2020-03-23 06:49:54 
- Dach spadzisty czy płaski?
- Jakie są rodzaje pokrycia dachowego?
Dach spadzisty czy płaski?
Za dachy spadziste uznawane są takie konstrukcje, w których pochylenie połaci przekracza 5º przy czym powyżej 30°, mówimy o dachach stromych. Nachylenie dachu ułatwia spływ wody opadowej, jak też ogranicza możliwość gromadzenia się tam śniegu, co ma istotne znaczenia ze względu na wytrzymałość konstrukcji.
W niskich obiektach dach taki stanowi też istotny element architektury budynku, zatem wymaga zadbania również o jego estetyczny wygląd. Dachy spadziste mają jednak znacznie większą powierzchnię niż rzut przykrywanego budynku, co oczywiście wpływa nie tylko na koszty wykonania, ale również powoduje zwiększenie strat cieplnych.
Na małych obiektach są to głównie konstrukcje drewniane, wykonywane bezpośrednio na budowie lub też montowane z gotowych wiązarów prefabrykowanych.
Rodzaj układu konstrukcyjnego więźby zależy od rozpiętości i kształtu dachu, a w praktyce stosowane są dwa podstawowe ustroje - krokwiowo-jętkowy oraz płatwiowo-kleszczowy. Konstrukcja płatwiowo-kleszczowa pozwala na przykrycie budynku o większej rozpiętości, ale wymaga ustawienia dodatkowych podpór w postaci słupów lub ścianek, które ograniczają swobodę rozplanowania wnętrz, jak też wymagają zagwarantowania dostatecznej wytrzymałości stropu w miejscu ich ustawienia.
Dachy płaskie budowane są najczęściej jako stropodachy, przy czym wyróżnić można dwa zasadnicze rozwiązania: lekkie konstrukcje na dźwigarach drewnianych lub stalowych oraz monolityczne płyty żelbetowe.
Wymagają utworzenia wydajnego systemu odwodnienia, gdyż zalegający śnieg i zmrożona woda mogą nadmiernie obciążyć dach. Mogą jednak przy odpowiedniej wytrzymałości i technologii pokrycia służyć jako dodatkowa powierzchnia rekreacyjna zlokalizowana na szczycie budynku.
Rodzaje pokrycia dachowego
Dobór rodzaju pokrycia musi uwzględnia wiele czynników związanych z samą konstrukcją dachu, jego nachyleniem i kształtem, ewentualnym wykorzystaniem użytkowym oraz estetyką. Zasadniczy podział materiałów pokryciowych związany jest z kątem nachylenia połaci dachowej - jedne można układać jedynie na dachach stromych, a inne nadają się również do pokrycia dachów płaskich.
Blachodachówka są jednym z najlżejszych materiałów dekarskich, umożliwiającym krycie dachów o nachyleniu powyżej 15°. Blachodachówki produkowane są z blach stalowych lub aluminiowych pokrywanych wielowarstwowymi powłokami ochronnymi.
Materiał dostępny jest w postaci płyt o długości dostosowanej do wymiarów dachu lub w formie paneli modułowych przeznaczonych do układania głównie na dachach o skomplikowanych kształcie (zapewniają ograniczoną ilość odpadów).
Przetłoczenia upodabniają takie pokrycia do klasycznych dachówek ceramicznych, ale są też odmiany imitujące np. gont drewniany, czy łupek. Istotny wpływ na wygląd i trwałość blachodachówki, ma rodzaj zewnętrznej powłoki dekoracyjno-ochronnej.
Wykorzystywane do tego powłokotwórcze materiały noszą przeróżne nazwy handlowe i w ogólnym zarysie można je zakwalifikować do trzech zasadniczych grup wyrobów: jako standardowe pokrycia poliestrowe, zmodyfikowane poliestry oraz powłoki poliuretanowe.
Poliestry standard – to najtańsze pokrycia w odmianie połysk lub mat, nakładane warstwą o grubości ok. 25 um. Zapewniają dostateczną ochronę w warunkach "czystego powietrza" z deklarowaną trwałością do 20 lat.
Poliestry modyfikowane - to najczęściej grubsze powłoki (ok. 35 um) nakładane niekiedy z dwóch odmian tego materiału, które tworzy pokrycie o strukturalnym wyglądzie. Mogą zapewniać trwałość do ok. 30 lat w przeciętnych warunkach eksploatacji.
Poliuretan - użycie tego materiału jako warstwy pokryciowej blach dachowych, w połączeniu z odpowiednio dobranym podkładem zapewnia wysoką trwałość sięgającą ponad 40 lat. Grubość warstwy ochronnej to ok. 50 μm, a dzięki dużej elastyczności nie ulega ona zniszczeniu pod wpływem skrajnych zmian temperatury i wykazuje wysoką trwałość kolorów w warunkach nasłonecznienia.
Blachodachówki montuje się na ruszcie składającym się z kontrłat i łat, przy czym rozstawienie łat musi być dostosowane do długości modułu przetłoczeń.
Blachy trapezowe produkowane są z tych samych blach co blachodachówki, ale dzięki znacznemu zróżnicowaniu wysokości przetłoczeń mogą uzyskiwać wysoką sztywność. Można je układać jako zwykłe pokrycie, przy nachyleniu połaci powyżej 10º, jak i w postaci tzw. płyty warstwowej, zintegrowanej z rdzeniem termoizolacyjnym, przeznaczonej do systemowego krycia powierzchni ogrzewanych.
