2020-07-07 09:38:02 
- Jaki rodzaj ścian wybrać?
- Jak dobrać ocieplenie?
- Jak dobrać elewację?
- Ile kosztuje wykonanie elewacji zewnętrznej?
Jaki rodzaj ścian wybrać?
Zdecydowana większość domów jednorodzinnych w naszym kraju ma przegrody murowane: jedno-, dwu- lub trójwarstwowe i to im przyjrzymy się poniżej.
Ściany jednowarstwowe
Zgodnie z nazwą, mają jedną warstwę, dlatego materiał do ich wzniesienia musi charakteryzować się wysoką izolacyjnością cieplną. Takie warunki spełnia zarówno ceramika poryzowana, jak i beton komórkowy – dwa najchętniej stosowane w tej technologii budulce.
Elementy ceramiczne i z betonu komórkowego powinno się łączyć na zaprawę ciepłochronną albo klejową na cienkie spoiny. Zastosowanie tańszej zaprawy cementowo-wapiennej, która ma grubszą warstwę, sprawia, że w murze pojawiają się liniowe mostki termiczne (spoina ma wyraźnie gorsze parametry cieplne od materiału ściennego). Standardowym wykończeniem tego typu przegród jest tynkowanie – najczęściej jest to tynk cementowo-wapienny.
Jeżeli ściana jest wystarczająco gładka, można zastosować tynk cienkowarstwowy. O różnych rodzajach tynków piszemy poniżej. Największą wadą ścian jednowarstwowych jest ryzyko wystąpienia wspomnianych mostków termicznych. Nie tylko w miejscu spoin w murze, ale też tam, gdzie – ze względów konstrukcyjnych – trzeba zastosować materiały o gorszych parametrach termoizolacyjnych.
Chodzi o wykonane z żelbetu nadproża okienne i wieńce stropowe. Aby temu zapobiec, należy wykorzystać wyroby systemowe – docieplone kształtki nadprożowe i wieńcowe.
Ściany dwuwarstwowe
Składają się z dwóch warstw – muru o grubości 18–25 cm i ocieplenia o grubości 15– 25 cm. Izolację mocuje się na dwa sposoby. W bardziej popularnej metodzie lekkiej mokrej (nazywanej też BSO lub ETICS) – za pomocą zaprawy klejowej bezpośrednio do przegrody. W metodzie lekkiej suchej do muru przytwierdza się drewniany lub metalowy ruszt, wypełnia go ociepleniem i osłania wiatroizolacją.
Wykończenie ściany ocieplonej metodą BSO stanowi zazwyczaj tynk cienkowarstwowy. W drugim przypadku to okładzina elewacyjna z drewna lub PVC. Atutami technologii dwuwarstwowej jest łatwość uniknięcia mostków termicznych, znajomość tej metody przez wykonawców, łatwa dostępność materiałów i możliwość budowy etapami – w jednym sezonie wykonanie stanu surowego, w następnym – ocieplenia.
Mankamentem zaś utrudnione mocowanie cięższych przedmiotów do elewacji i mała odporność tynku cienkowarstwowego na uszkodzenia mechaniczne.
Ściany trójwarstwowe
W tym wariancie dwie pierwsze warstwy są podobne jak w technologii dwuwarstwowej – to mur i ocieplenie. Trzecią jest murowana ścianka elewacyjna o grubości 8–12 cm, którą mocuje się do muru przy użyciu kotew. Wykonuje się ją z cegieł klinkierowych, silikatowych, elewacyjnych ceramicznych albo zwykłych cegieł lub cienkich pustaków.
W dwóch ostatnich przypadkach niezbędne jest obłożenie ścianki tynkiem. Pozostałe tworzą już gotową elewację. Według specjalistów, to najdoskonalsza metoda wykonania ścian murowanych. Takie przegrody wyróżniają się bardzo dobrymi parametrami cieplnymi i akustycznymi. Elewacja jest bardzo estetyczna, odporna na uszkodzenia i trwała.
Na ściance osłonowej bez problemu zawiesimy nawet cięższe przedmioty. Technologia ta nie upowszechniła się jednak tak, jak dwuwarstwowa, ponieważ jest najdroższa. Zwłaszcza, gdy zdecydujemy się na elewację klinkierową. Wpływ na koszty ma też konieczność wykonania szerszych fundamentów, które zapewnią oparcie ścianie osłonowej.
Mankamentem ścian trójwarstwowych jest też to, że bardzo trudno poprawić ewentualne błędy, które mogą pojawić się przy wykonywaniu ocieplenia.
