2020-02-25 08:04:43 
- Jakie są założenia funkcjonalne poddasza?
- Jakie są czynniki wpływające na możliwości adaptacyjne strychu?
Założenia funkcjonalne poddasza
Adaptacja poddasza może obejmować bardzo zróżnicowany zakres robót dostosowawczych, co uzależnione jest przede wszystkim od planowanej formy jego użytkowania. Można tam bowiem urządzić np. jedynie pomieszczenie rekreacyjne czy pozwalające na działalność artystyczną albo pełnowartościowe mieszkanie z zapleczem sanitarnym i kuchennym.
Odmienne więc będą wymagania dotyczące rodzaju doprowadzonych instalacji, intensywności oświetlenia światłem naturalnym czy choćby wygoda wejścia z niżej położonej kondygnacji, a możliwości przystosowania będą uzależnione od stanu technicznego, wyposażenia i układu funkcjonalnego budynku. Podział powierzchni poddasza wykonuje się z reguły przy pomocy lekkich ścianek szkieletowych.
Przy rozplanowaniu układu pomieszczeń trzeba brać pod uwagę lokalizację istniejących stałych elementów takich jak kominy, kanały wentylacyjne, piony kanalizacyjne, podpory konstrukcji dachowej, co w istotny stopniu decyduje o możliwości racjonalnego zagospodarowania powierzchni.
Czynniki wpływające na możliwości adaptacyjne strychu
Wysokość w świetle konstrukcji
Jako w miarę wygodny dostęp i możliwość ograniczonego użytkowania przyjmuje się, że w najniższym miejscu wysokość powinna wynosić przynajmniej 140 cm, a na powierzchni wymagającej swobodnego przemieszczania się nie mniej niż 190 cm. Są to wartości dla wykończonych przestrzeni, zatem w stanie surowym (bez ocieplenia, okładzin i podłóg), wysokości te powinny być o przynajmniej 20 cm większe np. mierzone w pionie od spodu krokwi do płaszczyzny stropu.
Na obszar możliwy do racjonalnego wykorzystania użytkowego, wpływa więc kąt pochylenia dachu, konstrukcja więźby jak i wysokość ścianki kolankowej. W niekorzystnych warunkach adaptację poddasza można ograniczyć do centralnej części, wygradzając dostatecznie wysoką powierzchnię ocieplonymi ściankami, w postaci zabudowy szkieletowej dostosowanej do kształtu zadaszenia (dach dwuspadowy czy np. kopertowy).
Pewną formą podwyższenia części pomieszczeń na poddaszu będzie utworzenie lukarn, a w uzasadnionych przypadkach podniesienie dachu i podmurowanie ścianek kolankowych. Z kolei w części centralnej domu (przy dużym nachyleniu połaci dachowych) występuje nadmierna wysokość, co niekorzystnie wpływa na bilans cieplny i wtedy tworzony jest ocieplony sufit na jętkach obniżający pomieszczenie do racjonalnej wysokości.
Wymagane ocieplenie
Niezależnie od sposobu korzystania z poddasza użytkowego pokrywające je połacie dachowe powinny być ocieplone, jeśli przewiduje się przebywanie tam mieszkańców w sezonie zimowym jak też i latem. Przy wykorzystaniu mieszkalnym termoizolacja powinna odpowiadać obecnym wymaganiom normatywnym - współczynnik przenikalności ciepła przez dach nie może być większy niż 0,18 W/m2 K, co w praktyce odpowiada grubości przynajmniej 20 cm wełny mineralnej.
Przy ułożonym już pokryciu dachowym nie ma możliwości położenia niezbędnej folii paroprzepuszczalnej na zewnątrz krokwi i podczas adaptacji poddasza trzeba położyć ją od środka. Mocowana jest wtedy do boków krokwi w odległości ok. 3 cm od ich górnej krawędzi, za pośrednictwem listewek przybijanych przez folię, które jednocześnie umożliwiają jej naciągniecie. Mocowanie rozpoczyna się od kalenicy, aby uzyskać właściwy kierunek zakładów.
Jeśli istniejący dach pokryty jest pełnym deskowaniem, przy kalenicy należy wyciąć w deskach szczelinę wentylacyjną szerokości 3-4 cm, co umożliwi cyrkulację powietrza nad powierzchnią folii. Jako warstwę izolacji termicznej przy ocieplaniu połaci dachowej, stosuje się z reguły maty z wełny szklanej, charakteryzujące się dużą sprężystością włókien i małym ciężarem objętościowym. Wełnę układa się dwuwarstwowo, jedną warstwę o wysokości krokwi, a drugą jako uzupełnienie do pożądanej grubości.
