Jak uniknąć zagrożeń podczas prac budowlanych?

Wypadki na budowach zajmują dość poważną pozycję w statystykach dotyczących bezpieczeństwa pracy i choć wiele norm i aktów prawnych reguluje wymagania dotyczące BHP, to w zmiennych warunkach prowadzenia robót, decydujące znaczenie będzie miała przewidywalność niebezpiecznych zdarzeń. Źródłem zagrożeń może być bowiem nieodpowiednio użytkowany sprzęt czy brak niezbędnych zabezpieczeń, zwłaszcza przy realizacji budów sposobem gospodarczym, warto więc zwrócić uwagę na często popełniane błędy i poznać możliwości ich uniknięcia.

Jak uniknąć zagrożeń podczas prac budowlanych?

Niebezpieczne szlifierki

Bardzo popularnym elektronarzędziem o szerokim zakresie wykorzystania są szlifierki kątowe - małe, jednoręczne oraz dwuręczne z tarczą o średnicy 230 mm, ale są to jedne z najbardziej niebezpiecznych urządzeń, które mogą powodować poważne obrażenia osoby obsługującej, jak i innych znajdujących się „w polu rażenia”. Przy niewłaściwym użytkowaniu przyczyniają się również do powodowania szkód materialnych i znacznego ograniczenia ich trwałości.

Najczęściej wykorzystywanym elementem roboczym mocowanym na tych maszynach, są cienkie tarcze ceramiczne tnące lub szlifierskie, które mimo zbrojenia mogą ulec wykruszeniu lub rozerwaniu. Ich nominalna, obwodowa prędkość liniowa osiąga ok. 80 m/s (niemal 300 km/h) i nawet niewielki odłamek osiąga znaczną energię, co może spowodować poważne uszkodzenia ciała zwłaszcza w obrębie odsłoniętej głowy, a rozgrzane opiłki metalu trafić do oczu.

Prawie bezpyłowe przecinanie kamienia za pomocą dużych szlifierek kątowych GDE 230 FC-T Professional. fot. Bosch Professional
Prawie bezpyłowe przecinanie kamienia za pomocą dużych szlifierek kątowych GDE 230 FC-T Professional. fot.  Bosch Professional

Rozerwaniu tarczy sprzyja też niewłaściwe ich użycie - np. wykorzystanie tarczy tnącej do szlifowania. Dlatego konieczne jest zawsze zastosowanie ochrony osobistej w postaci rękawic, osłony twarzy lub okularów i ochrony słuchu, a także kompletnego ubrania, najlepiej z założonym skórzanym fartuchem. Podstawowym zabezpieczeniem przed odłamkami jest przestawna osłona, której ustawienie powinno zapewniać ochronę osoby obsługującej.

Natomiast bezpieczniejszą i wygodniejszą pracę przy użyciu szlifierki kątowej - zwłaszcza przy cięciu przemieszczalnych materiałów - można uzyskać wykorzystując przystawkę - odpowiedni stojak wyposażony niekiedy również w imadło. Jednak w praktyce dość często spotyka się pracę bez założonej osłony, a także nagminne działanie przy niewłaściwym kierunku obrotów, który wysyła strumień iskier wprost na użytkownika.

W efekcie nie tylko grozi to wyrzutem odłamków w stronę użytkownika w razie rozerwania się tarczy, ale również niszczy ubranie i może doprowadzić do oparzeń a nawet samopodpalenia, gdy iskry spadać będą na np. zabrudzone olejem czy ropą spodnie.

Taki kierunek wyrzutu iskier przyczynia się również do szybszego uszkodzenia szlifierki, gdyż wentylator chłodzący silnik zasysa ostry pył kierowany później m.in. na uzwojenie wirnika, powodując ścieranie warstwy izolacyjnej. W tej pozycji pracy trudnie również obserwować wyznaczoną linię cięcia.

Natomiast przy prawidłowej pracy szlifierki z wyrzutem iskier do przodu należy zabezpieczyć przed nimi obszar działania, gdyż mogą wzniecić pożar gdy spadną na materiały łatwopalne (papier, płyny w otwartych pojemnikach), a także osłonić inne powierzchnie , gdyż rozgrzane cząstki metalu będą się wtapiać w powierzchnie lakierowane, emaliowane czy szkliwione (np. w płytki ceramiczne, szkło).

Szlifierki kątowe mogą napędzać również inne narzędzia robocze - szczotki druciane, tarcze diamentowe do betonu, których użycie oprócz podstawowej ochrony osobistej (osłony twarzy, maski przeciwpyłowej) powinny być wykorzystane odciągi pyłu, zwłaszcza przy pracy w pomieszczeniach zamkniętych.

Ostrożnie z prądem elektrycznym

Instalacja elektryczna na budowie - najczęściej montowana jako prowizoryczna - stwarza potencjalne zagrożenie porażenia pracujących osób lub może stać się zarzewiem pożaru, czemu sprzyja narażenie przewodów na uszkodzenia mechaniczne, zalanie złączy wodą, a także niedbałe połączenia bądź ich przeciążenie. Zagrożenie stwarza również samoczynne uruchomienie się maszyn po chwilowym zaniku prądu, jeśli w obwodach załączania nie ma odpowiednich zabezpieczeń.

Rozdzielnica budowlana ERB 32R3L z oświetleniem i licznikiem energii. fot. https://energianabudowie.pl
Rozdzielnica budowlana ERB 32R3L z oświetleniem i licznikiem energii. fot. https://energianabudowie.pl

Zasilanie placu budowy z reguły odbywa się z rozdzielnicy budowlanej, w której umieszczane są podstawowe zabezpieczenia instalacji. Należą do nich: wyłącznik główny, zabezpieczenia nadmiarowo-prądowe i wyłącznik różnicowo-prądowy oraz gniazda podłączeniowe jedno- i/lub trójfazowe.

