2022-09-08 12:44:01 
Wiercenie w różnych materiałach
Typowe materiały, w których wykonywane są otwory to różne rodzaje ceramiki i betonu, metale oraz drewno i produkty drewnopochodne. Do każdego z nich przystosowane są odpowiednie narzędzia robocze, czyli wiertła z uchwytem o różnej budowie i dostosowane do zamocowania w wiertarkach ręcznych bądź stacjonarnych.
W przypadku urządzeń przenośnych najczęściej są to wiertarki wyposażone w dodatkowe funkcje i zasilane prądem z sieci elektrycznej, wbudowanego akumulatora lub instalacji pneumatycznej.
Przy pracach wykończeniowych w budownictwie najczęściej wykorzystuje się wiertarki umożliwiające pracę udarową, konieczną dla zapewnienia efektywnego wiercenia głównie w betonie.
Natomiast w trybie pracy bezudarowej wykonywane są otworu w drewnie czy metalu, a także w niektórych podłożach ceramicznych.
Wiertła do wiercenia w produktach ceramicznych czy w betonie przystosowane są najczęściej do pracy udarowej, gdy podczas obrotu narzędzia występuje również przesuw wzdłużny o dużej częstotliwości, generowany w wiertarkach udarowych lub energiczne uderzenia o znacznej energii przy pracy z młotowiertarką.
Wiertła o takim przeznaczeniu w części roboczej mają wstawioną płytkę - ostrze tnące z tzw. widii - węglika spiekanego, materiału o dużej twardości, co umożliwia wiercenie i kucie.
Do współpracy z wiertarką udarową część chwytna wiertła przystosowana jest do zamocowania w standardowym uchwycie wiertarskim i ma przekrój okrągły, trójkątny lub sześciokątny i o wymiarze nieco mniejszym niż nominalna średnica wiercenia.
Efektywność pracy tych wierteł będzie zadowalająca przy zagłębianiu się w niezbyt twardych materiałach ściennych - w cegle ceramicznej, silikatowej, niskiej klasy betonie, a samo wiercenie wymaga wywierania dość dużego nacisku poosiowego. Wiertła te często też się luzują - zwłaszcza z uchwytem walcowym.
Przy wykorzystaniu do wiercenia młotowiertarki współpracujące z nią wiertła mają specjalną budowę części mocującej najczęściej w wersji SDS plus, co pozwala na zatrzaskowe zamocowanie o zawsze takiej samej średnicy części chwytnej, niezależnie od ich nominalnego rozmiaru.
Ten typ uchwytu zapewnia stabilne zamocowanie bez efektu luzowania się połączenia, a także szybką wymianę wiertła. Z użyciem tych wierteł można wiercić otwory o średnicy do 16-20 mm, a przy większych wymiarach wykorzystuje się otwornice z nasypem widiowym lub wolframowym.
Są one przeznaczone do pracy bezudarowej i najczęściej wyposażone w centralne wiertło prowadzące o średnicy 6-8 mm, które utrzymuje otwornicę w ustalonym miejscu, zwłaszcza na początku wiercenia.
Technologia wiercenia w podłożach betonowych i ceramicznych
W materiałach budowlanych najczęściej wiercone są otwory przeznaczone do osadzenia elementów w postaci kołków, kotew czy dybli mocujących różne wyposażenie.
Przy pojedynczych, jednopunktowych zamocowaniach niewielkie odchylenia od założonego miejsca wiercenia z reguły nie stanowią problemu, ale przy wielopunktowym osadzeniu elementów mocujących rozmieszczonych z dużą dokładnością trzeba zapewnić dostateczna precyzję wykonywania otworów.
Zależnie od mocowanej konstrukcji pomocne będzie wykorzystanie gotowego lub samodzielnie wykonanego szablonu, bądź wiercenie przez otwory w elemencie i wtedy z reguły potrzebna będzie pomoc drugiej osoby.
Montaż ułatwia też wykorzystanie kołków do szybkiego montażu, które osadza się bezpośrednio w otworach mocowanych elementów.
Przykładowo zamocowanie listwy mocującej do powieszenia szafek kuchennych będzie przebiegać następująco:
- wyznaczamy wysokość zamocowania listwy i miejsce jej początku lub końca;
- przykładamy we wskazanych miejscach listwę i zaznaczamy przez otwór skrajny punkt zamocowania;
- wiercimy otwór o odpowiedniej średnicy i za pomocą kołka do szybkiego montażu mocujemy ją w pierwszym otworze;
- regulując położenie listwy, ustawiamy ją w poziomie i wiercimy otwór na drugim końcu;
- po osadzeniu drugiego kołka listwa jest już stabilnie zamocowana, a dodatkowe punkty jej utwierdzenia wykonujemy przez rozmieszczone w niej otwory, następnie wstawiamy i wbijamy kołki.
