Wymagania i ograniczenia formalne
Przebudowa domu jednorodzinnego poprzez dostawienie ganku, werandy, czy oranżerii wymaga złożenia zgłoszenia takiego zamiaru w starostwie (wydział architektury) na druku urzędowym, dołączając opis planowanych robót, szkice i rysunki oraz inne dokumenty na życzenie urzędu. Jeśli w ciągu 21 dni od dnia złożenia zgłoszenia nie zostanie wniesiony sprzeciw w formie decyzji starosty, można będzie przystąpić do planowanych robót.
Przepisy prawa budowlanego zezwalają na przeprowadzenie według tej procedury budowy takich obiektów o powierzchni do 35 m² pod warunkiem, że nie są to rozbudowywane budynki zabytkowe. Planując takie prace, trzeba jednak uwzględnić wymagania związane z ich usytuowaniem, a także lokalne przepisy, które mogą ograniczać możliwości takiej rozbudowy.
Przede wszystkim muszą być zachowane wymagane odległości od granicy działki - w stosunku do nieruchomości sąsiednich przynajmniej 4 m, a od strony drogi w odległości określonej w przepisach miejscowych (jeśli zostało to wyznaczone) zgodnie z linią zabudowy, co najczęściej dotyczy dostawienia ganku przy wejściu od strony frontowej.
Różne formy i przeznaczenie
Ganek, weranda, czy oranżeria, zwana również ogrodem zimowym, są obiektami dostawionymi do budynku mieszkalnego i w założeniu pełnią odmienne funkcje.
Ganek - jako element tradycyjnej zabudowy dworskiej pełnił funkcje otwartego przedsionka przy wejściu głównym, a niekiedy służył jako oparcie dla nadbudówki umieszczonej w dachu.
Współcześnie tworzony jest najczęściej jako zamknięta przestrzeń zastępującą wbudowany wiatrołap, gdy np. chcemy przebudować układ pomieszczeń na parterze. Jest to z reguły pomieszczenie nieogrzewane, z ograniczonym oszkleniem i wykorzystywane głównie jako śluza chroniąca wnętrze domu przed przenikaniem niekorzystnych warunków pogodowy.
Weranda - to przybudówka pełniąca funkcję miejsca do letniego wypoczynku czy spotkań towarzyskich. Budowana jest najczęściej w formie w pełni oszklonej powierzchni z nieprzezroczystym zadaszeniem i z dodatkowym wejściem od strony ogrodu.
Często stawiana jest na istniejącym już tarasie ziemnym, zapewniając dzięki temu dłuższe i wygodniejsze jego użytkowanie. Ze względu na sezonowe wykorzystywanie budowana jest jako powierzchnia nieogrzewana, ale w razie potrzeby można zastosować przenośne urządzenia grzewcze.
Oranżeria - będzie najbardziej rozbudowaną formą przebudowy domu. W założeniu powinna pełnić funkcję wykorzystywanej całorocznie powierzchni wypoczynkowej z bogatą roślinnością, np. pochodzącą nawet z ciepłych stref klimatycznych.
Ze względu na przeznaczenie powinna zapewniać optymalne warunki dla roślin przez wszystkie stadia ich wegetacji, co wymaga utrzymywania odpowiedniej temperatury, wilgotności i naświetlenia przez cały rok. Pod względem architektonicznym tworzy całkowicie oszkloną bryłę przylegającą do domu z przezroczystym dachem, wyposażonym w system zacieniania.
Jakich materiałów użyć?
Przy budowie werand i oranżerii wykorzystuje się najczęściej konstrukcje słupowe lub szkieletowe, a wypełnienie stanowią systemowe oszklenia stałe i rozwierne. Natomiast ganki stawiane są głównie jako dobudówki murowane, zwłaszcza gdy służyć mają jako podstawa do zabudowania części poddasza.
Utworzenie stabilnego oparcia wymaga wtedy posadowienia murowanego ganku na fundamencie, ale ze względu na niewielkie wymiary można wykonać fundament oszczędnościowy biegnący tylko równolegle do ściany domu i wstawiony w nią podporą podłogi. Nieogrzewany ganek nie wymaga zapewnienia jakiejś szczególnej ochrony cieplnej, powinien jednak umożliwiać cyrkulację powietrza zapewniającą niezbędne przewietrzanie.
W ścianach ganku można montować okna z oszkleniem stałym, jeśli będzie zapewniony inny sposób wentylacji, np. przez wywietrzniki dachowe. Pod zadaszenia warto zamontować podbitkę, która ochroni prze skapywaniem wody, gdyż może się ona wykraplać na jego spodniej stronie (zwłaszcza blaszanego pokrycia).
Istotne jest również zapewnienie szczelnego połączenia dachu ze ścianą budynku. Typowe rozwiązanie to wysoko wyprowadzona obróbka blacharska z krawędzią wprowadzona w naciętą szczelinę w ścianie i wypełniona silikonem dekarskim. Do wykonania zabudowy werand, zwłaszcza oranżerii warto zatrudnić wyspecjalizowane firmy, które wykorzystują systemowe rozwiązania konstrukcyjne bazujące na profilach z PCV, aluminium lub drewna.
