Malowanie nie tylko pędzlem

Materiały malarskie

Powłoki malarskie pełnią funkcję dekoracyjno-ochronna zarówno na znacznych powierzchniach (ścianach, sufitach) jak i na małych elementach wyposażenia wnętrz bądź w ogrodzie. Różnorodność materiału podłoża oraz wymagania, jakie powinny spełniać te powłoki stosownie do warunków użytkowania sprawiają, że do prac malarskich wykorzystuje się różne rodzaje farb, lakierów czy impregnatów o własnościach dostosowanych do konkretnych zastosowań.

Niemal wszystkie materiały malarskie zawierają podstawowe składniki takie jak spoiwo, pigmenty, rozcieńczalnik oraz dodatki wpływające na różne własnościach wyrobu.

• Spoiwa - to składniki powłokotwórcze decydujące o własnościach użytkowych. Zależnie od przeznaczenia produktu będą to najczęściej oleje, żywice lub różne rodzaje polimerów. Utworzenie powłoki następuje w wyniku odparowania rozcieńczalnika, reakcji chemicznej ze składnikami powietrza atmosferycznego bądź dodanym utwardzaczem.
• Pigmenty - nadają barwę i odpowiadają za własności kryjące powłoki, a także na trwałość kolorów. Mogą być pochodzenia mineralnego lub organicznego i dodawane są w procesie produkcji lub na indywidualne życzenie odbiorcy np. w sterowanym komputerowo mieszalniku.
• Rozcieńczalnik - to substancja, która upłynnia składniki umożliwiając równomierne nałożenie powłoki. Ze względu na rodzaj rozcieńczalnika wyroby malarskie podzielone są na dwie zasadnicze grupy - wodorozcieńczalne i zawierające rozcieńczalnik organiczny. Ma to istotny wpływ m. in. na sposób aplikacji ze względu na zagrożenie obecnością lotnych związków organicznych (LZO).

Malowanie ścian i sufitów lateksową farbą do wnętrz OPTIVA 3 CERAMIC. fot. Tikkurila

Oprócz podstawowych składników farby zawierają szereg dodatków modyfikujących ich własności użytkowe i technologiczne. Dzięki nim wyroby uzyskują m. in. większą odporność na promieniowanie UV, własności antybakteryjne i przeciwgrzybowe, odporność na zabrudzenia, tiksotropowość, rozpływność itd.

Produkty do malowania ścian, na drewno i metale

Materiały lakiernicze ze względu na zakres zastosowania klasyfikowane są do jednej z grup określającej ich podstawowe zastosowanie: wyroby do pokrywania podłoży chłonnych w postaci tynków, gładzi określanych jako ścienne i sufitowe, powłoki na drewno, powłoki do pokrywania metali.

Profesjonalne powłoki uwydatniają piękno naturalnego drewna. Fot. z film TV Budujemy Dom dla Vidaron

Wyroby te zależnie od przeznaczenia powinny charakteryzować się określonymi cechami, które decydują o trwałości i efektywności nałożonego pokrycia. Do najistotniejszych własności użytkowych i dekoracyjnych należą:

• Zdolność krycia - to cecha decydująca o grubości nakładanej warstw gwarantującej uzyskanie jednolitej barwy na określonym podłożu.
• Odporność mechaniczna i chemiczna - cecha istotna w odniesieniu do powierzchni wymagających częstego zmywania i szorowania np. w pomieszczeniach sanitarnych.
• Paroprzepuszczalność - ważna dla pokryć powierzchniach „oddychających” (np. tynki, drewno) co pozwala na stabilizację ich wilgotności.
• Połysk - ma głównie wpływ na własności estetyczne, ale również i praktyczne - błyszczące powierzchnie łatwiej utrzymać w czystości. Stopień połysku w dokumentacji wyrobów określa się jako np. wysoki połysk, satyna, półmat, mat.

Natomiast wpływ na własności aplikacyjne mają:

• Wydajność - określa powierzchnie jaką można pomalować jednokrotnie 1 litrem farby i jest to istotne przy planowaniu ilości zakupionego materiału malarskiego.
• Czas schnięcia - cecha istotnie wpływająca na czas prowadzenia robót malarskich, zwłaszcza przy nakładaniu powłok wielowarstwowych. Zależnie od rodzaju farby wynosi on od kilku godzin do kilku dni, przy czym istotne są też warunki otoczenia podczas wysychania (temperatura i wilgotność powietrza).
• Zalecana technika aplikacji - decyduje o technologii prawidłowego nakładania powłoki pędzlem, wałkiem lub natryskiem i możliwościach jej rozcieńczenia.
• Tiksotropowość - własność ta sprawia, świeże powłoki o własnościach tiksotropowych nie ściekają z podłoża jak i pędzla czy wałka, co ma szczególne znaczenie przy malowaniu sufitów.

Jaką metodą malować?

Wybór sposobu aplikacji konkretnego materiału malarskiego uzależniony będzie głównie od rozmiarów pokrywanej powierzchni, ale również od jej gładkości, wymaganej precyzji i oczywiście własności samego farby. Musimy również uwzględnić warunki, w jakich będą prowadzone te prace w zakresie np. koniecznego zabezpieczenia wyposażenia przed zachlapaniem, zapewnienia dostatecznej wentylacji czy utrudnień spowodowanych wiatrem. Do wyboru mamy trzy podstawowe sposoby nanoszenia powłok - pędzlem, wałkiem lub metodą natrysku.