Dobór ocieplenia
Zarówno przy dwu-, jak i trójwarstwowej technologii wykonania ścian wymagane jest zastosowanie ocieplenia. W naszym kraju wykorzystuje się do tego przeważnie styropian albo wełnę mineralną. Styropian (polistyren ekspandowany, EPS) powstaje w wyniku spienienia granulek polistyrenu.
Charakteryzuje się bardzo dobrymi własnościami termoizolacyjnymi – jego współczynnik przewodności cieplnej λ wynosi 0,032–0,045 W/(m·K). Dużą zaletą styropianu jest przystępna cena i niewielka waga, dzięki czemu jest łatwy w transportowaniu. Wyróżnia się dużą odpornością na ściskanie. Ponadto charakteryzuje się niską nasiąkliwością, łatwością obróbki i montażu. Jest obojętny dla skóry i błon śluzowych.
Wadą polistyrenu jest słaba izolacyjność akustyczna. Materiał ten, oferowany w postaci płyt, stosuje się przede wszystkim w metodzie lekkiej mokrej. Wełna mineralna występuje w dwóch odmianach. Skalna powstaje z bazaltu podczas wytapiania w temperaturze ponad 1400°C, natomiast szklana wytwarzana jest z piasku kwarcowego i stłuczki szklanej, wytapianych w temperaturze około 1000°C.
do niej na zaprawę klejową ocieplenia – styropianu (a KNAUF THERM) albo wełny mineralnej (b ROCKWOOL).
Ta pierwsza jest twardsza, dlatego stosuje się ją tam, gdzie wymagana jest wytrzymałość mechaniczna, czyli pod tynk cienkowarstwowy. Współczynnik przewodności cieplnej λ wełny jest zbliżony do styropianu – wynosi 0,031–0,045 W/(m·K). Przewagą tego materiału jest jednak lepsza własność tłumienia dźwięków (dzięki włóknistej strukturze pochłania je, zapewniając w budynku komfort akustyczny).
Ponadto wełna jest elastyczna, dlatego łatwiej ułożyć ją szczelnie – materiał sam dopasowuje się do miejsca, kompensując drobne nierówności. Inne zalety wełny to niepalność i trwałość. Dodatkowo materiał ten wyróżnia wysoka przepuszczalność pary wodnej, umożliwiająca szybkie odprowadzanie wilgoci.
Trzeba jednak pamiętać, że wełnę trzeba chronić przed zawilgoceniem, ponieważ przy dłuższym kontakcie z wodą traci swoje właściwości izolacyjne. Ze względu na wyższą cenę jest mniej popularna od styropianu. Sprzedawana jest w postaci płyt i w rolkach. Wykorzystuje się do ocieplania ścian – zarówno metodą lekką mokrą, jak i lekką suchą oraz do izolowania przegród trójwarstwowych. Można zdecydować się na wełnę odmiany tradycyjnej albo specjalnej.
Przykładowo płyty lamelowe mają włókna ułożone prostopadle, a nie równolegle do powierzchni, dzięki czemu są wytrzymalsze na ściskanie i rozerwanie. Polecane są do układania na łukowych powierzchniach. Dwugęstościowe składają się z dwóch warstw – spodnia, która jest bardziej miękka i sprężysta, dokładnie przylega do muru, natomiast zewnętrzna jest twarda, dlatego stanowi dobre podłoże tynku.
Z kolei płyty pokryte jednostronnie welonem szklanym, który wzmacnia ich powierzchnię i chroni przed pyleniem, polecane są do ocieplenia ścian metodą lekką suchą. Wełnę odmiany akustycznej wykorzystuje się natomiast do izolowania przegród w sytuacji, gdy zależy nam na ograniczeniu hałasu.
Warstwa wierzchnia, czyli elewacja
Elewacja to zewnętrzna warstwa ściany, widoczna już na pierwszy rzut oka. Powinna więc nie tylko chronić przegrodę, ale też stanowić ozdobę budynku. Można ją wykonać na wiele sposobów, różniących się pracochłonnością i nakładami inwestycyjnymi.
Informację na jej temat znajdziemy w projekcie domu; przed dokonaniem wyboru trzeba też sprawdzić zapisy miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, w którym mogą się znaleźć wytyczne np. co do kolorystyki budynku.
