Okucia ewakuacyjne — rodzaje, typy i ich funkcje

Okucia ewakuacyjne i ich rodzaje

Okucia ewakuacyjne możemy podzielić na dwie główne grupy. Okucia do wyjść awaryjnych i okucia do wyjść przeciw panicznych. Oba rodzaje okuć opisane są szczegółowo w normach produktowych, odpowiednio EN179 oraz EN1125.

Podstawowa funkcjonalność okuć opisanych tymi normami jest identyczna. Chodzi o maksymalne ułatwienie opuszczenia pomieszczenia osobom znajdującym się w niebezpieczeństwie. Różnica w obszarach i sytuacji zastosowania tych dwóch norm jest natomiast dość istotna.

Różnica polega na tym, w jaki sposób definiujemy sposób w jaki mogą zachować się ludzie, którzy będą musieli skorzystać z wyjścia ewakuacyjnego. W normie EN179 mówimy o braku wystąpienia sytuacji paniki wśród ludzi. Natomiast w normie EN1125 mówimy o sytuacji wystąpienia paniki wśród ludzi.

W przypadku sytuacji braku paniki (EN179), osoby znajdujące się w pomieszczeniu/budynku zostały przeszkolone i posiadają wiedzę, którędy należy się ewakuować, znają rozkład pomieszczeń, wiedzą jak działają drzwi na drodze ewakuacyjnej i które to są drzwi. Bardzo często jest też osoba, która koordynuje ewakuacją.

W przypadku sytuacji paniki (EN1125), osoby znajdujące się w pomieszczeniu/budynku nie posiadają wiedzy, którędy należy się ewakuować, nie znają rozkładu pomieszczeń. Osoby kierują się przeważnie do najbliższych drzwi, często nie zwracając uwagi na osoby znajdujące się obok. Jest to bardzo niebezpieczna sytuacja, dlatego sprawnie działające i prawidłowo dobrane okucie jest kluczowym elementem w kwestii zapewnienia bezpieczeństwa ludzi.

Okucia ewakuacyjne możemy podzielić przede wszystkim ze względu na rodzaj elementu aktywującego.

W zależności od normy są to:

• Dla normy EN179: klamka (typ A) lub push pad (typ B)
• Dla normy EN1125:  dźwignia drążkowa (typ A) lub klawiszowa (typ B)
• W najnowszych wydaniach norm widnieją nowe typu elementów aktywacyjnych, tak zwany typ C

O ile dla klamek i push padów sytuacja jest dość prosta, o tyle dla dźwigni panicznych możemy dokonać kolejnego podziału, tym razem ze względu na sposób montażu mechanizmu.

W tym przypadku należy wyróżnić:

• rozwiązania nawierzchniowe — okucia w całości widoczne, zamontowane na płaszczyźnie skrzydeł drzwi
• rozwiązania wpuszczane — część elementów jest ukryta w konstrukcji skrzydła drzwi, tym samym jest to rozwiązanie znacznie bardziej estetyczne, niż okucie w pełni nawierzchniowe

Funkcje przeciwpaniczne

Funkcje przeciwpaniczne określają warianty zamków panicznych. Najczęściej spotykane funkcje paniczne oznacza się literkami: B, C, D oraz E. Przyjrzyjmy się każdej funkcji z osobna.

Zamki przeciwpaniczne z funkcją B

Od strony zewnętrznej drzwi ten typ zamka jest wyposażony w klamkę oraz wkładkę. Użycie klucza pozwala aktywować/deaktywować klamkę od strony zewnętrznej. Od strony wewnętrznej użycie klamki/dźwigni zawsze pozwala na otwarcie drzwi i ewakuację. Użycie klamki/dźwigni nie powoduje automatycznego odryglowania drzwi i swobodnego dostępu z zewnątrz.

Zamki przeciwpaniczne z funkcją C

Funkcja C działa podobnie do funkcji B. Dzieli je jednak pewna różnica. Drzwi, wykorzystujące zamek z funkcją C da się otworzyć od zewnątrz tylko wtedy, gdy klucz pozostaje w zamku. Jest to dodatkowe zabezpieczenie, które znajduje praktyczne zastosowanie w niektórych lokalizacjach. Od strony wewnętrznej użycie klamki/dźwigni zawsze pozwala na otwarcie drzwi i ewakuację.

Zamki przeciwpaniczne z funkcją D

Od strony zewnętrznej drzwi ten typ zamka jest wyposażony w klamkę oraz wkładkę. Użycie klucza pozwala aktywować/deaktywować klamkę od strony zewnętrznej. Od strony wewnętrznej użycie klamki/dźwigni zawsze pozwala na otwarcie drzwi i ewakuację. Użycie klamki/dźwigni powoduje automatyczne odryglowanie się drzwi i swobodny dostęp z zewnątrz. Często spotykana potoczna nazwa tej funkcji to „funkcja strażacka”.

Zamki przeciwpaniczne z funkcją E

Funkcja E oznacza obecność pochwytu lub gałki po stronie zewnętrznej drzwi. Otworzenie drzwi od strony zewnętrznej jest możliwe wyłącznie dzięki użyciu klucza. Od strony wewnętrznej użycie klamki/dźwigni zawsze pozwala na otwarcie drzwi i ewakuację.

Kontrola dostępu na drzwiach ewakuacyjnych

Zakres powyższego akapitu to temat na osobny artykuł. Wskażemy tylko najważniejsze aspekty tego bardzo ważnego tematu. Omawiane powyżej standardy okuć panicznych EN179 oraz EN1125 posiadają jedną "lukę”.

Oba standardy opisują sytuację, w której zawsze po naciśnięciu elementu aktywującego od strony wewnętrznej (klamka/dźwignia) drzwi muszę się otworzyć. Jest to poniekąd konsekwencja kojarzenia sytuacji ewakuacji prawie wyłącznie z sytuacją wystąpienia pożaru.

Zmieniający się Świat i zapotrzebowanie czy przeznaczenie obiektów (szczególnie tych przeznaczenia publicznego) wykreował cały wachlarz sytuacji niebezpiecznych oprócz sytuacji wystąpienia pożaru.

Sytuacje te opisane są standardem EN13637, który w skrócie opisuje sytuacje, gdy zachodzi konieczność zastosowania kontroli dostępu na drzwiach ewakuacyjnych od strony ewakuacji. W standardzie tym naciśnięcie elementu aktywacyjnego w postaci klamki lub dźwigni nie zawsze powoduje natychmiastowe otworzenie się drzwi.

Informacje zawarte w tym artykule pomogą Ci podjąć właściwą decyzję zakupową. Poza tym mamy nadzieję, że potraktujesz wybór okuć panicznych z należytą powagą. Od zastosowanych rozwiązań może zależeć zdrowie, a nawet życie ludzi korzystających z danego pomieszczenia lub budynku.

źródło i zdjęcia: Donimet