2019-02-01 10:33:30 
Nowoczesne wnętrze to zarówno odpowiednia aranżacja, jak i funkcjonalne rozwiązania. Współczesne oświetlenie oraz osprzęt elektroinstalacyjny, spełniający rozmaite zadania, odgrywają w nim bardzo ważną rolę. Łączniki do niedawna były wykorzystywane tylko do włączania/ wyłączania światła.
Obecnie przy użyciu wielozadaniowych przycisków, czy nawet ekranów dotykowych, steruje się różnymi instalacjami. Lampy można też włączać pilotem bądź poprzez zastosowanie czujników ruchu. Urządzeń tego typu jest dziś na rynku wiele – bez problemu wybierzemy takie, które będą odpowiadać naszym wymaganiom i pasować do wystroju pomieszczeń.
NOWOCZESNY DESIGN GNIAZD I ŁĄCZNIKÓW
Producenci oświetlenia i osprzętu przywiązują również coraz większą wagę do estetyki wyrobów – tak, by zadowalały i zwolenników surowego minimalizmu, i tradycjonalistów. Minęły już czasy, kiedy oświetlenie pełniło jedynie funkcję użytkową. Obecnie jest ważnym elementem aranżacji wnętrz. Oprawy przybierają dizajnerskie formy bądź montowane są w niewidocznych miejscach – tak by na pierwszy plan wysuwało się emitowane przez nie światło (o wybranej barwie i natężeniu).
Lampy często wykonywane są ze stali nierdzewnej i aluminium, ostatnio także z betonu. Modne są np. metalowe klosze, przypominające te z zakładów przemysłowych. Industrialny charakter mają też lampy z szarego, porowatego betonu. Przytulności nadają pomieszczeniom oprawy z materiałów naturalnych, np. drewna, czy też wyplatane z trawy bądź wikliny.
Osprzęt elektroinstalacyjny także ma zróżnicowane wzornictwo – te niewielkie urządzenia występują zarówno w stylu retro, jak i hi-tech. Choć standardowo gniazda i łączniki (a dokładnie ich panele zewnętrzne – ramki, maskownice) produkowane są z odpornego na zarysowania, antystatycznego tworzywa sztucznego, w sprzedaży znajdziemy też ekskluzywne wyroby z kamienia, drewna, stali szlachetnej, aluminium, niklu, porcelany, szkła hartowanego, skóry czy tkaniny.
Ich wykończenie może być różne – matowe, błyszczące, z fakturą, w wielu odcieniach. Zanim wybierzemy konkretną serię stylistyczną, upewnijmy się, czy obejmuje ona wszystkie potrzebne nam urządzenia – np. ściemniacze czy gniazda do instalacji teletechnicznych.
RODZAJE OSPRZĘTU ELEKTROINSTALACYJNEGO
We współczesnych domach coraz więcej jest różnego typu instalacji (rozbudowany system oświetlenia, żaluzje czy rolety z napędem elektrycznym, wentylacja mechaniczna, klimatyzacja albo zautomatyzowany system grzewczy), którymi można sterować za pomocą przycisków lub paneli na ścianie. Osprzęt elektroinstalacyjny to zatem nie tylko łączniki do oświetlenia i gniazda elektryczne (tzw. kontakty).
Pamiętajmy jednak, że zastosowanie wybranego przycisku wymaga odpowiedniego rozprowadzenia instalacji elektrycznej – ale niemal każdą opcję da się zrealizować.
Gniazda. Oprócz popularnych (i niezbędnych w każdym domu) gniazd wtykowych, mamy różne rodzaje gniazd przeznaczonych do instalacji teletechnicznych – telefoniczne, radiowe, telewizyjne, antenowe, głośnikowe, komputerowe, internetowe. Na rynku dostępne są też wersje do podłączania multimediów – np. HDMI – oraz mikrofonów, kamer, projektorów. Przewidziane są one do analogowego lub cyfrowego przesyłania treści multimedialnych, np. z komputera do projektora lub z odtwarzacza DVD/Blu-ray do telewizora. Ciekawą propozycję stanowią gniazda wyposażone w porty USB oraz naścienne ładowarki USB i micro-USB ze zwijanym przewodem. Można do nich podłączyć aparat fotograficzny, telefon komórkowy lub tablet.
