Jak wykonać renowację drewnianego wyposażenia?

Drewniane elementy wyposażenia domu obecnie coraz częściej zastępowane są przez materiały drewnopochodne lub tworzywa sztuczne, ale w starych budynkach stolarka otworowa, czyli okna i drzwi wykonywane były z drewna, niekiedy również w formie z dekoracyjnym profilowaniem ram i skrzydeł. W przypadku okien zasadność przeprowadzenia gruntownej renowacji jest problematyczna, gdyż trudno będzie uzyskać zadowalające efekty w zakresie ich ciepłochronności przy jednoczesnej dużej pracochłonności działań. I choć często wymiana stolarki bywa najlepszym rozwiązaniem, to zwłaszcza w przypadku szczególnie dekoracyjnego wyposażenia można podjąć się jego renowacji.

Jak wykonać renowację drewnianego wyposażenia?
Z artykułu dowiesz się:
  • Co niszczy drewno?
  • Jak ocenić wymagany zakres renowacji?
  • Jak wykonać korektę i uzupełnić ubytki drewna?
  • Jak przygotować drewno do malowania?
  • Jakie są dostępne powłoki dekoracyjno-ochronne?

Co niszczy drewno?

Na oddziaływanie niekorzystnych warunków otoczenia narażone są głównie materiały znajdujące się na zewnątrz pomieszczeń (okna, drzwi zewnętrzne, oblicówki elewacyjne, barierki). Ich trwałości w znacznym stopniu szkodzi słońce - zwłaszcza promieniowanie UV - i okresowe zmiany wilgotności, a w skrajnych warunkach niszczenie przez owady. W rezultacie promieniowania słonecznego następuje wyjałowienie powierzchni ze środków ochronnych - farba czy lakier łuszczy się i odpada - pozbawiając powierzchnie powłoki zabezpieczającej.

Oprócz uszkodzeń powierzchniowych mogą występować ubytki materiału, spowodowane np. gniciem czy uszkodzeniem mechanicznym i deformacje profili - z reguły trudne do skorygowania. W przypadku drewnianego wyposażenia wewnątrz domu - oprócz uszkodzeń mechanicznych spowodowanych działaniem sił zewnętrznych czy rozsychaniem się połączeń - zniszczeniu najczęściej ulegają dekoracyjne pokrycia w wyniku zarysowań, przebarwień czy odpadania powłoki malarskiej.

Ocena wymaganego zakresu renowacji

Zależnie od przeznaczenia przewidzianego do renowacji wyposażenia, przed podjęciem prac konieczna będzie ocena jego stanu nie tylko na powierzchni, ale również współpracujących z nim elementów. W szczególności należy ocenić stan i stabilność zamocowania wszelkich okuć (zawiasów, zamków, klamek) oraz wzajemną współpracę ruchomych części, np. równomierność przylegania skrzydła do ościeżnicy (widoczne szpary, zwichrowanie profili), a w przypadku oszkleń okiennych czy drzwiowych sposób i stan osadzenia szyb.

Przed renowacją należy zdjąć części ruchome (skrzydła drzwiowe i okienne). Przy osadzeniu na zawiasach walcowych skrzydło wystarczy unieść w pozycji rozwartej, a inne okucia wymagają, np. wybicia trzpienia czy rozłączenia ogranicznika uchylenia.

Po wstępnej ocenie stanu, planowana kolejność prac powinna przewidywać:

  • korektę zdeformowanych profili,
  • naprawę osadzenia okuć,
  • uzupełnienie ubytków drewna,
  • przygotowanie powierzchni do odnowienia,
  • nałożenie powłok ochronno-dekoracyjnych,
  • osadzenie oszklenia.

Korekta i uzupełnienie ubytków drewna

Ubytki drewna spowodowane odłupaniem się czy zmurszeniem fragmentu profilu wymagają z reguły tzw. flekowania - wstawienia nowego kawałka drewna po wykonaniu wycięcia o regularnych kształtach.

Wymaga to jednak użycia specjalistycznych narzędzi, np. frezarki. Płytkie, ale rozległe uszkodzenia można naprawić metodą wklejania cienkich pasków forniru - w kilku warstwach, a następnie wyrównać powierzchnię prze szlifowanie. Drobne wykruszenia wypełnia się szpachlówką do drewna nakładaną wielokrotnie cienkimi warstwami.

Szpachlówką wypełnia się niewielkie wykruszenia w drewnie
Szpachlówką wypełnia się niewielkie wykruszenia w drewnie. Fot. Selena.

Zawiasy skrzydeł i inne elementy okuć z czasem ulegają osłabieniu zamocowania na skutek poluzowania wkrętów, korozji czy miejscowych pęknięć i butwienia drewna. Jeśli zamocowanie jest luźne, a wkręty wychodzą bez większego oporu konieczne będzie kołkowanie otworów.

Do tego celu można wykorzystać gotowe drewniane kołki meblowe o średnicy 8 lub 10 mm. Po wywierceniu otworu na wymaganą głębokość kołek wbija się i wkleja klejem typu wikol, co zapewni dobre zamocowanie nowego wkrętu.

