2022-06-27 18:13:50 
Oświetlenie o różnym przeznaczeniu
Ze względu na podstawowe zadania, jakie ma spełniać instalacja oświetleniowa w pomieszczeniach i na zewnątrz domu, może pełnić ona rolę oświetlenia ogólnego tworzącego tło świetlne całego pomieszczenia bądź roboczego, którego intensywność dostosowana będzie do rodzaju wykonywanych czynności czy bezpiecznego przemieszczania.
Oświetlenie ogólne instalowane jest w różnych formach, zależnie od przeznaczenia pomieszczenia. Klasyczny sposób rozmieszczenia w pomieszczeniach mieszkalnych to umieszczone centralnie lub w ostępach na suficie żyrandole bądź pojedyncze lampy wiszące o wzornictwie dostosowanym do różnorodnych stylów wystroju wnętrza.
Taką rolę może również pełnić oświetlenie „ukryte” - z niewidocznym bezpośrednio źródłem świata - emitowane poprzez odbicie od sufitu czy ekranu. Ten rodzaj oświetlenia powinien zapewniać równomierne natężenie światła na całej powierzchni użytkowej bez olśnienia czy nadmiernych kontrastów. Efekt taki uzyskuje się poprzez odpowiednie rozmieszczenie i ukierunkowanie lamp, a uzyskanie miękkiego, rozproszonego światła zapewniają oprawy wyposażone w klosze, rastry czy osłony kierunkowe.
Niemniej do podstawowych parametrów charakteryzujących prawidłowe oświetlenie należy intensywność natężenia i jego równomierność.
Natężenie oświetlenia musi być przede wszystkim dostosowane do rodzaju pomieszczenia i wykonywanych w nim czynności i może zawierać się w bardzo szerokich granicach. Jego miarą jest jednostka zwana luxem (lx), która określa poziom jasności powierzchni 1 m2 oświetlonej strumieniem światła o intensywności 1 lumena - 1lx = 1 lm/m2. Jako dolną granicę natężenia światła, umożliwiającą rozpoznawanie szczegółów otoczenia, przyjmuje się wartość 20 lx, a w użytkowanych wnętrzach powinno być zapewnione przeciętne oświetlenie na poziomie 100-500 lx.
Jednocześnie - oprócz szczególnych warunków - należy ograniczyć powstawanie znacznych kontrastów w intensywności oświetlenia w pomieszczeniu czy na powierzchni roboczej, jak również zapewnić ochronę przed olśnieniem.
Orientacyjnie dla pomieszczeń mieszkalnych, wypoczynkowych natężenie oświetlenia powinno zawierać się w granicach 100-300 lx, przy czym warto przewidzieć możliwość płynnej lub skokowej regulacji. Przy równomiernym rozmieszczeniu źródeł światła w przybliżeniu możemy określić ich rodzaj i moc, sumując strumienie światła w lumenach podawane przez producenta i dzieląc przez powierzchnię pomieszczenia.
Przykładowo do równomiernego natężenia światła na poziomie 200 lx pokoju dziennego o powierzchni 20 m2 będziemy potrzebowali, np. 6 sztuk lamp LED o mocy 7 W wytwarzających strumień ok. 650 lm każda (200 lx x 20 m2 = 4000 lm).
Oświetlenie robocze
Instalowane najczęściej punktowo lub liniowo do oświetlenia miejsca pracy, nie może oślepiać i powodować powstawania cieni. Jego intensywność i ukierunkowanie dostosowuje się do rodzaju wykonywanej pracy - np. do czytania czy prac ręcznych wykorzystuje się lampy przenośne o regulowanym pozycjonowaniu z nieprzezroczystym kloszem, a w kuchni, przy typowej zabudowie, wskazane jest zamontowanie lamp pod szafkami kierujących światło na blat kuchenny.
Oświetlenie komunikacyjne
Jest niezwykle istotnym elementem bezpieczeństwa użytkowania obiektów publicznych i budynków wielorodzinnych. Również w domach jednorodzinnych trzeba zapewnić niezależne oświetlenia w „ciemnych” częściach wnętrza - w korytarzu czy na schodach.
Zależnie od intensywności użytkowania i typu obiektu, światło będzie załączone na stałe lub włączane okresowo w sposób automatyczny bądź ręczny.
W trybie normalnej eksploatacji natężenie oświetlenia powinno być w miarę stabilne na całej długości drogi komunikacyjnej, a przy instalowaniu na schodach należy zwrócić uwagę na jego lokalizację i kierunek padania strumienia światła (ochrona przed olśnieniem i zacienieniem stopni).
