogą powodować ucieczkę ciepła;
• wentylacja – jeśli nie zostanie odpowiednio zaprojektowany lub zainstalowany, system wentylacyjny może powodować ucieczkę ciepła.

Aby zmniejszyć ucieczkę ciepła z domu, można podjąć różne działania, wśród których wymienia się izolację termiczną (obejmującą zainstalowanie izolacji wokół okien, drzwi, ścian, dachu i podłóg – czyli ocieplenie budynku), uszczelnianie, wymianę okien i drzwi (zwłaszcza jeśli są stare lub źle wykonane).

Ponadto, trzeba wybrać odpowiednią metodę ogrzewania, która zapewni optymalną wydajność i nie będzie generować nadmiernych strat ciepła oraz odpowiedni system wentylacji, który będzie właściwie zaprojektowany i zainstalowany do konstrukcji budynku. Ważna jest także kontrola temperatury w domu.

Ocieplenie domu wełną mineralną czy styropianem?

Dom budowany w technologii tradycyjnej zużywa średnio 120 kWh energii /m²/rok. Tymczasem obecnie obowiązujący standard energetyczny WT 2021 dopuszcza budowę domów, które nie przekraczają 70 kWh/m²/rok. Stąd szukanie alternatyw – również w obszarze ocieplania domu i ocieplanej powierzchni.

Grubość ścian nośnych w domu nie ma bezpośredniego wpływu na izolację termiczną, ale może mieć wpływ na wybór odpowiedniego materiału izolacyjnego i grubości izolacji.

Izolacja termiczna domu jest zwykle instalowana wewnątrz lub na zewnątrz ścian nośnych. Grubość izolacji termicznej zależy od kilku czynników, takich jak lokalizacja geograficzna domu, poziom izolacji dachu, ilość i jakość okien, a także rodzaj materiału izolacyjnego.

Ogólnie rzecz biorąc, im grubość izolacji termicznej jest większa, tym lepiej dom jest izolowany termicznie. Jednakże, grubość izolacji termicznej może być ograniczona przez wielkość otworów okiennych i drzwiowych oraz przez szerokość belek i krokwi dachu.

W przypadku, gdy izolacja termiczna jest instalowana wewnątrz ścian nośnych, grubość ta może być również ograniczona przez szerokość ściany nośnej.

W praktyce, zwykle stosuje się izolację o grubości od 10 do 20 cm w przypadku wełny mineralnej lub styropianu, ale dokładna grubość izolacji zależy od konkretnych wymagań i zaleceń dotyczących izolacji termicznej w danym regionie.

W każdym przypadku, przed podjęciem decyzji o grubości izolacji termicznej, warto skonsultować się z ekspertem lub projektantem, aby wybrać najlepszą opcję dla konkretnego projektu.

Wełna mineralna jest materiałem naturalnym i ekologicznym, wykonanym z włókien mineralnych pochodzących z wulkanicznej skały (czyli wełny skalnej), co oznacza, że jest ona przyjazna dla środowiska.

Jest dobrą izolacją termiczną, ponieważ jej struktura wytwarza dużą liczbę małych komórek powietrza, które zatrzymują ciepło. Wełna jest wysoce odporna na ogień i nie emituje szkodliwych substancji – w normalnych warunkach posłuży wiele lat – chyba, że dojdzie do jej zamoczenia.

Styropian jest lżejszy od wełny mineralnej i łatwiejszy w obróbce. Ponadto, styropian jest dobrym izolatorem termicznym i z powodzeniem może być stosowany do izolacji ścian, dachu i podłogi.

Jest też wytrzymały i odporny, co oznacza, że nie traci swoich właściwości izolacyjnych np. pod wpływem wilgoci. Od strony zewnętrznej warto jednak ochronić styropian tłoczoną folią hydroizolacyjną lub siatką z włókna szklanego, wtopioną w zaprawę klejową, która zabezpieczy materiał przed gryzoniami.

Koszty ocieplenia domu

Przejdźmy do kosztów. Ile kosztuje ocieplenie ścian zewnętrznych? Cena za 1 metr kwadratowy ocieplenia domu styropianem wynosi 50-70 zł/m² . Wiele zależy od grubości arkuszy. Montaż arkuszy o grubości 10 cm to koszt mniej więcej 50-55 zł/m².

W przypadku arkusza o grubości 20 cm, cena ocieplenia domu styropianem za 1 m2 wzrasta do 70 zł. A jak kształtują się ceny izolacji z wełny mineralnej? Jako przykład można podać koszt izolacji stropu z wełny mineralnej o grubości 20 cm, wynoszącej łącznie 100 m².

