Elewacja wizytówką domu

W budownictwie jednorodzinnym wykorzystuje się kilka form wykończenia elewacji, poczynając od standardowych tynków poprzez różnego typu okładziny, a na ekskluzywnych obmurówkach kończąc. Jednak oprócz walorów estetycznych i kosztów, przy wyborze rodzaju elewacji trzeba brać pod uwagę również jej oddziaływanie na zjawiska fizyczne, jakie zachodzą w ścianach zewnętrznych. Dlatego już na etapie w projektowania trzeba zdecydować o formie elewacji, a przy jej remoncie i nietypowym zestawieniu warstw ściennych trzeba sprawdzić, czy planowane rozwiązanie nie doprowadzi do niekorzystnych zjawisk wewnątrz muru.

Elewacja wizytówką domu

Elewacje tynkarskie na surowych murach

Tynki tradycyjne cementowo-wapienne można nakładać na podłożach murowanych, zatem takie rozwiązanie stosuje się głównie w przypadku ścian jednowarstwowych z ceramiki poryzowanej, betonu komórkowego lub ciepłochronnych bloczków, jak również jako wykończenie surowych ścian trójwarstwowych.

Obecnie do tynkowania najczęściej wykorzystuje się gotowe masy tynkarskie nakładane agregatem i wyrównywane ręcznie. Ostateczną fakturę i barwę można uzyskać nakładając tynk cienkowarstwowy - podobnie jak na ociepleniu - lub nanosząc dodatkowe warstwy ozdobne. Szczególnie ozdobną elewację uzyskuje się poprzez obróbkę powierzchni metodami kamieniarskimi np. w celu uzyskania tynku drapanego, dziobanego czy o innej fantazyjnej strukturze.

Tynki te z reguły wymagają malowania farbami elewacyjnymi przy użyciu pędzla lub natrysku hydrodynamicznego. W obrębie cokołów często nakłada się specjalnie do tego celu przeznaczone tynki mozaikowe charakteryzujące się odpornością na zabrudzenie długotrwałe zawilgocenie.

Elewacja zintegrowana z ociepleniem - metoda ETICS

To najpopularniejszy sposób wykończenia elewacji budynku, możliwy do wykonania na każdym rodzaju ściany z okładziną termoizolacyjną. Do ocieplenia najczęściej wykorzystuje się styropian, ale na murach o podwyższonej wilgotności należy ułożyć termoizolację z wełny mineralnej. Podłożem pod tynkarską, dekoracyjną warstwę elewacyjną będzie zbrojona powłoka z zaprawy klejowej na której nakłada się tynk cienkowarstwowy, mozaikowy lub klei się lekkie okładziny elewacyjne.

Elementy systemu ociepleń metodą lekka mokrą (ETICS) Baumit StarSystem Resolution. fot. Baumit
Elementy systemu ociepleń metodą lekka mokrą (ETICS) Baumit StarSystem Resolution. fot. Baumit

Jako warstwę dekoracyjną nakładane są najczęściej cienkowarstwowe, barwione masy tynkarskie na spoiwie mineralnym, akrylowym, silikonowym bądź silikatowym. Rodzaj spoiwa decyduje o własnościach paroprzepuszczalnych tynku, trwałości barw, odporności na przywieranie zanieczyszczeń. Zawarte w tynku kruszywo lekkie o uziarnieniu 1-3 mm nadaje powierzchni strukturę i zależnie od sposobu zacierania pozwala na uzyskanie różnej faktury pokrycia.

Elewacje osłonowe

Warstwa izolacji z wełny mineralnej zostanie zabezpieczona folią wiatroizolacyjną i warstwą osłonową. fot. Rockwool
Warstwa izolacji z wełny mineralnej zostanie zabezpieczona folią wiatroizolacyjną i warstwą osłonową. fot. Rockwool (artykuł na budujemydom.pl)

Dość popularnym sposobem wykonania elewacji domu jest montaż lekkich okładzin z tworzywa sztucznego tzw. siding , drewna, płyt włóknowo-cementowych czy profilowanej blachy. Wszystkie te materiały montowane są na ruszcie nośnym drewnianym, przy czym pod okładziną można umieścić główne lub dodatkowe ocieplenie ściany.