Łączniki mechaniczne i sensorowe. Te pierwsze mają klawisz, przycisk, pokrętło lub dźwignię, zaś drugie na ogół szklaną płytkę, pod którą znajdują się czujniki, reagujące na dotyk czy samo zbliżenie ręki. Najpopularniejsze są modele klawiszowe. Przyciskowe, dźwigienkowe, obrotowe występują najczęściej w modnym stylu retro. Wersje sensorowe stworzono głównie z myślą o łazienkach, choć ciekawie prezentują się także w salonach czy sypialniach.
Osprzęt z podświetleniem. Prostym, ale praktycznym rozwiązaniem są wyroby podświetlane diodami LED. Dzięki takiemu rozwiązaniu nie trzeba po omacku szukać np. łącznika, żeby włączyć lampę. Podświetlony może być klawisz, ramka albo malutkie okienko na obudowie. Poza tym warto rozważyć zakup specjalnych lampek do montażu we wspólnych ramkach z łącznikami czy kontaktami. Mogą stanowić stałe nocne oświetlenie ciemnych korytarzy albo schodów.
Czujniki. Do dyspozycji mamy też łączniki z czujnikami ruchu (dzięki którym lampy uruchamiają się automatyczne po wejściu do pomieszczenia, i samoczynne wyłączają po jego opuszczeniu) oraz odrębne czujniki do montażu naściennego – np. zmierzchowe, gazu czy zalania. Dwa ostatnie detektory zaalarmują nas w przypadku awarii instalacji lub nawet uruchomią elektrozawór zamykający dopływ gazu bądź wody.
Ściemniacze. W salonie czy w sypialni warto je montować zamiast zwykłych łączników, bo umożliwią dodatkowo regulację natężenia światła. Ściemniacze pozwalają budować odpowiedni nastrój, a także oszczędzać energię. Niektóre modele zapamiętują ostatnie ustawienia, więc nie trzeba za każdym razem regulować oświetlenia. Obsługiwane są ręcznie (pokrętłem, suwakiem lub panelem dotykowym) bądź za pomocą pilota (jeśli mają odbiornik podczerwieni).
Łączniki do sterowania roletami/żaluzjami. Zależnie od modelu, pozwalają otwierać/zamykać osłony na poszczególnych oknach, lub obsługiwać je grupowo. Zaawansowane wersje mają funkcję programowania (podnoszenie i opuszczanie rolet czy żaluzji zgodnie ze zdefiniowanymi dziennymi bądź tygodniowymi scenariuszami).
Termostaty pokojowe. Służą do zarządzania temperaturą (ogrzewaniem, klimatyzacją) w całym domu, z podziałem na strefy. Niektóre mają wyświetlacz LCD albo opcję programowania scenariuszy.
Programatory. Zapewniają sterowanie kilkoma instalacjami jednocześnie (np. oświetleniem, roletami, ogrzewaniem), nawet z uwzględnieniem pory dnia czy intensywności nasłonecznienia (przy powiązaniu z automatyką pogodową, odpowiednimi czujnikami). Możliwe jest też zaprogramowanie scenariuszy pracy poszczególnych systemów, dopasowując je do trybu życia domowników.
Systemy dystrybucji dźwięku. Producenci proponują także radia czy odtwarzanie MP3 do montażu podtynkowego. Dzięki modułowi Bluetooth możemy bezprzewodowo przesyłać doń muzykę z urządzeń mobilnych. Takie systemy nagłośnienia składają się z paneli sterujących (z wyświetlaczem LCD lub dotykowym) oraz głośników.
