Mineralne materiały płytowe

Materiały płytowe to bogaty asortyment produktów budowlanych wykorzystywane jako głównie jako elementy osłonowe, ale równie i konstrukcyjne. Oprócz tradycyjnych wyrobów bazujących na surowcach drzewnych (płyt wiórowych, sklejki) szersze zastosowanie mają materiały płytowe wykorzystujące spoiwa mineralne - przede wszystkim gips i cement. Charakteryzują się one odpornością ogniową, łatwością obróbki i dobrą współpracą z innymi materiałami budowlanym oraz trwałością, a określone rodzaje tych płyt zapewniają wysoką wytrzymałość i odporność na zawilgocenie.

Mineralne materiały płytowe

Standardowe płyty gipsowo-kartonowe

Płyta gipsowo-kartonowa jest obecnie jednym z najbardziej popularnych materiałów stosowanych przy wykańczaniu i remontowaniu wnętrz, której gipsowy rdzeń pokryty jest kartonem decydującym o wytrzymałości mechanicznej płyty.

Płyta gipsowo-kartonowa impregnowana NORGIPS S GKBI 12,5 mm typ H2 o podwyższonej odporności na działanie wilgoci. fot. NORGIPS
Płyta gipsowo-kartonowa impregnowana NORGIPS S GKBI 12,5 mm typ H2 o podwyższonej odporności na działanie wilgoci. fot. NORGIPS

Podstawowy asortyment obejmuje cztery rodzaje płyt gipsowo-kartonowych (w nawiasach stare oznaczenia): zwykłe A (GKB) o szarej barwie kartonu, impregnowane H2 (GKBI) o zielonej barwie kartonu i podwyższonej odporności na zawilgocenie, zbrojone włóknem szklanym DF (GKF) z czerwonymi napisami o zwiększonej odporności ogniowej, DFH2 (GKFI) łączące zalety płyt GKF i GKBI.

Płyta gipsowo-kartonowa ogniochronna NORGIPS S GKF 12,5 mm typ DF. fot. NORGIPS
Płyta gipsowo-kartonowa ogniochronna NORGIPS S GKF 12,5 mm typ DF. fot. NORGIPS

Ich standardowe wymiary są następujące: grubość - 9,5, 12,5, 15 mm, szerokość - 1200 lub 1250 mm, długość (przystosowana do pomieszczeń o różnych wysokościach) - od 2 do 3 m. Krawędzie podłużne płyt mogą być: proste (KP), spłaszczone (KS) lub - najczęściej wykorzystywane - zaokrąglone i spłaszczone (KPOS).

Profilowane spłaszczenia umożliwia nałożenie taśmy w miejscu styku płyt oraz łatwe zaszpachlowanie spoiny.

Płyty gipsowo-kartonowe do tzw. suchej zabudowy wykorzystywane są w trzech zasadniczych technologiach - w formie okładzin ściennych mocowanych na klej, pokryć w systemach budowy ścianek szkieletowych oraz sufitów podwieszanych i przeznaczone do układania w pomieszczeniach suchych lub o krótkotrwale podwyższonej (ponad 70%) wilgotności powietrza.

Produkowane są również modyfikowane odmiany tych płyt o specjalnych własnościach, takich jak: zwiększona izolacyjność akustyczna czy możliwość wyginanie o niewielkim promieniu.

Płyty gipsowo-włóknowe

W porównaniu z płytami g-k produkty te charakteryzują się wyższą wytrzymałością mechaniczną jak i odpornością na zawilgocenie, a w wariancie podstawowym wykorzystywane są do tworzenia pokryć na wewnętrznych stelażach w formie ścian działowych, sufitów oraz podkładów na podłogach czy innych przegród w miejscach, gdzie występuje podwyższona wilgotność powietrza bądź pokrycie narażone będzie na uszkodzenia mechaniczne.

