Płytki ceramiczne

Płytki mogą mieć powierzchnię:

• szkliwioną, pokrytą warstwą szkliwa o różnych kolorach, odcieniach i stopniu połysku (błyszczące, matowe, półmatowe),
• nieszkliwioną - takie płytki są jednorodne na całej grubości, a ich kolor zależy od pigmentów dodanych do gliny - mogą być matowe lub polerowane,
• angobowaną, pokrytą warstwą gliny lepszej jakości, która po wypaleniu tworzy na powierzchni matową powłokę.

Płytki ceramiczne są twarde, sztywne (ale kruche), niepalne i łatwe do utrzymania w czystości, dlatego znajdują szerokie zastosowanie jako materiał do wykładania ścian i podłóg wewnątrz i na zewnątrz budynku. Na zewnątrz mogą być stosowane tylko płytki mrozoodporne o niewielkiej nasiąkliwości.

Płytki ścienne

Na ścianach układa się wszystkie rodzaje płytek ceramicznych, jednak szczególnie polecane są do tego płytki glazurowane. Producenci oferują duży wybór wzorów i formatów pasujących zarówno do wnętrz urządzonych nowocześnie, jak również utrzymanych w stylu rustykalnym.

Płytki mają najczęściej kształt kwadratu lub prostokąta, ale można też spotkać sześcio- lub ośmiokątne. Choć nadal jest dużo płytek błyszczących dających wrażenie idealnej czystości, coraz częściej proponuje się matowe bądź półmatowe o satynowym połysku.

Do każdego rodzaju płytek można dokupić odpowiednie dekory, czyli płytki dekoracyjne. Można też kupić komplet kilku płytek tworzących obrazek. Jest to materiał najczęściej i najchętniej stosowany na ściany w kuchni i łazience. Wynika to z tego, że glazura daje powierzchnię bardzo trwałą, odporną na szorowanie, działanie detergentów oraz wysokich temperatur - do około 160°C.

Płytki ceramiczne nie są jednak odporne na mróz, należy więc układać je w pomieszczeniach, w których temperatura nie spada poniżej zera. Ze względu na to, że płytki ścienne nie są narażone, tak jak płytki podłogowe, na ścieranie bądź uderzanie, nie muszą mieć tak wysokich parametrów technicznych.

Na co zwrócić uwagę przy wyborze płytek ściennych?

• Kalibrację, czyli pewną ściśle określoną przez producenta różnicę wymiarów podawaną przez producenta na opakowaniu. Przykładowo oznaczenie 02 mówi, że dopuszczalna różnica w wymiarach pomiędzy płytkami wynosi 2 mm.
• Odporność na pęknięcia włoskowate - dotyczy to płytek szkliwionych, które w warstwie szkliwa mogą mieć wewnętrzne mikrospękania przyczyniające się do powstawania pęknięć włoskowatych.
• Wszystkie kupowane płytki ścienne muszą pochodzić z tej samej partii. W przeciwnym wypadku mogą różnić się intensywnością wzoru, tonacją barwy, kalibracją.

Płytki podłogowe

Najczęściej stosowane są następujące rodzaje płytek:

• terakota - płytki kamionkowe szkliwione (matowe, półmatowe, błyszczące) lub nieszkliwione (matowe lub polerowane). Charakteryzują się odpornością na działanie związków chemicznych i niską nasiąkliwością. Produkowane w najszerszej spośród płytek ceramicznych gamie kolorów i wzorów, zwykle wraz z dobranymi odpowiednio płytkami ściennymi i dekorami;
• gres - nieszkliwione płytki kamionkowe prasowane oraz wypiekane w bardzo wysokiej temperaturze (powyżej 1200°C). Może być w naturalnym kolorze kamienia lub zabarwiony pigmentami, mieć strukturę jednolitą bądź granulowaną. Największą zaletą gresu jest jego twardość, porównywalna z granitem oraz to, że płytki są jednorodne w przekroju. Nawet jeśli ich powierzchnia ulegnie zniszczeniu (zetrze się), nie będzie to widoczne;
• klinkier - charakteryzuje się małą nasiąkliwością wodną, a ponadto wysoką odpornością na ścieranie, gdyż jest jednym z najtwardszych materiałów ceramicznych. Jego tradycyjne kolory to odcienie od żółtego, przez pomarańczowy, czerwony do brązowego. Jeśli jest szkliwiony może mieć dowolny kolor;
• cotto - są grubsze od innych płytek - mogą mieć nawet 2,5 cm grubości, mają więc dobrą wytrzymałość mechaniczną. Poleca się je szczególnie do wnętrz rustykalnych, dzięki ich fakturze (spękania, zarysowania, nierówne brzegi) oraz kolorystyce.