Mniej wymagające zabudowy werandy można też wykonać ze standardowych materiałów drzewnych wykorzystywanych do budowy, np. domów szkieletowych, tworzących pełne lub ażurowe ściany osłonowe. Jako oszklenie wykorzystuje się typowe okna, ale wygodniejsze w użytkowaniu będą okna przesuwne, które po otwarciu nie zmniejszają powierzchni użytkowej werandy i nie trzaskają w razie porywów wiatru.
Rodzaj pokrycia zadaszenia dostosowuje się do dachu budynku, ale w przypadku, gdy kryty jest ciężka dachówką, werandę można pokryć blachodachówką o podobnym kształcie i barwie.
Rozbudowany ogród zimowy
W odróżnieniu od zabudowy werandy, budowa oranżerii jest znacznie bardziej skomplikowana, ze względu na warunki jakie musi spełniać, jak i potencjalne zagrożenia. Największe możliwości kształtowania konstrukcji oranżerii zapewnia wykonanie jej z materiałów drewnianych.
Konstrukcje te produkowane są z materiałów specjalnie przystosowanych do takiego zastosowania, a profile wykonywane są z wyselekcjonowanego drewna klejonego z drzew iglastych lub egzotycznych. Montaż oszklenia, jak też możliwość jego otwierania zapewniają aluminiowe prowadnice.
Z profili drewnianych można kształtować nie tylko płaskie elementy zabudowy, ale również łukowe, co korzystnie wpływa na estetykę i funkcjonalność obiektu. Np. przesuwne elementy zabudowy można podnosić na znaczną wysokość, co zapewnia pełne otwarcie oranżerii w czasie dobrej pogody.
Ze względu na stosunkowo niską cenę, sporą popularnością cieszą się oranżerie budowane z użyciem profili PCV wchodzących w skład systemów zabudowy wiodących firm w tej branży. Zasadniczą konstrukcję tworzą słupy nośne, które łączą segmenty wypełnienia w postaci oszklenia w typowych profilach okiennych czy paneli.
W podobny sposób tworzona jest zabudowa z elementów aluminiowych, przy czym wykorzystuje się tylko tzw. profile ciepłe (z wypełnieniem materiałem termoizolacyjnym). Niezależnie od rodzaju materiału na konstrukcję oranżerii, istotny będzie dobór właściwego oszklenia, które powinno zapewniać dostateczną ciepłochronność, bezpieczeństwo użytkowania, przepuszczalność światła, jak i ochronę przed nadmiernym promieniowaniem słonecznym.
Oprócz standardowych pakietów dwuszybowych montuje się oszklenie z powłoką refleksyjną, barwione w masie bądź pokryte warstwą chroniącą przed osadzaniem się brudu. Szyby dachowe wykonane są ze szkła bezpiecznego (hartowanego lub zabezpieczonego dodatkową folią) bądź w postaci komorowych płyt z poliwęglanu.
Wyposażenie oranżerii
Pełne oszklenie stwarza specyficzne warunki klimatyczne w takim pomieszczeniu, gdzie przy silnym nasłonecznieniu temperatura wewnątrz może osiągać nawet 50°C. Przy intensywnej hodowli roślin trzeba też liczyć się z wysoką wilgotnością powietrza, które zimą w zetknięciu z chłodniejszymi elementami konstrukcji, spowoduje wykroplenie pary wodnej.
Ochrona przed wysoką temperaturą, jak i skraplaniem się pary wodnej wymaga zapewnienia intensywnej wentylacji. W ciepłych porach roku wymiana powietrza w oranżerii nie sprawia problemów. Zależnie od konstrukcji ścian osłonowych mogą być one rozsuwane bądź podnoszone, a stały, regulowany przewiew umożliwiają uchylne okienka pod dachem lub w samym dachu.
Ochronę przed nadmiernym nasłonecznieniem zapewnią zwijane rolety wewnętrzne osłaniające dach i oszklone ściany. W sezonie grzewczym optymalne przewietrzane zapewni zainstalowanie wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła (z tzw. rekuperatorem), która może funkcjonować również jako osuszacz powietrza w trybie częściowej recyrkulacji, co zabezpieczy m.in. przed zaparowaniem szyb.
Do ogrzania pomieszczenia najlepiej wykorzystać grzejniki kanałowe bądź ogrzewanie podłogowe z pętlami o zagęszczonym układzie w strefie podokiennej. Zależnie od potrzebnej mocy grzewczej, zasilanie ogrzewania może odbywać się z systemu grzewczego budynku lub niezależnego źródła np. powietrznej pompy ciepła.
Autor: Cezary Jankowski
Opracowanie: Klaudia Tomaszewska
Zdjęcie otwierające: Oknoplast
Gość Agnieszka S.
15 Lut 2022, 06:20
Dzień dobry Mam domek letniskowy 35 m po obrysie , chciałabym dobudować ganek 12 m tak jak jest w przepisach . Czy mogę wybudować do 1m z pustaka i zabudować szklanymi oknami , nie wiem jakie drzwi czy szklane balkonowe czy zwykle , by zabezpieczyć wejście przed bobrami i innymi sytuacjami ...