Wentylacja mechaniczna - założenia funkcjonalne
Wentylacja mechaniczna z wymuszoną cyrkulacją nie tylko pozwala na dostosowanie intensywności funkcjonowania do aktualnych potrzeb, ale również na odzyskiwanie znacznej ilości energii cieplnej traconej wraz z usuwanym powietrzem.
Wymaga to jednak zapewnienie odpowiedniej konfiguracji układu, który trzeba dostosować m. in. do architektury budynku, zapewniając jednocześnie optymalną lokalizację wlotu i wylotu powietrza.
Prawidłowe zaprojektowanie i wykonanie mechanicznej instalacji wentylacyjnej gwarantuje komfort przebywania mieszkańców jak i oszczędności w zużyciu energii niezbędnej do ogrzewania w sezonie zimowym.
Powinna też reagować na zmienność warunków jak i intensywności użytkowania, co wymaga, aby zapewniona była regulacja wydajności wymiany powietrza w możliwie szerokim zakresie. W praktyce, ze względu na rodzaj wytwarzanych oparów i długotrwałość użytkowania powinniśmy zapewnić nieco inne sposoby wymiany powietrza w kuchniach, łazienkach i pokojach.
System wentylacyjny kuchni realizowany jest głównie przez okap nadkuchenny odprowadzający opary bezpośrednio na zewnątrz, jako niezależna instalacja nie połączona z resztą systemu wentylacyjnego.
W łazience i w.c. powinna funkcjonować jedynie wentylacja wywiewna, co chroni przed rozprzestrzenianiem się nieprzyjemnych zapachów po całym domu, natomiast w pokojach z reguły wystarczy zapewnić odpowiedni nawiew świeżego powietrza.
Oczywiście w każdym przypadku odprowadzenie powietrza musi być równoważone zapewnieniem odpowiedniego nawiewu, który może być realizowany bezpośrednio doprowadzanym powietrzem zewnętrznym do pomieszczenie lub w sposób pośredni, gdy dopływ świeżego powietrza odbywa się z sąsiedniego pomieszczenia.
Jak działa mechaniczna instalacja wentylacyjna?
Jednostka centralna będąca głównym elementem układu wentylacyjnego zawiera wentylatory – nawiewny i wywiewny – a w przypadku instalacji z odzyskiem ciepła również wymiennik tworząc zespól nazywany rekuperatorem.
Centrale wyposażane są również w filtry oczyszczające powietrze, zespoły dogrzewające powietrze nawiewane, układ sterowania i antyoblodzeniowy. Elementem decydującym o efektywności odzysku ciepła jest wymiennik o konstrukcji przeciwprądowej lub obrotowej.
Sprawność odzyskiwania ciepła podawana przez producentów zawiera się w przedziale 70 – 95%, jednak wartości te należy traktować wyłącznie jako orientacyjne a rzeczywista sprawność rekuperacji w sezonie grzewczym będzie niższa.
Istotnym parametrem central wentylacyjnych jest wydajność strumienia wentylacyjnego zależnie od ciśnienia dyspozycyjnego. Wartości te powinny być wyraźnie określone przez producenta lub należy ustalić je na podstawie wykresu charakterystyki urządzenia.
Konieczność pokonania oporów przepływu w instalacji sprawia, że wraz z ich wzrostem spada intensywność przepływu powietrza, co może prowadzić do niedostatecznej wymiany powietrza zwłaszcza w oddalonych od centrali pomieszczeniach.
Przewody wentylacyjne
Dobór przewodów wentylacyjnych powinien uwzględniać wymagane przekroje, opory przepływu, sposób i miejsce ich prowadzenia, jak tez dostępny osprzęt instalacyjny. Popularne w małych instalacjach są aluminiowe przewody elastyczne, „gołe” lub z otuliną termoizolacyjną.
Jednak karbowana wewnętrzna powierzchnia sprzyja gromadzeniu się trudnych do usunięcia zanieczyszczeń, a także zwiększa opory przepływu powietrza. Przewody wyposażane są w przepustnice umożliwiające regulacje przepływu powietrza sterowane ręcznie bądź automatycznie.
Funkcję regulacyjną pełnią też anemostaty zamykające wyloty i wloty. Rury wentylacyjne mogą być prowadzone w szachtach instalacyjnych, podwieszane pod sufitem lub układane pod podłogą.
Lokalizacja wylotów powinna zapewniać równomierna wymianę powietrza na całej powierzchni pomieszczenia przy jednoczesnym zapewnieniu komfortu cieplnego dla przebywających w nim ludzi.
Czerpnia i wyrzutnia zgodnie z przepisami
Lokalizacja wlotu i wylotu powietrza do domowej mechanicznej instalacji wentylacyjnej dość obszernie określają przepisu opublikowane w „OBWIESZCZENIU MINISTRA ROZWOJU I TECHNOLOGII z dnia 15 kwietnia 2022 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie dostępne w Dzienniku Ustaw Poz. 1225 z dnia 9 czerwca 2022 r.”
Szczegółowe wymagania zawiera paragraf 152 w/w rozporządzenia, które powinny być uwzględnione już na etapie projektowania instalacji jak i samego budynku.
W domach jednorodzinnych szczególna uwagę należy zwrócić na lokalizacje czerpni powietrza, która nie może powodować doprowadzenia powietrza zanieczyszczonego pyłami, nieprzyjemnymi zapachami czy substancjami szkodliwymi dla zdrowia.
W szczególności w domach jednorodzinnych, gdzie centrale wentylacyjne umieszczane są najczęściej na najwyższej kondygnacji lub na poddaszu, czerpnia i wyrzutnia umieszczane są z reguły na dachu, muszą więc znajdować się w dostatecznie dużej wzajemnej odległości i wylotów z kanalizacji.
Czerpnie na dachu powinny być umieszczone ponad 0,4 m od jego powierzchnia i w odległości co najmniej 6 m w relacji „wlot wylot” i od wywiewek z kanalizacji.
Z kolei wyrzutnie również muszą być wyniesione co najmniej 0,4 m nad powierzchnią dachu, ale również na taka wysokość względem najwyższego punktu na budynku znajdującego się w promieniu poniżej 10 m. Należy zapewnić poziom wylotu z wyrzutni na wysokości ponad 1 m względem wlotu do czerpni.
Możliwe są też inne lokalizacje czerni i wyrzutni np. w ścianach domu, które będą spełnią wymagania zawarte w powyższym rozporządzeniu.
Autor: Cezary Jankowski
Opracowanie: Sebastian Malinowski
Zdjęcie otwierające: Pro-Vent
Komentarze