Elewacyjne płyty cementowo-włókniste FASADA PANEL. fot. Fasada System
Elewacyjne płyty cementowo-włókniste FASADA PANEL. fot. Fasada System

Pod osłoną elewacyjną powinna być utworzona pustka wentylacyjna o szerokości 2,5-3 cm, a na izolacji z wełny mineralnej ułożona wiatroizolacja. Chroni ona przed zamoknięciem wełny i jej wydmuchiwaniem.

Warstwa wełny mineralnej na elewacji została zabezpieczona folią wiatroizolacyjną. fot. Rockwool (artykuł na budujemydom.pl)
Warstwa wełny mineralnej na elewacji została zabezpieczona folią wiatroizolacyjną. fot. Rockwool (artykuł na budujemydom.pl)

Niekiedy elegancką elewacje tworzy się z np. ciężkich płyt kamiennych, co wymaga osadzenia jej na systemowej podkonstrukcji (stelażu), która zapewni stabilne zamocowanie i możliwość regulacji ich ustawienia.

Elewacje samonośne

Ten sposób wykończenia ścian zewnętrznych wymaga przygotowania już na etapie fundamentowania domu odpowiedniego oparcia dla tej warstwy sięgającego do poziomu ławy. Możliwe jest również wykonanie żelbetowej konsoli wsporczej zakotwionej w ścianie fundamentowej poniżej poziomu terenu. Warstwa elewacyjna pełni jednocześnie rolę osłonową dla ocieplenia i tworzy wraz ze ścianą nośna trójwarstwowa przegrodę zewnętrzna domu.

Ściana trójwarstwowa z elewacją samonośną "na gotowo" z cegły klinkierowej. fot. budujemydom.pl
Ściana trójwarstwowa z elewacją samonośną "na gotowo" z cegły klinkierowej. fot. budujemydom.pl

Zależnie od rodzaju użytego materiału uzyskamy elewację już wykończoną lub przygotowaną do pokrycia np. tynkiem ozdobnym, klejonymi płytami kamiennymi. Surową warstwę elewacyjną buduje się równocześnie ze ścianą nośną, łącząc je kotwami umieszczonymi w spoinach a jako ocieplenie służy wkładany między nimi styropian.

Elewacje „na gotowo” z klinkieru, silikatowej cegły łupanej, czy ozdobnych bloczków betonowych wykonuje się z reguły po postawieniu ściany nośnej, układając wtedy ocieplenie z wełny mineralnej, a do połączenia ze ścianą nośną używane są kotwy wkręcane.

Na co zwrócić uwagę przy wykonywaniu elewacji?

Planując wykonanie elewacji lub kontrolując przebieg robót sprawdźmy czy nie popełniane są częste błędy pojawiające się przy pracach związanych z różnymi ich wariantami. Prace mokre na elewacji powinny być prowadzone w warunkach zapewniających prawidłowe wiązanie klejów, zapraw czy tynków.

Szczególnie niekorzystnie oddziaływuje bezpośrednie nasłonecznienie przy wysokich temperaturach powodując szybkie odparowanie wody, co staje się przyczyną powstawanie pęknięć, zmniejszenia wytrzymałości materiału. Również opady deszczu spływające po elewacji mogą spowodować uszkodzenie nieutwardzonego tynku, zamoknięcie warstw izolacji cieplnej, wypłukanie spoin. Warto więc zadbać o zamontowanie na rusztowaniu osłon a prac nie można prowadzić, gdy temperatura spadnie poniżej 10 °C.

Gruntowanie podłoża przed nałożeniem tynku cienkowarstwowego nie tylko zapewnia lepszą jego przyczepność, ale również zapobiega prześwitywaniu podłoża we wgłębieniach struktury. Preparat gruntujący powinien być zabarwiony na kolor tynku i nakładany warstwą o grubości zapewniającej wyraźne zabarwienie podłoża.

