Nowa odsłona programu „Czyste Powietrze” od 31 marca 2025 – wyższe dotacje, jasne zasady, wsparcie operatorów

2025-03-21 08:09:25

Już od 31 marca 2025 r. rusza nowy nabór wniosków w ramach odświeżonego programu Czyste Powietrze. To dobra wiadomość dla właścicieli domów jednorodzinnych, którzy chcą poprawić efektywność energetyczną swoich budynków i skorzystać z wysokich dotacji na termomodernizację oraz wymianę źródeł ciepła.

Nowa odsłona programu „Czyste Powietrze” od 31 marca 2025 – wyższe dotacje, jasne zasady, wsparcie operatorów

Reforma programu wprowadza szereg korzystnych zmian – m.in. bardziej przejrzyste zasady przyznawania dofinansowania, większą rolę gmin, nowe standardy techniczne oraz większy nacisk na nadzór nad wykonawcami. Program zyskał również stabilne źródło finansowania – 10 miliardów złotych z Funduszu Modernizacyjnego.

Trzy filary zmian w programie Czyste Powietrze

Jak podkreśla minister klimatu i środowiska, Paulina Hennig-Kloska, przy projektowaniu reformy skupiono się na trzech kluczowych celach:

realnym wsparciu dla osób zagrożonych ubóstwem energetycznym,
eliminacji tzw. „rachunków grozy” dzięki poprawie standardów energetycznych budynków,
racjonalizacji wydatków, by uniknąć nadużyć.

Co nowego w programie Czyste Powietrze?

W nowej odsłonie programu wprowadzono wiele istotnych zmian:

Obowiązkowe potwierdzenie standardu energetycznego – zarówno przed, jak i po zakończeniu inwestycji.
Wsparcie operatorów – bezpłatna pomoc dla beneficjentów korzystających z najwyższego i podwyższonego poziomu dofinansowania.
Jasne zasady i limity finansowe – określone maksymalne kwoty dotacji dla poszczególnych prac i limit jednostkowy na m².
Nowe progi dochodowe – dostosowane do obecnych realiów społecznych.
Lista ZUM – obowiązkowa przy wyborze pomp ciepła, kotłów na pellet i drewno.

Kto może skorzystać z programu?

Program skierowany jest do osób fizycznych, które są właścicielami lub współwłaścicielami domów jednorodzinnych lub lokali mieszkalnych z osobną księgą wieczystą. Nowością jest wymóg posiadania prawa własności przez minimum 3 lata (z wyłączeniem dziedziczenia).

Na jeden budynek można uzyskać tylko jedno dofinansowanie. Dotacja może być wypłacona jednorazowo lub w maksymalnie trzech częściach.

Uwaga: program obejmuje wyłącznie budynki, które uzyskały pozwolenie na budowę do 31.12.2020 r. Kominki rekreacyjne mogą pozostać, ale tylko jeśli spełniają wymogi ekoprojektu i nie są głównym źródłem ogrzewania.

Trzy poziomy dofinansowania – nowe, wyższe progi dochodowe

Najwyższy poziom (do 100% kosztów kwalifikowanych):
- do 1 300 zł na osobę w gospodarstwach wieloosobowych,
- do 1 800 zł w gospodarstwie jednoosobowym,
- dotyczy wyłącznie budynków o wysokim zapotrzebowaniu na energię (powyżej 140 kWh/m² rocznie),
- dostępny również dla osób otrzymujących zasiłki.
Podwyższony poziom (do 70%):
- do 2 250 zł na osobę w gospodarstwie wieloosobowym,
- do 3 150 zł w gospodarstwie jednoosobowym.
Podstawowy poziom (do 40%):
- roczny dochód nie może przekroczyć 135 000 zł.

Audyt energetyczny i świadectwo charakterystyki energetycznej

Aby potwierdzić standard energetyczny budynku:

Przed inwestycją wymagany jest audyt energetyczny z dokumentem podsumowującym (analiza stanu budynku i wskazanie prac do wykonania).
Po inwestycji należy wykonać świadectwo charakterystyki energetycznej, które potwierdzi osiągnięcie założonych efektów.

Oba dokumenty muszą być sporządzone przez osobę z oficjalnego rejestru (https://rejestrcheb.mrit.gov.pl/). Koszt audytu można częściowo pokryć z dotacji – do 1 600 zł.

Kim jest operator i jak pomoże w programie?

Ważną nowością jest rola operatora, który będzie wspierał beneficjentów na każdym etapie inwestycji – od wniosku po rozliczenie. W pierwszym etapie będą to przede wszystkim gminy i wojewódzkie fundusze ochrony środowiska (WFOŚiGW).

Dzięki operatorowi inwestycje mają być realizowane zgodnie z zasadami programu, a koszty ogrzewania mają faktycznie spadać – zamiast generować „rachunki grozy”.

Prefinansowanie – tylko z operatorem

Nowe zasady prefinansowania (zaliczki) dotyczą tylko beneficjentów z najwyższego i podwyższonego poziomu wsparcia. Zaliczka wynosi do 35% i jest wypłacana na konto wykonawcy po przedstawieniu:

maksymalnie trzech umów z wykonawcami,
faktury zaliczkowej,
potwierdzenia operatora, że spełniono warunki programu.

Racjonalizacja kosztów i nowe limity

W ramach programu określono maksymalne kwoty dotacji dla poszczególnych rodzajów prac, a także wprowadzono limity jednostkowe (np. na m² ocieplenia). Ograniczono też finansowanie prac pomocniczych, które nie są kluczowym elementem inwestycji.

Uwaga: podatek VAT nie jest kosztem kwalifikowanym – nawet przy 100% dotacji beneficjent musi go pokryć samodzielnie.

Lista ZUM – tylko sprawdzone urządzenia

Korzystając z programu Czyste Powietrze, warto zapoznać się z listą ZUM – zawiera ona urządzenia i materiały dopuszczone do dofinansowania. Dla pomp ciepła, kotłów zgazowujących drewno i kotłów na pellet – korzystanie z listy ZUM jest obowiązkowe. Na liście znajdują się tylko produkty z potwierdzonymi parametrami technicznymi, przebadane w europejskich laboratoriach.