Przewodnik dla rozpoczynających budowę domu. Skuteczne ocieplenie, prawidłowa akustyka

Przegrody zewnętrzne (ściany, dach, podłogę na gruncie) ociepla się styropianem lub wełną mineralną. Produkty te mają podobne właściwości izolacyjne, ale poza tym znacznie się różnią.

Styropian jest tańszy i lżejszy od wełny - co ułatwia jego transport. Ponadto charakteryzuje się odpornością na wilgoć, ściskanie oraz łatwą obróbką i montażem. Niestety, słabo izoluje akustycznie i jest wrażliwy na działanie niektórych rozpuszczalników. Wełna mineralna ma dobrą izolacyjność akustyczną i jest odporna na chemikalia oraz wysoką temperaturę. Dzięki dużej elastyczności, szczelnie wypełnia przestrzenie, w których się ją umieszcza. Minusem jest to, że zmoczona traci właściwości izolacyjne.

Przegrody zewnętrzne - podłogi na gruncie, ściany, dach - muszą mieć przenikalność cieplną na odpowiednim poziomie. Określa ją współczynnik U, który od 1 stycznia 2017 r. w przypadku ścian nie może przekraczać 0,23 W/(m²•K). Do każdego z wymienionych elementów stosuje się materiały izolacyjne o nieco innych właściwościach. Ściany ociepla się styropianem typu fasada i wełną mineralną (płytami twardymi lub półtwardymi), podłogi styropianem typu dach/podłoga (odpornym na ściskanie), a poddasza - przeważnie wełną. Styropian mocuje się tzw. metodą lekką mokrą, wełnę - lekką mokrą lub lekką suchą.

Pierwsza z nich - metoda lekka mokra - polega na przytwierdzeniu izolacji na klej (do jego rozrobienia potrzebna jest woda - stąd nazwa) i pokryciu tynkiem cienkowarstwowym. Metoda lekka sucha to montaż izolacji między listwami rusztu, do którego mocuje się następnie elewację, np. z winylowego sidingu. Jest to proste rozwiązanie, które pozwala łatwo docieplać także stare ściany murowane i drewniane. Aby termoizolacja była trwała, musi być przymocowana do ściany nośnej na głębokość minimum 5 cm. W sprzedaży są łączniki montażowe o długości do 30 cm, co oznacza, że warstwa styropianu lub wełny mineralnej może mieć grubość maks. 25 cm. Grubsza izolacja wymaga już specjalnych rozwiązań systemowych.

Izolacja akustyczna

Cisza we własnym domu to jeden z warunków komfortu. Niestety, często się zdarza, że domownikom przeszkadza hałas - dobiegający z zewnątrz bądź z sąsiednich pomieszczeń. Aby temu zapobiec, warto przede wszystkim odpowiednio zaplanować rozkład pomieszczeń, wybrać dobrze izolujące okna (o czym była mowa powyżej) i wybudować ściany o dobrych właściwościach akustycznych.

Odpowiednie rozplanowanie pomieszczeń

Wybierając projekt domu, miejmy na uwadze, by wnętrza o charakterze wypoczynkowym (np. sypialnie) były oddalone od pomieszczeń, z których mogą dobiegać głośne dźwięki (łazienka, kuchnia, kotłownia czy pomieszczenie gospodarcze). Dobrze, jeśli hałaśliwe elementy - jak prysznic, pion kanalizacyjny, centrala wentylacyjna - znajdują się na ścianach rozdzielających wnętrza o mniejszych wymaganiach pod względem akustycznym (należy do nich łazienka czy kuchnia). Przy planowaniu rozkładu pomieszczeń, pamiętajmy, że dźwięk przenika zarówno przez ściany, jak i przez strop - z piętra na piętro.

Masywne przegrody

Wnętrza głośne i ciche warto oddzielić przegrodami o dobrych właściwościach akustycznych. Mogą to być masywniejsze ściany konstrukcyjne, zamiast działowych, lub przegrody specjalnie wytłumione. Tzw. dźwięki powietrzne (jak rozmowy i muzyka) najłatwiej wyeliminować, stosując na ściany i stropy ciężkie materiały - beton zwykły, cegły silikatowe lub ceramiczne itp. Metodę tą łatwo zastosować w powstających budynkach, bo nie wymaga praktycznie żadnych zmian technologii budowy. Słabością masywnych przegród są dźwięki materiałowe - przenoszone przez drgania elementów samego budynku (np. odgłosy kroków na piętrze, wibracje rur kanalizacyjnych i wodociągowych). Dlatego m.in. stropy to konstrukcje wielowarstwowe.

Układ warstw jest zwykle następujący:

• ciężka konstrukcyjna nośna - przeciw dźwiękom powietrznym;
• wełna mineralna lub specjalny styropian - eliminujące dźwięki materiałowe;
• wierzchnia warstwa z jastrychu.

Nie wszędzie jednak da się wykonać taką ciężką podłogę pływającą. Wtedy do wyciszenia stropów stosuje się też tzw. posadzki pływające. W tym przypadku wierzchnią warstwę podłogi, czyli posadzkę z paneli, parkietu czy płytek ceramicznych, oddziela od warstwy konstrukcyjnej stropu cienka warstwa izolacji akustycznej ze specjalnej pianki, miękkich płyt pilśniowych itp. W przypadku płytek ceramicznych na izolacji tej spoczywa jeszcze warstwa płyt gipsowo-włóknowych, gipsowo-kartonowych lub drewnopochodnych - do niej przykleja się płytki.

Materiał tłumiący

Wełna mineralna to produkt o dużej elastyczności, który pochłania zarówno dźwięki powietrzne jak i materiałowe. Stosuje się go do wyciszenia rozmaitych elementów:

• instalacji - przede wszystkim kanałów wentylacyjnych oraz rur wod-kan.;
  
• sufitów podwieszanych - w tym przypadku używa się wełny mineralnej układanej od góry na suficie wykończonym płytami g-k albo specjalnych paneli z wełny, których nie trzeba pokrywać płytami gipsowo-kartonowymi;
  
• połaci dachowych - na poddaszu użytkowym zwykle dbamy o ograniczenie strat ciepła, jednak cisza jest nie mniej ważna - szczególnie wtedy, gdy mamy tu sypialnię. Dobre tłumienie dźwięków daje warstwa izolacji między krokwiami oraz druga warstwa w polach umocowanego poprzecznie do nich stelaża;
  
• stropów drewnianych - wełna stanowi wypełnienie przestrzeni pomiędzy belkami. Jest izolacją akustyczną i cieplną;
  
• ścian szkieletowych - wypełnienie lekkich ścianek wełną mineralną to najpopularniejszy sposób poprawienia ich izolacyjności.

Elastyczne uszczelnienia

W miarę możliwości pomiędzy różnymi przegrodami należy stosować połączenia elastyczne, tłumiące drgania. Sztywne zespolenie oznacza, że dźwięki będą się przenosić bez trudu. Dotyczy to połączeń stropów ze ścianami oraz ścian konstrukcyjnych z działowymi. Uszczelnione powinny być też przejścia przez stropy i ściany, niezbędne dla poprowadzenia rur. Należy to zrobić za pomocą trwale elastycznego materiału - najlepiej wełny mineralnej.

opr.: Małgorzata Kolmus