2020-04-09 08:55:45 
Akustyka w poszczególnych pomieszczeniach
Kiedy wybieramy działkę, bliskość źródeł ewentualnego hałasu powinna być jednym z istotnych kryteriów. Trasa szybkiego ruchu, linia kolejowa, głośny warsztat, duży sklep lub szkoła mogą bardzo obniżyć komfort mieszkania, a tym bardziej zmniejszyć atrakcyjność ogrodu. Koniecznie powinniśmy poznać również zapisy miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (MPZP).
Warto wiedzieć, jaki charakter zabudowy jest przewidywany w pobliżu. Tylko cicha zabudowa jednorodzinna, usługi, przemysł, czy może ruchliwa droga? O ile posesja jest duża, to mamy możliwość odsunąć się z domem od źródła hałasu. Najlepiej odgrodzić się od niego jeszcze pasem gęstej zieleni i od tej strony zaplanować garaż, budynek gospodarczy itp. Pomocne będzie wysokie, pełne i ciężkie ogrodzenie. Najczęściej to mur, ale dobrze sprawdzą się również gabiony, a najlepszy będzie nasyp ziemny.
Technologia budowy izolacji akustycznej w domu
Duża masa zdecydowanie poprawia izolacyjność akustyczną ścian zewnętrznych. Zresztą ta sama zasada obowiązuje też ściany działowe. Dlatego silikaty i inne materiały o dużej gęstości są w tej konkurencji lepsze, niż np. lekki beton komórkowy.
Nawet przeszło 3-krotna różnica masy daje osobie znać. Ale przegrody zewnętrzne zwy-kle mają budowę warstwową. Od razu trze-ba tu obalić bardzo rozpowszechniony mit. W najpopularniejszej obecnie technologii dwuwarstwowej, czyli z tynkiem cienkowarstwowym na ociepleniu, nie ma odczuwalnej różnicy pomiędzy ociepleniem ze styropianu i z wełny mineralnej.
Co więcej obie te metody nawet nieco pogarszają izolacyjność akustyczną przegrody, w porównaniu z surowym murem (bez ocieplenia). Wełna mineralna, jako materiał elastyczny i włóknisty, w wielu sytuacjach jest korzystna akustycznie, ale akurat nie w tym przypadku.
Żeby odczuć jej pozytywny wpływ, należałoby ocieplić ściany tzw. metodą lekką suchą, czyli przytwierdzić do ściany nośnej ruszt wypełniony wełną, a następnie pokryć go oblicówką, np. z desek. Zdecydowanie najlepsze parametry akustyczne charakteryzują ściany trójwarstwowe. Spośród nich zaś te z ociepleniem z wełny mineralnej i wentylowaną szczeliną powietrzną.
Układ pomieszczeń
Podstawową zasadą jest umieszczanie od strony źródła hałasu wnętrz o niższych wymaganiach akustycznych. Najlepiej zaplanować od tej strony garaż, następnie zaś pomieszczenia gospodarcze, techniczne (np. kotłownię), łazienki, kuchnię.
W nich bowiem nie potrzebujemy ciszy aż tak bardzo, jak w sypialniach czy w salonie. Zresztą w takich pomieszczeniach często też występują rozmaite hałasy – pracujący okap kuchenny, woda płynąca z kranu, które skutecznie maskują dźwięki z zewnątrz.
Planując rozkład wnętrz, powinniśmy uważnie przyjrzeć się oknom. Najlepiej jeżeli można ich w ogóle nie robić od strony źródła potencjalnego hałasu Bowiem na-wet przeciętna ściana będzie akustycznie i tak lepsza, niż bardzo dobre okno. Warto też wiedzieć, że izolacyjność akustyczną okien wyraźnie psują nawiewniki powietrza.
Warto więc może pomyśleć o nawiewniku ściennym (oczywiście na innej ścianie), albo o wentylacji mechanicznej. Okna i nawiewniki występują również w specjalnych wersjach o podwyższonych parametrach akustycznych. Okna mają wówczas grubsze i cięższe szyby oraz szersze ramki międzyszybowe.
Są wyraźnie droższe od standardowych. Istotnym elementem w walce z hałasem są również rolety zewnętrzne. Jednak działają one tylko, gdy są opuszczone. Będą więc przydatne głównie w sypialniach.
Akustyka ścian wewnętrznych
Ściany wewnętrzne nie tylko dzielą przestrzeń na pomieszczenia, lecz także izolują je od siebie akustycznie. To szczególnie ważne, jeżeli sąsiadują ze sobą wnętrza o różnym przeznaczeniu i odmiennych wymaganiach akustycznych, przykładowo, łazienka i sypialnia. Wprawdzie najlepiej jest takiego sąsiedztwa unikać, ale nie zawsze jest to możliwe.