Akcesoria wykończeniowe

Oprócz płytek standardowych dostępne są specjalne profile ceramiczne przeznaczone do wykańczania brzegów i narożników: profile przypodłogowe, listwy narożnikowe, stopnice (do wykończenia stopni schodów).

Dostępne są też listwy ozdobne, złożone z wąskich płytek ozdobionych różnymi wzorami, o kolorystyce dopasowanej do pozostałych płytek ściennych. Można nimi oddzielić glazurę dolnej części ściany od glazury części górnej, obramować lustro lub wannę. Można także kupić listwy ozdobne terakotowe, najczęściej z wzorem kwiatowym, dopasowane do listew glazury.

Na jakie parametry zwrócić uwagę przy wyborze płytek podłogowych?

• Klasa ścieralności - im wyższa tym są bardziej odporne na ścieranie (w pomieszczeniach intensywnie użytkowanych, jak przedpokój czy kuchnia, stosujemy klasy III lub IV, a w łazience wystarczy klasa II).
• Twardość - decyduje o odporności na zarysowanie, określana jest w skali Mohsa od 1 (najmniejsza) do 10 (największa). W warunkach domowych zazwyczaj wystarczy wartość 5-6.
• Nasiąkliwość - niższa wartość oznacza większą odporność na wilgoć, w łazience zalecane są płytki o nasiąkliwości 3%, w innych pomieszczeniach wystarczą o nasiąkliwości do 6%.
• Odporność na zaplamienia i działanie związków chemicznych - jeśli płytki posiadają te cechy czyści się je łatwo, bez obawy o ich odbarwienie pod wpływem działania detergentów.
• Antypoślizgowość - zapewniają ją wytłoczone na powierzchni wzory lub wyżłobienia. Płytki mogą być również pokryte specjalnym antypoślizgowym impregnatem lub szkliwem.
• Odporność na szok termiczny - oznacza, że naprzemienne działanie wysokiej i niskiej temperatury nie spowoduje pęknięcia płytki.
• Mrozoodporność - ta cecha jest istotna dla płytek układanych na tarasach i balkonach. Ich nasiąkliwość powinna wynosić poniżej 3%, gdyż wtedy będą odporne na zmiany temperatury.

Dodatkowo przy układaniu płytek ceramicznych stosowane są flizówki, czyli listwy wykończeniowe. Produkowane są one z tworzywa sztucznego PVC lub z metalu - najczęściej z mosiądzu, stali nierdzewnej, aluminium.

Ze względu na zastosowanie wyróżniamy listwy: narożnikowe i ozdobne służące do zabezpieczenia naroży ścian i podłóg, maskowania nierówności powstałych przy połączeniu płaszczyzn wyłożonych płytkami oraz przywannowe stosowane do uszczelniania miejsc styku wanny ze ścianą.

Listwy mają różne grubości, ułatwiające dopasowanie ich do grubości płytek. Elementem uzupełniającym system listew są profile: przejściowe łączące np. płytki z wykładziną dywanową bądź parkietem, schodowe wykańczające i zabezpieczające stopnie schodowe, dylatacyjne do dylatowania dużych powierzchni podłóg z płytek ceramicznych, wykańczające brzegi tarasów.

Zarówno listwy jak i profile są mocowane za pomocą zaprawy klejowej do płytek.

Układanie płytek ceramicznych

Płytki przykleja się do podłoża zaprawą cementową lub zaprawą klejową. Pomiędzy płytkami pozostawia się spoiny (tzw. fugi), które przenoszą naprężenia powstające podczas odkształcania się podłoża (wskutek zmian temperatury lub wilgotności) oraz poprawiają wygląd pomieszczenia, niwelując optycznie niedokładności ułożenia.

Czasami płytki kładzie się także na styk, bez pozostawienia spoin, jednak możliwe jest to tylko w przypadku płytek idealnie skalibrowanych.