Płyty gipsowo-włóknowe: Weather Defense - stoswana jako zewnętrzne poszycie ścian osłonowych o konstrukcji stalowej i Defentex  - stosowna jako płyta konstrukcyjna w drewnianych konstrukcjach szkieletowych. fot. Siniat
Płyty gipsowo-włóknowe: Weather Defense - stoswana jako zewnętrzne poszycie ścian osłonowych o konstrukcji stalowej i Defentex  - stosowna jako płyta konstrukcyjna w drewnianych konstrukcjach szkieletowych. fot. Siniat

Płyta ta ma jednorodny rdzeń zbudowany z gipsu i rozdrobnionej celulozy, niekiedy również włókien szklanych i wiórów drzewnych, a ujednorodniony materiał poddawany jest sprasowaniu, dzięki czemu uzyskuje się produkt o podwyższonej twardości, niepalny w klasie odporności ogniowej A2 i o grubościach w zakresie 10-18 mm.

Wyroby te charakteryzują się masą objętościową 1,0-1,2 kg/dm3 , współczynnikiem przewodności cieplnej na poziomie 0,32 W/m K i względnym oporem dyfuzyjnym pary wodnej μ = 13 oraz nieznacznym pęcznienie w warunkach długotrwałego trwałego zanurzenia wodzie, które nie przekracza 2%.

Pod względem wytrzymałości mechanicznej dopuszczalne wartości obciążeń uzależnione są od grubości zastosowanej płyty, przyjmując naprężenia zginające o wartości 1,2 N/mm2, a wytrzymałość na ściskanie 2,5 N/mm2.

Praktycznym wskazaniem jest również gęstość oparcia na ruszcie nośnym, która przy pokryciach ściennych powinna wynosić nie więcej niż 50 -krotność grubości płyty, a przy pokryciach sufitowych poniżej 35 krotności tego wymiaru. Montaż i wykończenie przeprowadza się w taki sam sposób jak płyt gipsowo-kartonowych.

Układanie podkładu podłogowego (suchego jastrychu) z płyt gipsowo włóknowych RIGIPS Rigidur
Układanie podkładu podłogowego (suchego jastrychu) z płyt gipsowo-włóknowych RIGIPS Rigidur

Oprócz podstawowego asortymentu o różnych grubościach i wymiarach, wytwarzane są również płyty do specjalnego przeznaczenia - głównie jako podkłady podłogowe w formie suchego jastrychu w postaci płyt zespolonych z warstwą termoizolacyjną, izolacją akustyczną czy jako płyty o podwójnej grubości tworzącej jednocześnie zakłady brzegowe pozwalające na wykonanie sztywnych połączeń.

Bazowym materiałem do udania suchego jastrychu są płyty zakładkowe o łącznej grubości 20 mm lub 25 mm przeznaczone do układania podkładu na podsypce wyrównującej bądź na grubych, sztywnych warstwach izolacji termicznej z wełny mineralnej lub styropianu.

Połączenia zakładkowe są klejone i stabilizowane wkrętami, a jastrych od razu jest gotowy do ułożenia dowolnego pokrycia podłogowego.

W zastosowaniach wymagających ograniczenie paroprzepuszczalności pokrycia, w miejscach zagrożonych kondensacją pary, jedna strona płyty gipsowo-włóknowej może być pokryta powłoka przeciwwilgociowa, co znajduje zastosowanie przy stawianiu przegród np. między pomieszczeniami o znacznym zróżnicowaniu ich temperatury i wilgotności powietrza.

Natomiast w obiektach narażonych na długotrwałe zawilgocenie, instalowane są wodoodporne płyty g- w, w których rdzeń pokrywa obustronnie szczelna powłoka zbrojona włóknem szklanym.

Płyty te znajdują zastosowanie jako np. przegrody w łazienkach czy w.c.i można je pokrywać płytkami ceramicznymi, a do montażu powinny być używane specjalne masy uszczelniające, siatki do maskowania połączeń i wkręty mocujące.

Płyty cementowo-wiórowe

Zastąpienie spoiwa gipsowego cementem pozwala na uzyskanie w pewnym zakresie wodoodporności wytwarzanych płyt budowlanych, a uzyskiwane własności uzależnione są od wykorzystanych materiałów tworzących ich strukturę, co decyduje również o zakresie ich zastosowania.

W budownictwie od dawna stosowane były płyty cementowe-wiórowe znane pod nazwą supremy, które w „wersji retro” wykorzystywano do ocieplenia na zewnątrz ścian - głównie podrzędnych obiektów z termoizolacją o niewielkiej efektywności.

