Nowoczesne zarządzanie oświetleniem

O roli oświetlenia

Według danych Komisji Europejskiej oświetlenie stanowi dziś około 19% globalnego zużycia energii. Ma ono ogromny wpływ nie tylko na nasze samopoczucie, lecz także na wysokość kwot widniejących na rachunkach za energię. Poza tym zużycie energii spożytkowanej na oświetlenie ma ogromne znaczenie dla ochrony środowiska. Zanieczyszczenie powietrza w 80% spowodowane jest emisjami powstającymi w procesach produkcji i zużycia energii. Efektywność systemów oświetleniowych jest zatem w coraz większym stopniu kwestią polityczną, wymagającą odgórnych regulacji. To właśnie dlatego zwykła żarówka zniknęła już ostatecznie z europejskich rynków.

Bez systemu sterowania nie ma więc mowy o optymalizacji komfortu i kosztów, szczególnie gdy w grę wchodzą nowoczesne źródła światła o długiej żywotności, np. oświetlenie LED. Użytkownicy również nie chcą całkowicie rezygnować z możliwości regulowania oświetlenia czy sterowania nim. Samo zapalanie i gaszenie światła to zbyt mało.

Znalezienie systemu zarządzania oświetleniem, który będzie dostosowany do potrzeb nowo budowanego czy remontowanego obiektu, nie stanowi dziś żadnego problemu. Oprócz względów energetycznych istotne są też regulacje prawne, koszt i jakość oświetlenia, a także komfort użytkowania. Tym samym z prostego pytania, na które kiedyś odpowiedź brzmiałaby „tak” lub „nie”, rodzi się szerokie pole do rozważań.

Zarządzanie oświetleniem - trampolina do efektywności

Potencjał oszczędności energii w zakresie oświetlenia jest wysoki, ponieważ około 1/3 wszystkich instalacji oświetleniowych w Europie ma więcej niż 25 lat. Przy pomocy nowoczesnych technik oświetleniowych zużycie energii można szybko i radykalnie ograniczyć. Już sama tylko wymiana źródeł światła na nowoczesne świetlówki z elektronicznymi balastami może dać oszczędność energii rzędu 55%. Wprowadzenie rozwiązań do zarządzania oświetleniem, takich jak kontrola obecności i sterowanie oświetleniem, mogą natomiast zwiększyć oszczędności nawet do 80%.

Jakość światła

Jakość światła nie jest jednak pojęciem łatwym do zdefiniowania. Na nasze jej postrzeganie mają wpływ takie czynniki, jak intensywność światła dziennego, efekt olśnienia czy środowisko zewnętrzne. Dobrego oświetlenia nie można zdefiniować wyłącznie przy pomocy parametrów decydujących o dobrej widoczności (np. regulacji natężenia i niedopuszczanie do olśnień). Należy wziąć pod uwagę także inne czynniki wizualne, jak np. równomierny rozkład światła w pomieszczeniu albo dobra zdolność oddawania barw przez lampy. Kierunkowość światła, rozkład cieni oraz barwa światła decydują o oddziaływaniu światła w pomieszczeniu. Atmosfera wnętrza ma zaś znaczący wpływ na nasz nastrój.

Barwa światła

O jakości oświetlenia decyduje także barwa światła. Jednym z podstawowych zadań systemu zarządzania oświetleniem jest więc także indywidualne dopasowanie temperatur barwowych do określonych potrzeb wynikających z wykorzystania przestrzeni, a także - w idealnym scenariuszu - kontrolowane utrzymywanie tej samej jakości oświetlenia przez cały dzień. Jeśli jako barwę światła zastosuje się ciepłą lub neutralną biel, charakter pomieszczenia się zmieni, a wewnątrz budynku odtworzone zostaną naturalne warunki świetlne. Te proste metody dają wymierne efekty, gdyż światło nie tylko stwarza warunki sprzyjające dobrej widoczności, lecz także steruje naszym zegarem biologicznym. Z tego względu nowoczesne koncepcje oświetlenia przenoszą dynamikę zmian światła dziennego na światło sztuczne.

Konsekwentna redukcja kosztów

Z finansowego punktu widzenia nasuwa się jeszcze jeden istotny aspekt: ekonomiczność. Największe znaczenie mają tu koszty energii, stanowiące około 70% ogólnych kosztów instalacji oświetleniowej. Dlatego kluczowa jest tu optymalizacja zużycia energii, niezależnie czy mam do czynienia z budynkiem nowym, czy też modernizowanym. Można zredukować także koszty samej instalacji - bez konieczności inwestowania w wysoko zaawansowany technologicznie osprzęt. Kluczem jest znalezienie rozwiązania, dzięki któremu będzie można przeprowadzić łatwy rozruch.

Nowoczesne systemy oświetleniowe oferują w tym zakresie aplikacje programowe z przyjaznym w obsłudze interfejsem użytkownika, służącym do konfiguracji systemu. Obecnie nie wymagają one już wiedzy z zakresu programowania - często mają zaimplementowane podstawowe i najbardziej przydatne funkcje. Ustawienia wprowadza się niemal jednym kliknięciem myszy, przez przyporządkowanie poszczególnych urządzeń do konkretnych pomieszczeń oraz wpisanie stosownych parametrów pracy.

Takie rozwiązania oferują także wiele korzyści podczas dalszej eksploatacji, gdyż nie tylko ułatwiają zarządzanie systemem, lecz także dostarczają na bieżąco informacji o jego stanie. Potencjalne stany awaryjne poszczególnych komponentów sygnalizowane są często z dużym wyprzedzeniem, a jeśli dojdzie już do zakłóceń w pracy, o wiele łatwiej jest znaleźć przyczynę. W przypadku konieczności przeprowadzenia modyfikacji systemu instalację można w elastyczny sposób dostosować do nowego układu pomieszczeń.

tekst: Julia Ockenga, WAGO.DE
zdjęcia: AWGO, LangeŁukaszuk, Osram
oprac. Agnieszka Zygmunt