Co warto wiedzieć o stali przed zakupem narzędzi ręcznych? Rodzaje stali

Aby poprawnie rozumieć wyżej wspomniane skróty, trzeba wiedzieć, że stal jest klasyfikowana według różnych kryteriów. Jednym z nich jest skład chemiczny, który pozwala na rozróżnienie stali na stopowe i niestopowe. 

Właściwości stali stopowej

Stal stopowa – stop żelaza z węglem oraz specjalnie wprowadzonych dodatków stopowych. Dodatki te występują w różnych ilościach – od wartości śladowych aż po kilkadziesiąt procent.

Jako komponent są bardzo ważne, ponieważ w znaczący sposób wpływają i zmieniają właściwości stali. Najpopularniejszymi pierwiastkami stopowymi są: molibden, wanad, aluminium, wolfram, nikiel, chrom, mangan, krzem, tytan, niob i kobalt.

Aby podwyższyć wytrzymałość i zmniejszyć kruchość, do produkcji narzędzi ręcznych używa się:

• stali chromowo-wanadowej (CrV) – charakteryzującej się podniesioną odpornością na korozję i powstawanie rdzy. Dodatek stopowy „chromu” znacznie polepsza podatności stali na hartowanie. Dodatek stopowy „wanadu” zwiększa ciągliwość stali podczas obróbki termicznej, co pozytywnie wpływa na odporność na działanie wysokich temperatur i nieuleganie deformacjom.
• stali chromowo-niklowej (CrNI) – charakteryzującej się bardzo wysoką odpornością na działanie czynników korozyjnych takich jak: woda morska czy kwas siarkowy. Oprócz właściwości kwasoodpornych, stal ta wyróżnia się żaroodpornością i żarowytrzymałością.
• stali chromowo-molibdenowej (Cr-Mo) – zdecydowanie najlżejszej, co powoduje, że produkty wykonane z tej stali są wytrzymalsze przy niższej masie własnej. Dodatek stopowy „molibdenu” zwiększa rozciągliwość stali w wysokiej temperaturze i zapobiega deformacjom. Podwyższa także ogólną odporność stali na korozję w środowisku wilgotnym i kwaśnym.

Właściwości stali niestopowej

Stal niestopowa (węglowa) – stop żelaza z węglem, nie zawiera specjalnie wprowadzanych pierwiastków. Zawartość pierwiastków innych niż węgiel, jest niewielka – są to domieszki i zanieczyszczenia. Ze względu na koszty, usunięcie ich jest nieopłacalne.

To procentowy udział węgla oraz obróbka cieplna stopu wpływają na właściwości i charakterystykę stali niestopowej. Zasadniczo stali niestopowej używa się do produkcji elementów o konstrukcji prostej oraz tych, które wymagają dużej wytrzymałości na rozciąganie (np. zbiorniki ciśnieniowe).

Ze stali niestopowej narzędziowej, o zawartości węgla w granicach 0,6-1,5% wytwarzane są niektóre narzędzia ręczne. Powierzchnia robocza takich narzędzi jest twarda, a stal dobrze się hartuje.

źródło i zdjęcia: Högert Technik