W niektórych obiektach wymagane jest też zamontowanie oświetlenia awaryjnego (z własnym zasilaniem) umożliwiające ewakuację ludzi, np. w razie pożaru.
Oświetlenie dekoracyjne
Może przyjmować różnorodne formy stylistyczne i najczęściej instalowane jest jako oświetlenie punktowe skierowane na wydzieloną część pomieszczenia lub wyeksponowany obiekt, np. obraz.
Do takich zastosowań szczególnie nadają się lampy reflektorowe instalowane w formie kinkietów, lamp na szynie lub wmontowanych w pokrycie sufitowe.
Szczególną formę takiego oświetlenia w postaci dynamicznych zmian intensywności i barwy światła wykorzystuje się jako sposób na tworzenie pożądanego nastroju dostosowanego do potrzeb użytkowników.
Oświetlenie zewnętrzne
Nocne oświetlenie na działce może pełnić nie tylko funkcję użytkową, oświetlając drogi komunikacyjne, wjazdy, ale też zwiększać bezpieczeństwo, odstraszając ewentualnych przestępców. Wykorzystywane jest również jako element dekoracyjny w postaci iluminacji, np. wybranych elementów architektury budynku czy ogrodowej roślinności.
Planując oświetlenia posesji, musimy sprawdzić i ustalić najpierw techniczne warunki wykonania takiej instalacji ze szczególnym uwzględnieniem zapewnienia bezpiecznego użytkowania w warunkach stwarzających potencjalnie duże zagrożenie porażenia prądem elektrycznym (wysoka wilgotność otoczenia, bezpośredni kontakt z gruntem).
Ze względu na miejsce i sposób zamontowania, oświetlenie zewnętrzne może występować w formie lamp naściennych (kinkietów), latarni stojących ze źródłem światła umieszczonym na mniejszej bądź większej wysokości oraz lamp osadzonych w gruncie albo w utwardzonej nawierzchni (np. najazdowych) czy w oczku wodnym.
Oczywiście przy wyborze formy wzorniczej lampy ogrodowej kierujemy się własną oceną, jednak trzeba również brać pod uwagę wymagania montażowe i sposób zasilania - czy mogą funkcjonować pod napięciem sieciowym 230 V, czy tez wymagają doprowadzenia, bezpiecznego, obniżonego napięcia - najczęściej 12 V.
Dostosowanie lamp do źródeł światła
Tradycyjne żarowe źródła światła („zwykłe” żarówki) praktycznie zostały całkowicie wyeliminowane jako oświetlenie funkcjonalne, nie tylko z powodu ograniczeń formalnych - niskiej efektywności energetycznej - ale i niewielkiej ich trwałości oraz wysokiej temperatury przekazywanej na oprawę.
Ich zmodyfikowaną wersją są żarówki halogenowe o wyższej sprawności i „krystalicznej” barwie światła wykorzystywane jako reflektorki bądź zastępujące zwykłe żarówki, np. w stylowych żyrandolach.
Kolejnym etapem upowszechnienia nowoczesnych źródeł światła były świetlówki kompaktowe pozwalające na wstawienie ich w miejsce zwykłych żarówek i zapewniające cztero-, pięciokrotny wzrost efektywności w porównaniu z oświetleniem żarowym.
Jednak dość szybko zostały zastąpione przez lampy LED, dostępne w różnorodnych wariantach, co praktycznie pozwala na zastąpienia każdego innego źródła światła. W porównaniu ze świetlówkami są bardziej ekologiczne - nie zawierają bowiem rtęci - mają też większą sprawność energetyczną i trwałość a nominalny poziom jasności uzyskują natychmiast po załączeniu.
Pewną ich wadą jest wysoki prąd rozruchu (podczas załączania) i spadek trwałości w dużej częstotliwości zapalania.
Jak wszystkie inne, nieżarowe źródła światła nie emitują pełnego widzialnego spektrum barw, co w pewnym stopniu zafałszowuje kolory w porównaniu z obserwowanymi przy świetle naturalnym (słonecznym).
Lampy LED wytwarzają najczęściej światło „ciepłe” o temperaturze barwowej 2700-3000 K lub „zimne” o temperaturze barwowej 6000-6500 K.
Autor: Redakcja BudownicwaB2B
Opracowanie: Aleksander Rembisz
Zdjęcia: Ospel, Conrad, www.livesound.pl, PXF Lighting, Nowodvorski Lighting, Aurora Technika Świetlna
Komentarze