W ten sposób można zamocować wielopunktowo inne wyposażenie, którego kształt pozwala na bezpośrednie wiercenie w podłożu.
W typowych materiałach ściennych w wyznaczonym miejscu wiercenie rozpoczynamy bez udaru, a punkt wiercenia warto zaznaczyć, np. wykonując wgłębienie. Po ustabilizowaniu się końcówki wiertła przy pracy młotowiertarką nie trzeba urządzenia mocno dociskać - wystarczy amortyzowanie odrzutu i zapewnienie stałego styku wiertła podłożem.
Podczas wiercenia, zwłaszcza przy głębszych otworów, wiertło należy okresowo wycofywać, co pozwala na usunięcie zwiercin, a w przypadku wiercenia w poziomym podłożu trzeba zapewnić usuwanie pyłu, np. odkurzaczem.
Wiercenie dużych otworów i w twardej ceramice
Przy wykańczaniu łazienki czy gresowej posadzki zamocowanie czegokolwiek na twardym pokryciu wymaga użycia specjalnych wierteł, które umożliwia precyzyjne i szybkie wykonanie otworów pod kołki mocujące czy puszki instalacyjne.
Osadzenie w ścianie puszek w instalacji elektryczne pod gniazdka i łączniki, wymaga wywiercenia otworów o dużej średnicy najczęściej 67 mm.
Do tego celu, zależnie od rodzaju podłoża, wykorzystuje się otwornice widiowe, wolframowe lub z nasypem diamentowym. Otwornice widiowe wycinają otwór dzięki ostrzom z węglika spiekanego rozmieszczonym na obwodzie garnkowego trzonka.
W miękkich materiałach mogą pracować w trybie obrotowym, a w twardych z użyciem udaru wytwarzanego również przez młotowiertarkę, jeśli mają uchwyt typu SDS plus. W praktyce wykorzystywane są głównie do wiercenia w surowych ścianach z cegły i betonu.
Do wiercenia bezudarowego przeznaczone są otwornice z nasypem wolframowym, którymi przy użyciu zwykłej wiertarki można wykonać otwory w murze, a także w płytach g-k i w podobnych. Sprawdzają się też przy wierceniu w miękkiej ceramice ściennej, np. w pokryciach z uniwersalnych płytek ceramicznych.
Niezależnie od wielkości otworu jego wykonanie w twardym podłożu, np. z płytek gresowych wymaga użycia specjalnych wierteł lub otwornic z nasypem diamentowym.
Wiertła diamentowe z reguły nie mają wierteł centrujących i przy rozpoczynaniu wiercenia łatwo uszkodzić powierzchnię okładziny. Pomocna w tym może być specjalna, przyssawna prowadnica lub zakup droższej otwornicy z wiertłem centrującym. Zaleca się wykonywanie wiercenia „na mokro”, co znacząco zwiększa trwałość narzędzia.
Otwory w metalach
Standardowe wiertła kręte do wiercenia w metalach produkowane są ze stali szybkotnącej HSS, ale do wykonywania otworów w twardych stalach, np. w stali nierdzewnej, konieczne jest użycie wierteł kobaltowych HSS-Co lub tytanowych HSS-TIN.
Wiertłami do metali można wiercić w drewnie i materiałach drewnopochodnych, tworzywach sztucznych, choć nie zawsze pozwalają na uzyskanie optymalnych efektów pracy, np. z powodu możliwości odłupywania krawędzi otworu.
Wiercenie w drobnych elementach lub z użyciem wiertła o małej średnicy najlepiej wykonywać przy użyciu wiertarki osadzonej w stojaku, co zapewnia większą precyzję wiercenie i zmniejsza ryzyko złamania wiertła.
Przed rozpoczęciem wiercenia w miejscu otworu należy zaznaczyć punktakiem - utworzone wgłębienie, zapobiegnie ślizganiu się wiertła po powierzchni na początku wiercenia.
Obroty wiertarki należy dobrać do rodzaju materiału i średnicy wiertła, kierując się zasadą - mała średnia, duże obroty - i efektywnością zagłębiania się w materiał.
Przy wierceniu głębokich otworów w metalu wskazane jest chłodzenie wiertła, np. wodą, emulsją czy rzadkim olejem. Przy wierceniu otworów o większym rozmiarze - np. powyżej 8-10 mm - pracę warto prowadzić dwuetapowo: najpierw wiertłem o mniejszej średnicy a później o docelowej.
Autor: Redakcja BudownicwaB2B
Opracowanie: Aleksander Rembisz
Zdjęcia: fischer, Rubi, Profix, Hikoki
Komentarze