WYBÓR LAMP DO DOMU
Na rynku znajdziemy rozmaite oprawy oświetleniowe – stojące, mocowane do ścian, sufitów, o różnej wielkości i funkcji. Są to między innymi:
- wysokie lampy podłogowe (idealne do salonu, sypialni);
- niskie lampy stojące (biurkowe, stołowe);
- kinkiety (oprawy ścienne, które stanowią dobre uzupełnienie światła głównego);
- sufitowe lampy wiszące (montowane nad stołem jadalnianym, oraz żyrandole);
- plafony (alternatywa dużych lamp wiszących);
- oprawy punktowe (często osadzane w sufitach podwieszanych);
- reflektorki z regulacją kąta padania światła (tzw. spotlighty).
Niegdyś na ogół jedynym oświetleniem był żyrandol na środku sufitu. Dziś montujemy wiele rozmaitych lamp, bo światło nie powinno pochodzić wyłącznie z jednego miejsca. W ramach danej linii stylistycznej producenci oferują różne typy opraw, dzięki czemu możemy zakupić komplet.
Duże, wysokie pomieszczenia dają możliwość wieszania pokaźnych żyrandoli, do mniejszych lepiej wybrać plafony czy kinkiety. We wnętrzach o charakterze minimalistycznym oprawy często się ukrywa – wszak najważniejsze jest światło. Technologia związana ze źródłami światła LED (najbardziej energooszczędnymi) umożliwia wbudowywanie ich w meble, sufity podwieszane, ścianki i półki z płyt g-k.
MONTAŻ MODUŁOWY GNIAZD I ŁĄCZNIKÓW
Liczbę i lokalizację elementów osprzętu dopasowuje się przede wszystkim do potrzeb domowników. Korzystanie z niego ma być wygodne.
Bardzo ważne jest również to, by mieć do dyspozycji odpowiednio dużo gniazd wtykowych. Musimy więc przemyśleć, z ilu urządzeń elektrycznych chcemy korzystać w poszczególnych wnętrzach.
W kuchni na pewno potrzeba kilku kontaktów nad blatem oraz osobnych do urządzeń montowanych na stałe (lodówka, zmywarka, piekarnik, kuchenka). W salonie przydadzą się gniazda głośnikowe, antenowe czy multimedialne. W łazience planuje się minimum trzy gniazda (w tym jedno jako odrębny obwód do przyłączenia pralki) – przynajmniej 60 cm od stref mokrych, czyli umywalki, natrysku, wanny.
W tzw. pomieszczeniach wilgotnych (łazienka, pralnia) osprzęt musi być bryzgoszczelny – oznaczony symbolem IP44. Nie zapominajmy o przedpokoju, na który powinien przypadać co najmniej jeden kontakt elektryczny. Standardowa wysokość montażu tych elementów wynosi 20–30 cm od posadzki. Gniazda powyżej szafek stojących w kuchni umieszcza się na wysokości 85–115 cm. W łazience jest to ok. 140 cm.
Łącznik do włączania/wyłączania głównego światła w danym pomieszczeniu umieszcza się na ogół wewnątrz niego przy drzwiach, od strony klamki. Jedynie w przypadku bardzo małych wnętrz (jak garderoba) i narażonych na wilgoć, powinien się znaleźć przed wejściem. Standardowa wysokość montażu wynosi 140 cm, choć równie dobrze może to być 100 cm (zwłaszcza w pokojach dzieci).
Jeśli zachodzi potrzeba umieszczenia obok siebie kilku elementów osprzętu, stosuje się ramki wielokrotne. Pozwalają na estetyczne grupowanie urządzeń – tego samego bądź różnego typu – w kilkuelementowe, pionowe lub poziome bloki. Rozwiązanie to bardzo często wykorzystuje się w salonach, instalując w jednym miejscu gniazda antenowe, głośnikowe czy komputerowe.
Montaż modułowy należy jednak przewidzieć na etapie układania instalacji, bo wymaga użycia kilkusekcyjnych puszek.
Z PRZEWODAMI ALBO BEZ
Rozmieszczenie osprzętu i opraw oświetleniowych (a więc także wstępne zagospodarowanie poszczególnych wnętrz) powinno być planowane na etapie powstawania projektu domu i instalacji elektrycznej – tak by można było właściwie rozprowadzić przewody do poszczególnych punktów. Jeśli starannie przemyślimy rozplanowanie lamp, gniazd i łączników, unikniemy kucia tynku (w celu odpowiedniego poprowadzenia przewodów) w momencie, gdy pomieszczenie będą już wykończone. Jeżeli nie korzystamy ze wsparcia architekta wnętrz, warto poradzić się doświadczonego elektryka.
