- Jaka jest rola zaprawy i wymagania dla spoin murowanych?
- Jak dostosować zaprawę do właściwości materiałów ściennych?
Rola zaprawy i wymagania dla spoin murowych
Podstawowym zadaniem zaprawy murarskiej jest utworzenie „poduszki” między łączonymi elementami, co umożliwia równomierne przenoszenie obciążeń oraz utrzymanie prostoliniowości układanych warstw ściennych. Przy łączeniu standardowych elementów ściennych, o znacznej tolerancji wymiarowej używa się zapraw przeznaczonych do tworzenia grubych spoin (10-15 milimetrowych). Natomiast w przypadku konieczności zapewnienia wymaganej ochrony termicznej, wykorzystuje się zaprawy ciepłochronne tworzące spoiny o niskiej przewodności cieplnej.
Spoina ma również istotny wpływ na wytrzymałość charakterystyczną całej ściany, której wartość ma decydujące znaczenie dla stabilności konstrukcyjnej budynku. Obliczenia przeprowadza się, korzystając ze wzorów uwzględniających m.in. wytrzymałość elementów ściennych, ich grupę zależną od udziału procentowego drążeń, klasę i rodzaj zaprawy czy kategorię dokładności wykonywania robót.
W praktyce wytrzymałość charakterystyczna murów wzniesionych z popularnych materiałów ściennych stosowanych w budownictwie jednorodzinnym zawiera się w granicach 1,5-2,0 MPa, nawet przy znacznych różnicach wytrzymałości samych bloczków czy pustaków.
Oprócz podstawowego asortymentu gotowych zapraw murarskich, różniących się głównie klasą wytrzymałości (M 5-M 15), do celów specjalnych wykorzystywane są produkty charakteryzujące się np. podwyższoną przyczepnością do podłoża z określonym materiałem wiążącym, możliwością kształtowania spoin czy też barwą, a także zaprawy cienkowarstwowe.
Dostosowanie zaprawy do właściwości materiałów ściennych
Większość oferowanych obecnie drobnowymiarowych elementów ściennych umożliwia eliminację tworzenia spoin pionowych, dzięki ukształtowaniu bocznych ścianek w formie pióra i wpustu. Dzięki temu odpada kłopotliwe nakładanie zaprawy na boki bloczków czy pustaków, a także łatwiej utrzymać prostoliniowość muru.
Produkowane elementy mają również znacznie dokładniejsze wymiary, niekiedy tolerancje nie przekraczają 1-2 mm, co pozwala na zastosowanie znacznie cieńszych spoin poziomych. Dokładnie postawione ściany o równej powierzchni pozwalają też na uproszczenie sposobu ich wykończenia.
Na gładkim i równym murze można nakładać tynki pocienione ograniczające zużycia zapraw tynkarskich i szybsze ich wykonanie. Rodzaj użytej zaprawy murarskiej uzależniony będzie od typu i jakości murowanych elementów oraz wymaganych parametrów.
Mury z betonu komórkowego
Asortyment wyrobów z beton komórkowego obejmuje kilka klas wytrzymałościowych, zależnych głównie od gęstości materiału. Najlżejsze o gęstości 350 kg/m³ charakteryzują się wysoką ciepłochronnością (współczynnik lambda producenci określają w granicach 0,09-0,1 W/m K) i takie bloczki przeznaczone są do wznoszenia ścian jednowarstwowych.
Wyroby o większej gęstości 500-700 kg/m³ wykorzystywane są do budowy zewnętrznych ścian dwu- i trójwarstwowych lub wewnętrznych przenoszących duże obciążenia konstrukcyjne. Bloczki z betonu komórkowego produkowane są z dużą dokładnością wymiarową, można więc wiązać je przy użyciu cienkowarstwowej zaprawy klejowej.
Ma to szczególnie istotne znaczenie przy stawianiu ściany jednowarstwowej, gdyż cienkie spoiny o gorszych własnościach ciepłochronnych nie powodują powstawania znaczących mostków cieplnych. Do nakładania zaprawy wykorzystuje się specjalne dozowniki dostosowane do rodzaju i szerokości elementów murowych (dla bloczków BK do powierzchni pełnych).
Mury z ceramiki
Tradycyjne pustaki ceramiczne typu Max czy Uni wykorzystywane są do wznoszenia ścian nośnych w technologii dwu- i trójwarstwowej i wtedy do murowania wykorzystuje się zwykłe zaprawy murarskie, nakładane warstwą grubości ok. 1,5 cm, o odpowiednio dobranej wytrzymałości. Jednak materiały ścienne zastępowane coraz częściej przez pustaki z ceramiki poryzowanej charakteryzującej się korzystniejszymi własnościom ciepłochronnym, przy jednoczesnym utrzymaniu wysokiej wytrzymałości na ściskanie.