Ten może wynieść około 3500-5000 zł (w zależności od regionu i wykonawcy). Jednakże, koszty izolacji mogą się różnić w zależności od zastosowanego rodzaju izolacji (np. wełna mineralna z dodatkiem szkła, wełna mineralna z dodatkiem sztucznych żywic), a także od dodatkowych prac przygotowawczych, takich jak oczyszczenie i przygotowanie powierzchni do izolacji.

Charakterystyka energooszczędna budynku

Analiza energooszczędna domu obejmuje kompleksową ocenę w zakresie wykorzystania energii w budynku i ma na celu identyfikację i zaproponowanie działań usprawniających zużycie energii oraz zmniejszenie kosztów eksploatacji budynku.

Przeprowadzenie takiej analizy powinno obejmować następujące kroki:

• weryfikacja izolacji termicznej budynku, czyli analiza jakości i grubości izolacji termicznej ścian (należy wziąć pod uwagę: ściany nośne, ściany działowe, ściany fundamentowe), dachu i podłóg – w celu określenia efektywności izolacji.
• ocena jakości instalacji wentylacyjnej, obejmująca analizę systemu wentylacji wewnątrz budynku, w celu określenia jakości i efektywności wentylacji oraz identyfikacji możliwych źródeł strat ciepła.
• weryfikacja źródeł ciepła – innymi słowy: analiza źródeł ciepła w budynku, w tym ocena jakości i efektywności kotłów, pieców oraz pomp ciepła.
• analiza systemu grzewczego – ocena jakości i efektywności systemu grzewczego oraz identyfikacja możliwych źródeł strat ciepła.
• ocena jakości instalacji oświetleniowej – analiza jakości i efektywności instalacji oświetleniowej, celem której jest wprowadzenie energooszczędnych źródeł światła.
• analiza zużycia energii – analiza faktycznego zużycia energii w budynku, w celu określenia sposobów poprawy efektywności energetycznej.

Wyniki analizy energooszczędnej pozwalają na zaproponowanie konkretnych działań, zmierzających do poprawy efektywności energetycznej budynku oraz oszczędności na kosztach eksploatacji, co ważne jest zwłaszcza w przypadku domów pasywnych.

Mogą to być na przykład rekomendacje dotyczące modernizacji izolacji termicznej, wymiany systemu grzewczego na bardziej efektywny lub zastosowanie energooszczędnych źródeł oświetlenia.

Dom pasywny ogrzany – cechy domu pasywnego

Dom pasywny ogrzany to budynek zaprojektowany i wykonany w sposób umożliwiający utrzymanie komfortowej temperatury wewnątrz bez użycia tradycyjnego systemu grzewczego.

Oznacza to, że taki budynek zużywa bardzo mało energii do ogrzewania i jest w stanie utrzymać stałą temperaturę wewnątrz bez potrzeby stosowania aktywnego systemu ogrzewania, np. pieca gazowego czy kotła na paliwo stałe.

Dom pasywny ogrzany opiera swoją efektywność energetyczną na kilku zasadach.

• Po pierwsze, jego ściany, dach i fundamenty są bardzo dobrze ocieplone i szczelne, dzięki czemu minimalizują straty ciepła na zewnątrz.
• Po drugie, taki budynek jest wyposażony w system wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła, który pozwala na wymianę powietrza z zewnątrz, a jednocześnie odzyskiwanie ciepła z powietrza wywiewanego na zewnątrz.
• Po trzecie, jest wyposażony w odpowiednio zaprojektowane okna, które zapewniają dużą ilość światła słonecznego do wnętrza budynku, a jednocześnie są skutecznie izolowane termicznie.

Budowa i wyposażenie domu pasywnego ogrzanego jest zwykle droższa niż tradycyjnego budynku, ale pozwala na pozyskanie oszczędności w długim okresie czasu, m.in. dzięki minimalnym kosztom ogrzewania. Taki budynek jest też bardziej przyjazny dla środowiska, ponieważ zużywa mniej energii i ma mniejszy wpływ na emisję gazów cieplarnianych.

Dom pasywny ogrzany to dowód na to, że mamy dziś systemy o dobrej izolacji, co sprawia, że:

• oszczędzamy na materiale mamy 2 w 1,
• budujemy szybciej,
• nie zatrudniamy dodatkowo ekipy specjalistów,
• chronimy środowisko.

Ocieplenie w domu pasywnym – opłacalna inwestycja

Podsumowując, należy wiedzieć, że warto zainwestować w dobrą izolację budynku, wydać trochę więcej na początku inwestycji, ale potem cieszyć się ciepłym domem i niskimi rachunkami.

Odpowiednie ocieplenie budynku, w tym materiały i przemyślane rozwiązania technologiczne przełożą się na właściwe przenikanie ciepła, a w konsekwencji także i niższe koszty eksploatacji budynku. A to o zwykle w pierwszej kolejności nam chodzi.

źródło i zdjęcia: Izodom 2000 Polska