Przygotowanie do malowania

Powierzchnie drewniane - z wyjątkiem pokrytych folią dekoracyjną - wykańczane są farbami kryjącymi, lakierami lub lakierobejcami. W przypadku elementów drewnianych narażonych na warunki atmosferyczne konieczna jest również impregnacja, a preparat wnika w strukturę drewna, chroniąc je m.in. przed grzybami i owadami.

Stanem wyjściowym pod ostateczne wykończenie mogą być zarówno stare powłoki malarskie, jak i surowe drewno (po usunięciu starych powłok). W ten sam sposób odnawia się, np. drzwi płytowe i płycinowe z pokryciem z materiałów drewnopochodnych (sklejki, płyty pilśniowej czy MDF), jednak utworzenie gładkiego, estetycznego pokrycia wymaga zastosowania techniki natryskowej nakładania powłoki lakierniczej.

Jeśli renowacja ogranicza się do odnowienia powłoki malarskiej, która dobrze przylega do podłoża i nie wymaga poważniejszej naprawy przygotowania do malowania można ograniczyć do przetarcia powierzchni papierem ściernym granulacji 150-180 i ewentualnego wypełnienia akrylem punktowych ubytków. W przypadku powłok malarskich złuszczających się, chropowatych, konieczne będzie całkowite ich usunięcie.

Starą farbę można usunąć przy pomocy preparatów zmiękczających farby olejne i zeskrobać szpachelką bądź ostrożnie opalać (na zewnątrz) palnikiem gazowym. Metoda zmiękczania wymaga z reguły kilkukrotnego nakładania preparatu i usuwania fragmentów farby. W zasadzie wykorzystywana jest przy renowacji powierzchni profilowanych czy rzeźbionych. Na powierzchniach płaskich skuteczne usuwanie starych powłok zapewnia użycie szlifierki taśmowej z taśmą o granulacji 40-60, a następnie 80-100.

Szlifowanie starych warstw farby
Stare warstwy lakieru i farby należy zeszlifować lub usunąć za pomocą opalarki albo specjalnych zmywaczy, potem wygładzić papierem ściernym. Fot. Vidaron.

Po odkurzeniu można przystąpić do szpachlowania ubytków i pęknięć szpachlówką do drewna na bazie akrylu. Zależnie od głębokości ubytków szpachlowanie przeprowadzamy w kilku etapach. Po wstępnym wyrównaniu dostępne płaszczyzny ostatecznie szlifujemy papierem o granulacji 150-180, najwygodniej przy użyciu szlifierki oscylacyjnej.

Powłoki dekoracyjno-ochronne

Odkryte, surowe drewno po szlifowaniu i naprawie profili należy zaimpregnować, co chroni przed gniciem i zapewnia dobre przyleganie powłoki malarskiej. Ogranicza też niszczenie drewna przez promieniowanie UV, co ma szczególne znaczenie w miejscach narażonych na silne nasłonecznienie. Do impregnacji trzeba użyć głęboko penetrujących preparatów rozcieńczalnikowych, nawet w przypadku nakładania później farb wodorozcieńczalnych.

Impregnat nie tworzy powłoki, wnikając w strukturę drewna, a przeszlifowanie powierzchni po jego wyschnięciu likwiduje szorstkość spowodowaną podniesieniem się włókien drewna. Impregnat nakłada się pędzlem jedno lub dwukrotnie zależnie od chłonności drewna równomierną warstwą bez pozostawienia zacieków i przed wyschnięciem przeciąga jeszcze suchym pędzlem.

Zależnie od miejsca użytkowania do ostatecznego pokrycia powierzchni drewnianych wykorzystuje się:

Lakierobejce - można nimi malować drewno na zewnątrz pomieszczeń (elewacje, elementy małej architektury) i wewnątrz. Podkreślają rysunek drewna, ale wymagają starannego nakładania - różna grubość powłoki wpływa tez na zmianę kolorystyki.

Lakierobejca Valtti Complete Tikkurila
Valtti Complete to matowa lakierobejca z dodatkiem wosku, stosowana do renowacji zewnętrznych elementów drewnianych. Fot. Tikkurila.

Lazury - mają podobne zastosowanie jak lakierobejce, ale tworzą lepiej związaną z podłożem, cieńszą i elastyczną powłokę ochronną.

Lazura Ochronna Polski Klimat V33
Lazura chroni drewno przed deszczem i promieniowaniem UV. Fot. V33.

Farby i emalie akrylowe - tworzą elastyczne powłoki, nie zacierając przy tym struktury drewna. Wykorzystywane są do malowania stolarki okiennej i drzwiowej, elewacji drewnianych, elementów dekoracyjnych wewnątrz i na zewnątrz.

Emalia akrylowa Śnieżka Supermal® do renowacji drewna
Emalia akrylowa Śnieżka Supermal® do renowacji drewna. Fot. Śnieżka.

Lakiery uretanowe - używane do lakierowania drewna wewnątrz pomieszczeń (boazerie, drzwi wewnętrzne, meble).

Uretanowy lakier do drewna Unica Super 90
Uretanowy lakier do drewna Unica Super 90. Fot. Tikkurila.

Autor: Cezary Jankowski
Zdjęcie otwierające: Lakma
Zdjęcia w tekście: Selena, Vidaron, Tikkurila, V33, Śnieżka
Film: Tv Budujemy Dom dla Śnieżki

Komentarze

FILMY OSTATNIO DODANE
Copyright © AVT 2020 Sklep AVT