Blachy płaskie. Obecnie wykorzystywane głównie jako materiał renowacyjny na obiektach zabytkowych lub w przypadku krycia skomplikowanych połaci. Do krycia dachów stosowane są blachy stalowe ocynkowane, powlekane, miedziane bądź cynkowo-tytanowe.
Łączenie poszczególnych arkuszy blach wykonuje się na rąbek podwójny (połączenia poprzeczne) i na rąbek stojący (połączenia wzdłużne). Podkładem pod pokrycia blaszane jest pełne deskowanie z ułożoną warstwą separacyjno-wentylacyjną ze specjalnej maty.
Bitumiczne płyty faliste produkowane są z włókien organicznych, nasycanych bitumem pod ciśnieniem i w wysokiej temperaturze. Podczas procesu pigmentacji płyty barwione są w masie i utwardzane żywicą, dzięki czemu stają się odporne na działanie promieni UV. Bitumiczne płyty faliste nadają się do pokrywania tradycyjnych dachów jedno- lub dwuspadowych, o nachyleniu połaci od 15 do 90º i montowane są na ruszcie z użyciem specjalnych podkładek i gwoździ.
Gonty bitumiczne zbudowane są z welonu z włókna szklanego, pokrytego masą bitumiczną modyfikowaną elastomerem SBS i posypką mineralną lub ceramiczną w różnych kolorach. Ciężar powierzchniowy pokrycia wynosi 9- 2 kg/m2 zależnie od odmiany gontu. Płaszczyzna spodnia jest samoprzylepna, a spoina pozostaje trwale elastyczna, zdolna do kompensowania naturalnych przemieszczeń konstrukcji dachowej.
W przeciwieństwie do innych pokryć dachowych gonty wymagają pełnego i stabilnego pokładu z desek, płyt OSB lub sklejki wodoodpornej, co znacząco wpływa na koszt ich ułożenia. Dachówki bitumiczne mogą być układane na dachach o nachyleniu połaci od 12 do 90 stopni.
Dachówki ceramiczne. Obecnie najczęściej stosowane są dachówki zakładkowe, których szczelność i stabilne ułożenie zapewniają specjalne wyprofilowane zamki (górny, dolny, boczny) ułatwiające też ich układanie. Układ mocowań pozwala jednocześnie na ruch, czyli tzw. pracę pokrycia.
Dla otrzymania specjalnej powłoki ochronnej powierzchnia dachówki może być powlekana płynną warstwą glinki szlachetnej (angobowana) lub szkliwiona (glazurowana). Dachówki ceramiczne są ciężkie, pokrycie waży, zależnie od rodzaju i sposobu układania, od 40 do 90 kg/m2, wymagają więc solidnej konstrukcji nośnej.
Standardowy kąt nachylenia połaci zawiera się w granicach 30-60 st, ale przy układaniu w systemie "podwójnego dachu" pochylenie może być mniejsze.
Dachówki cementowe. Pod względem wyglądu, zakresu zastosowania są niemal równorzędnym materiałem jak dachówki ceramiczne a przy tym nieco tańszym. Nie różnią się też w wymaganiach dotyczących przygotowania podłoża, jak też technologii układania.
Produkowane są z barwionego w masie betonu o wysokiej wytrzymałości, pokrywanego drobnoziarnistą warstwą, która nadaje dachówce gładką powierzchnię oraz znacznie zwiększa jej odporność na zabrudzenia i porastanie mchem.
Drobnoziarnista warstwa nie przepuszcza wody i jest nienasiąkliwa, dzięki czemu dachówki posiadają zwiększoną mrozoodporność. Na powierzchni nakładana jest powłoka akrylowa, intensyfikująca barwę i zapewniająca dodatkowa ochronę przed czynnikami atmosferycznymi.
Papy na dachu. Do pokryć dachowych wykorzystywane są głównie papy termozgrzewalne, powlekane asfaltem modyfikowanym SBS. O właściwościach użytkowych pap decyduje giętkość, odporność na działanie niskiej i wysokiej temperatury, przesiąkliwość, siła zrywająca przy rozciąganiu (wzdłuż i w poprzek pasma) oraz wydłużenie względne przy zerwaniu.
Papy termozgrzewalne są zbrojone osnowami z włókien szklanych lub włókniny poliestrowej. Włókna szklane mają 2% wydłużalność przy zerwaniu, dlatego tak zbrojonych pap nie można stosować do izolacji w miejscach, w których łączą się elementy poziome z pionowymi (istnieje tam ryzyko powstania pęknięć).
Natomiast papy zbrojone poliestrem, dzięki swojej elastyczności dobrze współpracują z podłożem i dokładnie przylegają do powierzchni o nieregularnych kształtach. Papy układane są na pełnych podłożach drewnianych lub betonowych i zgrzewane powierzchniowo lub tylko pasmowo.
Powłoki elastomerowe. Powłoki elastomerowe, nazywane też nylonem dekarskim są pokryciami bezspoinowymi nakładanymi bezpośrednio na podłoże betonowe, z płyt OSB lub blachy.
Charakteryzują się bardzo dużą elastycznością sięgającą 400% odkształcalności, niezależnie od temperatury. Prosty sposób ich nakładania (wałkiem, pędzlem lub natryskiem) sprawia, że stanowią alternatywne pokrycia dla powłok bitumicznych, charakteryzujące się przy tym większą trwałością i odpornością na warunki zewnętrzne.
Autor: Cezary Jankowski
Opracowanie: Klaudia Tomaszewska
Zdjęcie otwierające: Wienerberger
Komentarze