Najlepiej wówczas, jeżeli rozdziela je ściana nośna. Z założenia grubsza i znacznie cięższa od ścian działowych. Ponadto po-winniśmy uważać, żeby nie umieszczać na wspólnej ścianie elementów i instalacji, które generują hałas i drgania.
Mogą to być piony kanalizacyjne, centrala wentylacyjna, odkurzacz centralny itd. Znacznie lepiej jest je umieścić przy ścianie zewnętrznej, albo oddzielającej łazienkę, choćby od garderoby. Tu również obowiązuje zasada, że wzrost masy poprawia izolacyjność akustyczną.
Bardzo dobrze to widać na przykładzie ścianek szkieletowych z dwuwarstwowym poszyciem, a więc o większej masie. Warto też wiedzieć, że parametry ścianek murowanych z pustaków czy betonu komórkowego wyraźnie poprawia ich pokrycie grubą warstwą tradycyjnego tynku.
Zyskało to jeszcze na znaczeniu, odkąd upowszechniły się elementy do murowania na pióro i wpust, bez wypełniania spoiny pionowej. A takie puste spoiny to potencjalne mostki akustyczne, przez które dźwięk przenika łatwiej.
Podobnie mostkami stają się pozbawione trwale elastycznego wypełnienia szczeliny pomiędzy ścianami działowymi i stropem. Uwaga! Właściwości akustyczne ścianek – zarówno szkieletowych, jak i murowanych – pogarsza posadowienie ich na jastrychu lub posadzce (warstwie wykończeniowej), zamiast na spodniej warstwie betonu w podłogach na gruncie lub na płycie konstrukcyjnej stropu.
Stropy dźwiękoszczelne
Wszystkie rodzaje stropów mają wystarczającą izolacyjność akustyczną, jeżeli zrobi się na nich tzw. podłogę pływającą. Obecnie jest ona już standardem w budownictwie jednorodzinnym. Na płycie nośnej stropu układa się izolację ze specjalnej, tzw. akustycznej odmiany styropianu (oznaczanej niekiedy EPS T) lub wełny mineralnej, ana niej wykonuje wylewkę (jastrych) o grubości przynajmniej 4 cm.
Bardzo ważne, żeby jastrych oddzielić szczelinami dylatacyjnymi od ścian, słupów, czy innych elementów konstrukcji. Zapobiega to przenoszeniu dźwięków tzw. uderzeniowych (odgłos kroków), które inaczej trudno jest wytłumić.Na stropach drewnianych, ze względu na ich ograniczoną nośność, często wykonuje się tzw. posadzkę pływającą.
Powstaje ona w ten sposób, że na konstrukcji nośnej układa się elastyczne płyty pilśniowe lub maty korkowe, ana nich wykonuje parkiet, mozaikę drewnianą lub panele. W grubości stropu, pomiędzy belkami, układa się zaś wełnę mineralną, jako izolację termiczną i akustyczną. Rzadziej stosowany jest tzw. suchy jastrych z płyt cementowo-włóknowych, gipsowo-włóknowych lub drewnopochodnych na warstwie elastycznego materiału tłumiącego.
Zaletą jest to, że można go wykończyć dowolnym rodzajem posadzki, także płytkami ceramicznymi. Najprostszym zaś do zastosowania środkiem ograniczającym dźwięki uderzeniowe jest pokrycie podłogi grubą elastyczną wykładzina lub dywanem. Ewentualnie na warstwie filcu. W ten sposób da się niemal całkowicie stłumić odgłos kroków, i to praktycznie bez zwiększania obciążenia stropu.
Schody z odpowiednią izolacją akustyczną
Co zrobić, jeżeli chcemy podzielić dom funkcjonalnie – na dole potencjalnie głośna przestrzeń wspólna, ana górze ciche pokoje do pracy w skupieniu i wypoczynku? Najlepsze będzie zamknięcie schodów w wydzielonej klatce schodowej. To samo dotyczy domów, które mają być w praktyce dwurodzinne – z wydzielonymi mieszkaniami na parterze i piętrze.
Wówczas najlepiej, żeby schody znalazły się blisko głównego wejścia do budynku. Jeżeli decydujemy się na mod-ne ostatnio schody w salonie, musimy mieć świadomość, że w ten sposób uniemożliwiamy podział akustyczny pomiędzy kondygnacjami. Konstrukcja schodów także może sprzyjać rozchodzeniu się dźwięków lub je utrudniać. Niekorzystne akustycznie będą zawsze schody ażurowe. Ponadto szczególnie głośny będzie odgłos kroków na schodach w całości metalowych.