Rodzaj elewacji determinuje też technologia wykonania ścian. Niezależnie od wyboru należy zadbać, aby elewacja była trwała i odporna na trudne warunki atmosferyczne. To dlatego, że stale wystawiona jest na działanie deszczu, mrozu czy wiatru.
warunkach atmosferycznych na elewacji mogą bowiem powstawać wykwity, tynk może zbyt szybko wysychać lub odspajać się od podłoża. Fot. GREINPLAST
Wybór tynku na elewację
Elewacje tynkowane to zdecydowanie najbardziej rozpowszechnione rozwiązanie w naszym kraju. Ze względu na popularność technologii dwuwarstwowej, najchętniej wybierane są tynki cienkowarstwowe. Sprzedawane są w postaci suchej mieszanki do rozrobienia z wodą lub masy gotowej do nakładania.
Są więc łatwe w użyciu, poza tym nie trzeba ich malować (z wyjątkiem produktów mineralnych). Aplikuje się je pacą nierdzewną w jednej warstwie o grubości 2–10 mm na nałożoną na ocieplenie zaprawę klejową, w której zatopiona jest siatka z włókna szklanego.
Tynki cienkowarstwowe oferowane są w różnych odmianach:
- mineralne – są najtańsze, ale wymagają malowania i są mało odporne na wodę. Dobrze nadają się do tynkowania ścian ocieplonych wełną mineralną, ponieważ charakteryzują się wysoką paroprzepuszczalnością;
- akrylowe – te nie nadają się na wełnę mineralną, gdyż wyróżnia je niska paroprzepuszczalność. Są elastyczne i dobrze chronią ścianę przed wodą opadową;
- silikonowe – są trwalsze, paroprzepuszczalne, ale droższe od wyrobów mineralnych i akrylowych, a przez to mniej rozpowszechnione. Mają własności hydrofobowe, dlatego nie przyciągają cząsteczek wody, co utrudnia osadzanie się na powierzchni brudu, a opady deszczu powodują samooczyszczenie się elewacji. Najlepiej nadają się więc do wykańczania budynków narażonych na intensywne zabrudzenie, np. w pobliżu ruchliwych dróg;
- silikatowe – również nie cieszą się dużą popularnością, choć są trwałe i bardzo odporne na grzyby oraz porosty. Jednak są bardziej od innych wrażliwe na warunki nakładania (temperatura i wilgotność).
Drugi rodzaj tynków to wyroby grubowarstwowe, zwane też tradycyjnymi. Powstają z mieszaniny piasku, cementu, wapna i wody. W porównaniu z produktami cienkowarstwowymi są trudniejsze do przygotowania. Ponadto wymagają malowania.
Aplikuje się je najczęściej w dwóch warstwach. Pierwsza to obrzutka z mocnej zaprawy cementowej z dodatkiem wapna, która zapewnia dobrą przyczepność. Jeszcze zanim całkowicie stwardnieje, nakłada się drugą warstwę, wyrównującą, tzw. narzut z zaprawy cementowo-wapiennej. Warstwa takiego tynku może mieć nawet 3 cm grubości, dlatego nie stosuje się go na ścianach dwuwarstwowych – taki tynk jest zbyt ciężki.
Farby do elewacji
Otynkowane elewacje wymagają pomalowania- wyjątkiem są tynki cienkowarstwowe akrylowe, silikonowe i silikatowe. Do wyboru
jest kilka rodzajów farb:
- akrylowe – cieszą się największą popularnością. Można nimi malować na intensywne kolory, są odporne na blaknięcie i łatwe w w czyszczeniu (pomalowaną nimi ścianę można zmywać wodą pod ciśnieniem). Ich wadą jest niska paroprzepuszczalność, więc użycie ich może skutkować wykraplaniem się pary wodnej w warstwie ocieplającej i trwałym
zawilgoceniem ścian; - silikonowe – charakteryzują się wysoką paroprzepuszczalnością i dużą trwałością. Ponadto wykazują własności hydrofobowe, dlatego polecane są do wykańczania elewacji na domach zlokalizowanych w rejonach o dużym zanieczyszczeniu powietrza;
- silikatowe – są paroprzepuszczalne, ale mniej odporne na zanieczyszczenia. Podobnie jak tynki silikatowe, są bardzo odporne na glony i porosty.
Elewacja z cegły
To materiał, z którego wykonuje się ścianki elewacyjne w przegrodach trójwarstwowych. Do wyboru są produkty zwykłe, silikatowe i klinkierowe. Te ostatnie są najdroższe, ale nie wymagają tynkowania. Konieczne jest za to użycie specjalnej zaprawy do klinkieru, co pozwoli uniknąć powstawania wykwitów na elewacji.