Ścianę jednowarstwową z bloczków Ytong Energo wystarczy jedynie otynkować i pomalować. fot. Ytong
Ścianę jednowarstwową z bloczków Ytong Energo wystarczy jedynie otynkować i pomalować. fot. Ytong
Zastosowanie bloczków Ytong EnergoUltra+ o grubości 48 cm do budowy ściany jednowarstwowej pozwoli na osiągnięcie U=0,15 W/(m2K). fot. Ytong
Zastosowanie bloczków Ytong EnergoUltra+ o grubości 48 cm do budowy ściany jednowarstwowej pozwoli na osiągnięcie U=0,15 W/(m2K). fot. Ytong

Ścian jednowarstwowych stawianych z materiału o wysokiej izolacyjności cieplnej - zwłaszcza z betonu komórkowego - nie powinno się pokrywać klejonymi okładzinami ceramicznymi czy kamiennymi, że względu na ich niską paroprzepuszczalność. Stanowi ona bowiem barierę dla pary wodnej przenikającej z wnętrza ogrzewanych pomieszczeń, co w konsekwencji prowadzi do jej skroplenia, a w razie zamarznięcia przy powierzchni zewnętrznej ściany, może spowodować niszczenie materiału i odpadania płytek.

Do murowania warstw elewacyjnych „na gotowo” np. z cegły klinkierowej, należy używać specjalnych zapraw murarskich, które zapobiegają pojawieniu się wykwitów solnych szpecących elewację. Nakładana zaprawa powinna mieć konsystencję wilgotnej ziemi, gdyż zbyt rzadka rozpłynie się zanieczyszczając powierzchnię licową.

Nanozaprawa do klinkieru i zaprawa do klinkieru z trasem. fot. Alpol
Nanozaprawa do klinkieru i zaprawa do klinkieru z trasem zapobiegają powstawaniu wykwitów. fot. Alpol

Korzystnym rozwiązanie będzie murowanie z wykorzystaniem tzw. zaprawy barwionej fugującej, dzięki, którym nie trzeba oddzielnie wypełniać spoin między cegłami. Dodatkowo impregnacja takiej elewacji, zmniejszy prawdopodobieństwo pojawienia się wykwitów i ożywi barwę.

Elewacje murowane osłaniające ocieplenie z wełny mineralnej muszą mieć zapewnioną możliwość cyrkulacji powietrza w tzw. pustce wentylacyjnej poprzez nawiew w dolnej części ściany oraz wywiew u góry. Brak możliwości wentylacji prowadzi do zawilgocenia wełny mineralnej w wyniku kondensacji pary wodnej, która nie może przeniknąć przez warstwę elewacyjną o dużym oporze dyfuzyjnym.

Standardowo wykorzystuje się do tego celu specjalne puszki wentylacyjne wstawiane w spoiny pionowe w odstępach co ok. 1 m. W przypadku ocieplenia ze styropianu wentylacja nie jest konieczna, gdyż ta termoizolacja ma niską paroprzepuszczalność i już w tej warstwie dostatecznie ograniczona zostanie przenikalność pary wodnej.

Ciężkie elewacje kamienne mocowane na kotwach można montować jedynie na ścianach zapewniających wysoką wytrzymałość osadzenia. W praktyce pod pokrycie taką elewacją nadają się jedynie ściany betonowe lub murowane z pełnej cegły bądź silikatów, przy czym kotwy mogą być osadzane „na sucho” przy użyciu metalowych tulei rozprężnych bądź na specjalnych zaprawach montażowych. Przy innych materiałach ściennych mocowanie powinno odbywać się przy użyciu konsoli lub tzw. podkonstrukcji zapewniającej stabilne zamocowanie płyt.

Murowane ściany elewacyjne podlegają znacznym wahaniom temperatury - zwłaszcza gdy narażone są na bezpośrednie nasłonecznienie - i przy długościach przekraczających 15 m powinny być dylatowane na całej wysokości w postaci pustych spoin pionowych. Aby zachować jednakowy układ cegieł na całej powierzchni dylatacje wykonuje się w formie zazębionej-połowa długości cegieł w kolejnych warstwach naprzemiennie układana jest bez zaprawy w spoinach pionowych.

autor: Redakcja BudownicwaB2B

opracowanie: Aleksander Rembisz

zdjęcia: Termo Organika, Baumit, Xella (Ytong), Alpol, Rockwool, Fasada System, budujemydom.pl

Komentarze

FILMY OSTATNIO DODANE
Copyright © AVT 2020 Sklep AVT