Pomaga go wytłumić użycie innego materiału na stopnie (najczęściej drewna) i mocowanie ich za po-mocą elastycznych podkładek. Dobre pod względem akustycznym są popularne schody żelbetowe. Jednak żeby miały jak najlepsze właściwości, powinny być oddylatowane elastycznym materiałem tłumiącym od konstrukcji budynku – stropu, podłogi i ścian. Takie rozwiązania są dostępne na rynku.
Instalacje a akustyka
W przypadku kanalizacji, bardzo uciążliwy może być odgłos gwałtownie spływających pionami ścieków, szczególnie przy spłukiwaniu miski ustępowej.
Dlatego pod-stawowym zaleceniem jest umieszczanie pionów pomiędzy łazienką a innym po-mieszczeniem, gdzie nie wymagamy ciszy. Może to być kotłownia, pomieszczenie gospodarcze, garaż, druga łazienka lub garderoba. Umieszczanie ich na ścianie wspólnej z sypialnią lub salonem jest fatalną praktyką.
Efekt jeszcze potęguje dość powszechne wykuwanie w ścianach bruzd, żeby przy-najmniej częściowo schować w nich rury. W takich pocienionych miejscach ściana dodatkowo traci na izolacyjności akustycznej. Tak samo należy zdecydowanie odradzić wykuwanie w ścianach nisz, żeby częściowo schować w nich spłuczki sedesowe na stelażach.
Tego rodzaju elementy wyposażenia znacznie lepiej jest ukryć za zabudową. Ścianki zabudowy należy zaś pokryć od wewnątrz tłumiącymi dźwięk matami ze spienionych tworzyw lub wełny mineralnej. W przypadku instalacji wodnych, najpoważniejszym problemem jest zwykle hałas spowodowany pracą pompy w zestawie hydroforowym.
Sytuację, oczywiście, poprawia umieszczenie hydroforu z dala od sypialni (tam hałas jest najbardziej dokuczliwy) oraz zastosowanie dużego zbiornika, dzięki czemu pompa rzadziej się załącza.
Pomieszczenie można także wygłuszyć matami (od wewnątrz). Jednak to tylko półśrodki. Żeby całkowicie wyeliminować hałas, należy założyć pompę opuszczaną do studni (tzw. głębinową), a wewnątrz budynku ustawić sam zbiornik hydroforowy. W przypadku instalacji c.o., czę-sto problemem są szumy i piski, towarzyszące przepływowi wody przez mocno przymknięte zawory.
Zjawisko nasila się zwłaszcza w nocy, gdyż często ustawiamy wówczas obniżenie temperatury, albo ręcznie przymykamy część zaworów grzejnikowych. Jednak wówczas niejednokrotnie okazuje się, że przepływ i ciśnienie wymuszane przez pompę są zbyt wysokie i w miejscach, gdzie przepływ wody zostaje najbardziej zaburzony (na zaworach), zaczynają się takie dźwiękowe „atrakcje”.
Najprostszym rozwiązaniem jest wymiana pompy na model z elektronicznym sterowaniem i funkcją samo-czynnego utrzymywania ciśnienia. Taka pompa dostosowuje się do zmieniających się w instalacji warunków. Obecnie nie są to drogie urządzenia.
Z kolei bolączką wielu osób, które zdecydowały się na wentylację mechaniczną, jest uciążliwy szum powodowany przez wentylatory w centrali lub przepływ powietrza w kanałach. W skrajnych przypadkach bywa i tak, że mieszkańcy wyłącza ją centralę na noc i uchylają okna. To efekt zasadniczych błędów popełnionych na eta-pie projektu i wykonawstwa.
Dobry fachowiec uwzględnia hałas, wybierając miejsce na centralę (z dala od sypialni), dobierając średnice poszczególnych kanałów, sposób ich ułożenia i materiał. Przykładowo, początkowy (przy centrali) oraz końcowy odcinek kanałów (przy kratce lub anemostacie) powinien być wykonany z materiału o dużej elastyczności, który ogranicza prze-noszenie drgań.
Tak samo nie należy na tych skrajnych odcinkach stosować ostrych załamań kanałów (np. kolan 90°), gdyż bardzo silnie zaburza to ruch powietrza.
Autor: Jarosław Antkiewicz
Zdjęcie otwierające: ISOVER
Komentarze