W praktyce z takiej rozdzielnicy rozprowadzane są często liczne obwody zasilane poprzez tymczasowe złącza w formie rozgałęzień lub rozdzielnic pośrednich, a przewody układane są juzem na ziemi czy podłodze. Sprzyja to łatwemu ich uszkodzeniu lub np. wyrwaniu połączenia w razie zaplątaniu się na przemieszczanych materiałach, co grozi kontaktem z odizolowanymi końcami przewodów.

Przed możliwością groźnego porażenia w takich sytuacjach powinien chronić wyłącznik różnicowo-prądowy, ale w praktyce dość często jest on „omijany”, gdyż odcina zasilania w instalacji na skutek nawet niewielkiego przebicie do ziemi, czemu sprzyjają trudne w warunki na budowie.

Dlatego oprócz kontroli stanu instalacji i przywrócenia funkcjonowania wyłącznika RCD, warto zamontować go również w wydzielonych obwodach np. w postaci rozdzielnic pośrednich, co ułatwi także identyfikację miejsca uszkodzenia i umożliwi prowadzenie prac zasilanych z innych obwodów.

Natomiast przewody układane w miejscach komunikacji powinny być osłonięte „daszkiem” np. ze zbitych desek, co umożliwi bezpieczne przetaczanie, czy przeciąganie po tej trasie sprzętów i materiałów budowlanych.

Jak działa samopodrzymanie stycznika?
Jak działa samopodrzymanie stycznika? Zasadą działania tego układu jest zasilanie cewki stycznika poprzez własny styk zwierny NO stycznika.
Uruchomienie stycznika następuje po zwarciu przycisku NO (normal open - otwarty)) a wyłączenie następuje po naciśnięciu przycisku NC (normal closed - zamkniety). rys. http://ckz.net.pl

Uniemożliwienie samoczynnego uruchomienia się elektronarzędzia czy innej maszyny zapewnia doprowadzenia jej zasilania poprzez stycznik sterowany przyciskami. Wewnętrzny układ przewodów tworzy tzw. samopodtrzymanie przez styki pomocnicze, które zwierają się po krótkotrwałym nacisku na przycisk załączający.

Jak działa samopodrzymanie stycznika w 3-fazowym zasilaniu silnika elektrycznego? Film z kanału Youtube Jr Electric School

Eliminuje to możliwość zadziałania urządzenia po załączeniu zasilania, zabezpieczając przebywające w ich pobliżu osoby przed potencjalnymi zagrożeniami w wyniku bezpośredniego kontaktu z narzędziem roboczym, czy np. odbiciem przypadkowo dosuniętego materiału, a także chroni otoczenie przed np. rozbryzgami farby przy niekontrolowanym uruchomieniu mieszadła, czt zniszczeniem pokrycia podłogi przez „biegającą” szlifierkę. 

Ochrona przed upadkiem z wysokości

Formalnie wykonywanie prac na wysokości powyżej 1 m nad poziomem podłoża czy stałych powierzchni jest już „pracą na wysokości” i wymaga użycia stosownych zabezpieczeń chroniących przed upadkiem. Oczywiście skutki ewentualnego spadnięcia będą różne zależnie od różnicy poziomów, a sposoby ochrony muszą być dostosowane do konkretnego miejsca i charakteru prowadzonych robót.

Generalnie środki ochrony mogą polegać na wykorzystaniu indywidualnych zabezpieczeń np. w postaci linek asekuracyjnych, uprzęży lub poprzez utworzenie barier bezpieczeństwa dostosowanych do konkretnych warunków.

Żuraw z ramieniem obrotowym RJ200-B do ochrony przed upadkiem z wysokości, cięgno z zatrzaśnikiem podpięte o szelek bezpieczeństwa. fot. Protekt
Żuraw z ramieniem obrotowym RJ200-B do ochrony przed upadkiem z wysokości, cięgno z zatrzaśnikiem podpięte do szelek bezpieczeństwa. fot. Protekt

Przy pracach budowlanych zagrożenia upadkiem dotyczą głównie robót dachowych, zarówno przy układaniu pokrycia jak i przy np. montażu paneli fotowoltaicznych. Skuteczność zabezpieczenia z wykorzystaniem elementów ochrony indywidualnej w znacznym stopniu zależy od właściwego zakotwienia asekuracji, do czego z reguły wykorzystuje się elementy konstrukcji budynku.

Kotwienie może być jedno- lub dwupunktowe z linką nośną umożliwiającą przemieszczanie się na pewną odległość. Do zakotwienia dołączane są linki asekuracyjne, niekiedy z elementem amortyzującym i zatrzaśniki pozwalające na wygodne podłączenie i odpięcie. Natomiast szelki i pasy bezpieczeństwa stanowią „ubiór” pracownika umożliwiając bezpieczne dla zdrowia przeniesienie obciążeń w razie zadziałania zabezpieczenia.

Autor: Redakcja BudownicwaB2B

Opracowanie: Aleksander Rembisz

Zdjęcie główne: fot. Media Expert (www.mediaexpert.pl). Stojak do szlifierek kątowych GRAPHITE (nr ref. 56H650) przeznaczony do precyzyjnego i bezpiecznego cięcia elementów metalowych

Komentarze

FILMY OSTATNIO DODANE
Copyright © AVT 2020 Sklep AVT