Malowanie pędzlem

Malowanie pędzlem to tradycyjny sposób nanoszenia powłok malarskich nadający się do niemal wszystkich rodzajów farb, lakierów, czy impregnatów, ale uzyskanie dobrej jakości pokrycia wymaga z reguły sporo wprawy i doświadczenia. Tą techniką można nakładać materiały o różnej gęstości, a efekt wcieranie powłoki zapewnia dobre jej przyleganie również na nierównej chropowatej powierzchni.

Malowanie grzejnika żeliwnego i przestrzeni między żeberkami można wykonać tylko pędzlem. fot. Śnieżka

Trudno jednak uzyskać w ten sposób gładkie pokrycie, bez śladów pędzla lub zacieków, a samo malowanie jest dość pracochłonne. W praktyce malowaniem pędzlem ogranicza się do przeprowadzenia drobnych poprawek, nakładania powłok w trudno dostępnych miejscach i na skomplikowanej powierzchni lub przy pracach niewymagających uzyskania wysokiej jakość powłok np. przy gruntowaniu czy impregnacji.

Przy wyborze rodzaju pędzla do konkretnych zastosowań powinniśmy uwzględnić rodzaj, grubość, długość i gęstość jego włosa, kształtu oprawki oraz wielkości. Doborowe malowanie wymaga użycia odpowiedniego pędzla zależnie od rodzaju i gęstości farby, wielkości powierzchni, pozycji, w jakiej prowadzone będzie malowania itp., ale przy podrzędnych pracach w reguły wystarczy dość gęsty pędzel płaski o odpowiedniej szerokości wykorzystywany do nanoszenia różnych rodzajów powłok oraz tzw. chlapak używany do np. gruntowania.

Przy malowaniu dużych powierzchni z użyciem farb wodorozcieńczalnych potrzebny będzie dobrej jakości tzw. pędzel - ławkowiec z naturalnego włosia przydatny zwłaszcza przy pokrywaniu chropowatej, fakturowanej powierzchni.

Malowanie wałkiem szybko i czysto

Do samodzielnego malowania dużych powierzchni np. ścian czy sufitów najczęściej używa się różnych rodzajów wałków malarskich, które znacznie ułatwiają wykonanie tej pracy w porównaniu z malowaniem pędzlem. Jednak nie zawsze można z nich korzystać, gdyż niekiedy mogą powodować uszkodzenie podłoży. W przypadku użycia gęstej farby przetaczany wałek „przykleja się” punktowo do podłoża i przy słabej jego przyczepności może powodować oderwanie np. starej powłoki, a nawet cienkowarstwowego tynku czy gładzi. Trudno też w ten sposób pomalować skomplikowane powierzchnie czy zakamarki nawet przy użyciu mini wałka.

Kuweta ociekowa do wygodnego nakładania farby na wałek. fot. Śnieżka

Oprócz malowania z użyciem farb wodorozcieńczalnych można również nanosić powłoki olejne - dostępne są wałki z pokryciem o różnej długości i przeznaczeniu. Standardowe malowanie wałkiem wymaga równomiernego nakładania farby na jego powierzchni, do czego służy siatka lub kuweta ociekowa.

Wygodniejszą i szybszą pracę bez rozchlapywania farby zapewniają bardziej rozbudowane wałki, wyposażone zbiornik farby i dozownik. Szczególnie łatwe malowanie umożliwiają wałki ze zbiornikiem umieszczonym w długim wysięgniku. Dzięki umieszczonemu w nim tłokowi można zasysać farbę bezpośrednio z puszki, a podczas malowania wypychać ją od wnętrza wałka, zapewniając w ten sposób równomierny jej dopływ.

Malowanie natryskiem wysokociśnieniowym i powietrznym

Przez długi czas malowanie natryskowe było wykonywane jedynie przez profesjonalne firmy dysponujące odpowiednim sprzętem, ale obecnie, dzięki dostępności niewielkich i względnie tanich pistoletów natryskowych możemy łatwo i efektownie pomalować ogrodzenie, meble z nawet drewniana elewacje domu. Pewnym utrudnieniem przy tej metodzie malowania będzie konieczność dokładnego zakrycia obszarów nie przeznaczonych do malowania, jak i możliwość rozdmuchiwania farby przez wiatr.

Działanie pistoletów natryskowych może polegać na dwóch zjawiskach - rozpyleniu farby wypływającej pod dużym ciśnieniem lub jej atomizacja w strumieniu sprężonego powietrza. Ręczne, elektryczne pistolety wysokociśnieniowe przeznaczone są do natrysku rzadkich farb wodnych i rozcieńczalnikowych o gęstości do 70-90s wg normy DIN, ale najlepsze efekty uzyskuje się gdy farba ma gęstość zbliżona do oleju jadalnego. Malowanie przeprowadza się wieloma bardzo cienkimi warstwami, co chroni przed powstawaniem zacieków.

Agregaty i pistolety natryskowe AGREKOM

Elektryczne pistolety do natrysku pneumatycznego funkcjonują podobnie jak urządzenia profesjonalne, z tym, że sprężarka zintegrowana jest z urządzeniem lub połączona z nim krótkim przewodem powietrznym. Zależnie od modelu i wyposażenia możliwe jest nanoszenie niemal wszystkich rodzajów farb zapewniając jednocześnie dużą wydajność sięgającą 0,25 dm3/min.

System natryskowy PFS 2000 firmy Bosch znacznie ułatwi prace malarskie

autor: Redakcja BudownicwaB2B

opracowanie: Aleksander Rembisz

zdjęcia: Janusz Werner, AGREKOM, Tikkurila, Śnieżka, TV budujemy Dom dla marki Vidaron, Bosch

Film: AGREKOM