Klinkier jest najtrwalszy, najskuteczniej chroni ocieplenie muru, a to tego jest bardzo estetyczny, odporny na uszkodzenia mechaniczne oraz działanie czynników atmosferycznych. Ściankę elewacyjną mocuje się kotwami do muru za warstwą ocieplenia, przy czym w przypadku zastosowania wełny mineralnej konieczne jest zachowanie pustki wentylacyjnej.
Dzięki temu możliwe będzie odprowadzanie wilgoci, która może wnikać w izolację w wyniku kondensacji pary wodnej gromadzącej się w budynku bądź na skutek przenikania wody przez ścianę elewacyjną.
Płytki elewacyjne
Dzięki nim można niższym kosztem uzyskać elewację o wyglądzie cegły. Płytki oferowane są oddzielnie albo jako część kompletnych systemów elewacyjnych, wraz z płytami ociepleniowymi, elementami montażowymi i chemią. Mogą być wykonane z tworzywa sztucznego, betonu, klinkieru albo jako ręcznie formowane elementy powstające przez odcięcie lica od cegły.
Dostępne są w szerokim asortymencie, obejmującym rozmaite kształty i kolory. Mają grubość od 1,5 do 3,5 cm i nie są ciężkie, dlatego zazwyczaj można je stosować także na ociepleniu przegród dwuwarstwowych.
Są łatwe w montażu, choć wymagają bardzo dużej staranności. Mocuje się je do zagruntowanej wcześniej ściany na elastyczną, mrozoodporną zaprawę klejową, aplikując ją zarówno na okładzinę, jak i na podłoże. Po ułożeniu spoiny wypełnia się zaprawą do spoinowania.
Elewacja wykończona drewnem
Można z niego wykonać całą elewację lub jej fragment. Zarówno w przypadku ścian dwuwarstwowych ocieplonych metodą lekką suchą, gdzie drewno jest podstawowym wyborem, jak i w innych technologiach, konieczne jest przymocowanie do muru drewnianego, stalowego albo aluminiowego rusztu.
Dopiero do niego przytwierdza się deski – poziomo albo pionowo, na wpust i wypust albo na zakład. Trwałość takiej elewacji zależy od rodzaju drewna. Przede wszystkim powinno być odporne na warunki atmosferyczne. Najlepsze są pod tym względem gatunki egzotyczne, takie jak merbau, meranti czy cedr.
Niestety, są znacznie droższe od drewna rodzimego (świerku, sosny czy dębu), które z kolei wymaga regularnego lakierowania i impregnacji.
PVC i włóknocement
Materiały te mogą wyglądać łudząco podobnie do drewna, a przy tym praktycznie nie wymagają zabiegów pielęgnacyjnych. Oferowane są w bogatej gamie wzorów i kolorów, co pozwala uzyskać bardzo estetyczną elewację. Montuje się je tak samo jak drewno – przytwierdzając elementy do rusztu zamocowanego do muru.
Kamień - surowa elewacja
Marmurem, granitem czy piaskowcem można ozdobić całą albo fragment elewacji. Takie okładziny wyglądają bardzo elegancko i są trwałe. Nie należą do najtańszych, do tego są ciężkie, dlatego ich montaż nie jest prosty.
stalowe kotwy, które osadza się w murze. Fot. JONIEC
Do ścian jedno- i trójwarstwowych wykończenie mocuje się na zaprawę cementową, natomiast w przypadku przegród dwuwarstwowych trzeba zastosować stalowe kotwy, które osadza się w ścianie nośnej.
Ile kosztuje wykonanie ściany zewnętrznej?
Niezależnie od wybranej technologii, koszt wykonania ścian jest podobny. Szacunkowo można przyjąć, że za 1 m² otynkowanej przegrody jedno- i dwuwarstwowej zapłacimy ok. 200 zł. Mowa oczywiście o sytuacji, gdy do wzniesienia użyjemy tradycyjnych materiałów (beton komórkowy, ceramika poryzowana).
Zastosowanie droższych budulców ściennych (np. pustaków ceramicznych z wkładkami z wełny mineralnej) albo materiałów elewacyjnych (drewno egzotyczne, kamień) będzie miało odbicie w cenie.
Podobnie jest ze ścianami trójwarstwowymi. Jeżeli zdecydujemy się na ściankę elewacyjną ze zwykłej cegły, koszt nie powinien przekroczyć 200–250 zł/m² (choć w tym przypadku potrzebne będą szersze, a więc droższe fundamenty). Użycie klinkieru może podnieść tę cenę o ok. 100 zł/m².
Autor: Norbert Skupiński
Zdjęcie otwierające: Wienerberger
Komentarze