Problem złego usytuowania czy braku łączników rozwiązuje osprzęt bezprzewodowy. Niestety, koszt takiego sterowania jest dość wysoki. Co do gniazd – lepiej zamontować ich za dużo, niż za mało, bo w każdym domu sprzętów zasilanych elektrycznie ciągle przybywa. Rozciąganie przedłużaczy jest natoiast niewygodne i psuje estetykę wnętrz.
Osprzęt bezprzewodowy dobrze sprawdza się podczas modernizowania instalacji – pozwala ograniczyć ilość przewodów, uniknąć prac związanych z ich układaniem oraz ominąć bariery architektoniczne. Niektóre łączniki tego typu wystarczy nakleić na ścianę. W technologii tej wymiana
ARANŻACJA OŚWIETLENIA W DOMU
Aranżacja oświetlenia nie jest prostą sprawą. Aby móc komfortowo wykonywać rozmaite codzienne czynności, niezbędne jest odpowiednie doświetlenie wielu stref wewnątrz domu. Światło nie może przy tym męczyć wzroku, ani tworzyć niepożądanych cieni. Poza tym liczą się kwestie estetyczne. Wyróżnia się trzy rodzaje oświetlenia – ogólne, miejscowe, dekoracyjne, choć granica między nimi bywa płynna.
Ogólne. W każdym pomieszczeniu powinna się znaleźć lampa górna – oświetlająca miękko i równomiernie całe wnętrze. W tym celu montuje się plafon lub żyrandol albo kilka opraw punktowych. Pamiętajmy jednak, że światło ogólne wymaga uzupełnienia w postaci lamp ściennych bądź podłogowych – w przeciwnym razie oświetlenie będzie „płaskie”, bez wyrazu.
Miejscowe. Oświetlenie takie ma ułatwić wykonywanie różnych precyzyjnych zadań, jak czytanie, gotowanie, golenie czy szycie. W salonie ustawia się więc lampę przy fotelu/ kanapie – tam, gdzie najchętniej siadamy z książką. W jadalni – montuje zwisającą oprawę nad stołem. W łazience – kinkiety po obydwu stronach lustra (dwa źródła światła równomiernie oświetlą twarz). W kuchni musimy mieć światło robocze nad blatem (zwykle są to punkty świetlne bądź listwy LED pod szafkami wiszącymi). W pokoju dziecka i w gabinecie niezbędna jest lampka biurkowa – najlepiej z regulowanym ramieniem.
Mając na uwadze bezpieczeństwo domowników, warto też dobrze doświetlić schody. Oprawy zaleca się umieścić bezpośrednio przy stopniach. W tej roli sprawdzą się lampki schodowe montowane w ścianie wzdłuż biegu schodowego.
Taśmy i profile LED służą zaś do podkreślania konturów stopni, stanowiąc jednocześnie ciekawą dekorację. Nie zapominajmy, że umiejscowienie, ukierunkowanie i natężenie światła należy dostosować do funkcji, jaką ma spełniać.
Dekoracyjne. Oświetleniem możemy kształtować przestrzeń, zmieniać optycznie proporcje wnętrz, kolor obiektów, uwypuklać ich fakturę, eksponować różne przedmioty (rzeźby, rośliny, obrazy), budować nastrój. Nie bójmy się zabawy światłem. Dzięki technologii LED możemy mieć oświetlenie w rozmaitych kolorach. Ciekawym rozwiązaniem są również klosze witrażowe bądź ażurowe. Poza tym wiele lamp stanowi ozdobę samą w sobie – dizajnerski model w minimalistycznym wnętrzu będzie jego najważniejszą dekoracją.
Małgorzata Kolmus
Fot. otwierająca: SPOTLINE
Komentarze