Wygodne w montażu będzie wykonanie rusztu z metalowych profili sufitowych, mocowanych za pomocą uchwytów elastycznych. W tym przypadku najpierw przykręcane są do krokwi uchwyty w rozstawie, co 50 cm, a następnie „nadziewa” się na nie matę z wełny mineralnej, po czym mocuje się do uchwytów profile rusztu. Na ich zewnętrznej powierzchni można przykleić taśmę dwustronnie przylepną, która później zostanie wykorzystana do zamocowania folii paroszczelnej.
Dopływ światła naturalnego
Zależnie od rozmieszczenia pomieszczeń i ich przeznaczenia, konieczne będzie zapewnienie dopływu światła dziennego poprzez okna połaciowe bądź fasadowe. Ich powierzchnia i lokalizacja powinny zapewniać równomierne oświetlenie możliwie dużej powierzchni, a jednocześnie wygodny dostęp do ich otwierania czy mycia.
Przyjmuje się, że powierzchnia oszklenia w pomieszczeniach mieszkalnych powinna wynosić 15-20% powierzchni podłogi. Okna fasadowe można będzie zamontować jedynie w ścianach szczytowych bądź lukarnie wkomponowanej w połać dachową, co wymaga przeprowadzenia dość pracochłonnych zmian konstrukcyjnych.
Mniej kłopotliwy będzie montaż okien połaciowych zwłaszcza przy dużym rozstawie krokwi, co ogranicza ingerencję w konstrukcje dachową (nie trzeba np. wstawiać między krokwie wymianów). W przypadku istnienia wysokich ścianek kolankowych można zdecydować się na montaż okien łamanych (kolankowych), które zapewniają dobre doświetlenie i szerokie pole obserwacji otoczenia.
Wejście na poddasze
Przystosowanie poddasza do zamieszkania wymaga wybudowania wygodnych schodów, choć przy okazjonalnym wykorzystaniu tych pomieszczeń można zdecydować się nawet na wejście po schodach drabiniastych. Często utworzenie ergonomicznego wejścia może przysporzyć wiele problemów, ze względu na szczupłość dyspozycyjnej powierzchni na niższej kondygnacji, czy możliwości dostosowania stropu.
Niekiedy może okazać się konieczne dobudowanie schodów na zewnątrz domu, w formie klatki schodowej, która umożliwi wejście na piętro nie tylko z wnętrza domu, ale również z zewnątrz. Rodzaj schodów i ich usytuowanie trzeba więc dostosować do konkretnej sytuacji, biorąc też pod uwagę sprawność osób, które będą z nich korzystać. Przy wyborze miejsca na ich pobudowanie, musimy pamiętać o zapewnieniu dostatecznej wysokości pomieszczenia na górnej kondygnacji w miejscu, gdzie kończy się bieg schodów.
Przy skośnych dachach, wysokość poddasza zmniejsza się znacząco, przy ściankach kolankowych i może okazać się niewystarczająca, gdy schody "wychodzą" zbyt blisko ściany zewnętrznej. Rodzaj i usytuowania schodów musi również uwzględniać konstrukcję stropową, która powinna umożliwiać wykonanie wymaganego otworu koniecznego do ich zamontowania.
Doprowadzenie instalacji
Rozbudowa większości instalacji, jakie już funkcjonują w budynku, z reguły nie sprawia większych problemów i jedynie w przypadku odprowadzeniu ścieków trzeba urządzenia sanitarne umieścić w pobliżu pionu kanalizacyjnego, co umożliwi ich grawitacyjny odpływ.
Alternatywnie, usuwanie zużytej wody można będzie zapewnić wykorzystując kompaktową pompę sanitarną, która przetłoczy ścieki cienką rurą, nawet na wysokość kilku metrów i na znaczną odległość. Poważniejszych przeróbek można spodziewać się także przy rozbudowie instalacji grzewczej, jeśli dotychczasowa funkcjonowała w układzie otwartym i z obiegiem grawitacyjnym.
Autor: Cezary Jankowski
Opracowanie: Klaudia Tomaszewska
Zdjęcie otwierające: Roto
Komentarze