Dzięki układowi kanałów wewnętrznych pustaki te umożliwiają budowę ścian jednowarstwowych o wymaganej przenikalności cieplnej, przy szerokości muru od 38 cm. Przy takim zastosowaniu, do murowania powinna być używana specjalna zaprawa ciepłochronna eliminująca powstawanie mostków cieplnych w obrębie spoin.
Jej aplikacja nie jest zbyt wygodna, dlatego producenci oferują najnowsze rozwiązanie pustaki oszlifowane, co umożliwia murowanie z użyciem spoiny cienkowarstwowej lub pianki klejącej. Rozwiązanie takie eliminuje praktycznie niejednorodna ciepłochronność ściany i znacznie przyspiesza proces murowania, przy użyciu dozowników do powierzchni drążonych lub szczelinowych.
Zaprawę cienkowarstwową na pustaki szczelinowe można również nakładać metodą namaczania poprzez zanurzenie w niej układanego pustaka, na głębokość nie większa niż 5 mm i natychmiastowym ustawieniu na murze. Inną metodą murowania na cienkie spoiny pustaków szczelinowych jest wykorzystanie pianki klejącej, dozowanej z pojemnika pod ciśnieniem. Nakładana pasmowo umożliwia oszczędne jej zużycie, przy zapewnieniu wystarczającego połączenia elementów ściennych.
Mury z silikatów
Bloczki silikatowe nazywane też wapienno-piaskowymi, mimo dość niskiej ciepłochronności są jednak często wykorzystywane do stawiania dwu- lub trójwarstwowych ścian zewnętrznych oraz konstrukcyjnych i działowych wewnątrz domu.
Ich dużą zaletą jest wysoka zdolność tłumienia dźwięków i akumulacyjność cieplna, a dokładne wymiary pozwalają na wygodne murowanie z użyciem zapraw cienkowarstwowych i nakładanie tynków pocienionych przy wykańczaniu wnętrz.
Ściany keramzytobetonowe
Bloczki keramzytobetonowe wykorzystywane do niedawna do stawiana zewnętrznych ścian jednowarstwowych, w wyniku podwyższenia wymagań ciepłochronnych, obecnie budowane są głównie jako warstwowe z ociepleniem.
Do ich murowania wskazane jest wykorzystywanie zaprawy ciepłochronnej (zawierającej perlit jako termoizolator), co zapewnia równomierną przenikalność cieplną muru na całej powierzchni.
Przegrody z klinkieru
Wyroby klinkierowe obejmują bogaty asortyment materiałów wykorzystywanych nie tylko przy budowie różnego typu ścian, ale również w formie okładzin i obmurówek dekoracyjnych. Cegły wytwarzane jako wyroby perforowane, szczelinowe bądź pełne, używane do wykonywaniu murów i okładzin wymagają zachowania staranności przy układaniu i spoinowaniu. Klinkier, którego powierzchnia nie jest szkliwiona, łatwo ulega trwałemu zabrudzeniu cementem, wapnem i klejami.
Dlatego do murowania należy używać wyłącznie specjalnych zapraw. Dzięki zawartości triasu są one odporne na powstawanie wykwitów solnych, a w odmianie barwnej pozwalają na jednoetapowe murowanie bez potrzeby dodatkowego wypełniania spoin (są one kształtowane w zaprawie łączącej).
Ściany z gipsu
Bloczki gipsowe są materiałem wykorzystywanym do stawiania głównie ścianek działowych i można z nich budować przegrody o grubości 6 cm, 8 cm lub 10 cm. Ukształtowane po bokach pióra i wpusty umożliwiają precyzyjne ich połączenie i uzyskanie gładkiej i równej płaszczyzny przegrody, dzięki czemu nie wymagają tynkowania (wystarczy szpachlowanie uszkodzeń i ewentualne naciągnięcie cienkiej warstwy gładzi).
Ich montaż wykonuje się z użyciem specjalnego kleju gipsowego o rzadkiej konsystencji, przestrzegając zasady przesunięcia spoin pionowych w kolejnych warstwa o co najmniej 10 cm.
Szklane ścianki
Pustaki szklane służą do budowy przezroczystych przegród wewnętrznych lub zewnętrznych, pełniąc jednocześnie funkcję dekoracyjną. Stawiane są jako konstrukcje murowane, niekiedy z ukrytym w spoinach zbrojeniem, a do ich łączenia wykorzystuje się specjalną zaprawę cementową o barwie białej oraz elementy dystansowe zapewniające jednakową szerokość utworzonych spoin.
Autor: Cezary Jankowski
Opracowanie: Klaudia Tomaszewska
Zdjęcie otwierające: Solbet
Komentarze