Płyty cementowo-wiórowe. fot. Gdańskie Składy Drzewne
Płyty cementowo-wiórowe. fot. Gdańskie Składy Drzewne

Natomiast obecnie produkowane, zmodyfikowane płyty cementowo-wiórowe zbudowane są z impregnowanych wiórów drzewnych oraz zaprawy cementowej i wykorzystywane jako pokrycia osłonowe na konstrukcjach szkieletowych, a ich własności termoizolacyjne są jedynie dodatkiem do zasadniczych warstw ociepleniowych z wełny mineralnej czy styropianu.

Zależnie od producenta charakteryzują się nieco innymi parametrami technicznymi, ale przeciętnie mają masę objętościową ok., 1000 kg/m3 i wytrzymałość na zginanie ok.. 9 N/mm2. Ich nasiąkliwość przy długotrwałym zanurzeniu nie przekracza1,5%, a typowy współczynnik oporu dyfuzyjnego μ, to ok. 50, zaś przewodność cieplna wynosi 0,23W/m K.

Płyty produkowane są w różnych grubościach w zakresie 10-40 mm i wymiarach np. szerokości 0,8-1,25 m i długości 1,25-3,1 m oraz o różnej odporności ogniowej (jako trudno-zapalne B1 lub niepalne A2) formie wykończeniu z powierzchniami (szlifowanej lub surowej).

Najczęściej płyty cementowo-wiórowe wykorzystywane są przy renowacji i ocieplaniu budynków z wykorzystaniem technologii suchej z wentylowaną warstwą osłonową pokrywaną tynkiem, a także w budownictwie szkieletowym drewnianym i stalowym, zastępując wrażliwe na wilgoć płyty OSB w konstrukcyjne pokrycie zewnętrzne, które pozwala na bezpośrednie klejenie dodatkowej warstwy termoizolacji. Płyty te używane są również jako podkłady podłogowe czy obudowy zwiększające ochronę przeciwpożarową. 

Płyty cementowo-włóknowe

Nieco inną budowę i zastosowanie mają płyty cementowo-włóknowe, w których strukturę rdzenia tworzy włókno szklane bądź rozdrobniona celuloza ze spoiwem cementowym. Efekcie takie pokrycia są odporne na długotrwałe zawilgocenie i mogą być wykorzystywane na warstwy osłonowe i stabilizujące na ścianach zewnętrznych, dachach, a także w pomieszczeniach mokrych np. na basenach.

Płyty cementowo-włóknowe. fot. Fermacell
Płyty cementowo-włóknowe. fot. Fermacell

Płyty tego typu dostępne są w kilku grubościach w zakresie 6-12 mm, o najczęściej używanych wymiarach 1,2x 2,4 m. Pod względem mechanicznym uzyskują wytrzymałość na zginanie nie mniejszą niż 7 N/mm2, a współczynnik przewodności cieplnej λ to ok. 0,25 W/m K.

Płyty te wykorzystywane są również jako gotowe pokrycia elewacyjne z fakturowaną powierzchnią przygotowaną do malowania jak i w pokryciach dachowych.

Płyty specjalnego przeznaczenia

W obudowach osłaniających urządzenia o wysokiej temperaturze wykorzystywane są specjalne płyty produkowane jako krzemianowo-wapniowe oraz wermikulitowi odporne na temperaturę sięgającą 1000°C.

Płyta krzemianowo-wapniowa VARMSEN® do obudowy kominków. fot. Leroy Merlin
Płyta krzemianowo-wapniowa VARMSEN® do obudowy kominków. fot. Leroy Merlin

W budownictwie mieszkaniowym mają zastosowanie przy tworzeniu obudowy kominków, co pozwala na wyeliminowanie budowy konstrukcji nośnej dla tradycyjnych warstw izolacyjnych i pokryciowych, które zastępowane są przez samonośną obudowę z płyt krzemianowo-wapniowych o grubości 3 cm.

 

Autor: Redakcja BudownicwaB2B

Opracowanie: Aleksander Rembisz

Zdjęcie główne: Saint-Gobain Construction Products Polska - Rigips

Komentarze

FILMY OSTATNIO DODANE
Copyright © AVT 2020 Sklep AVT