Blachy nie tylko na dachy

Choć głównym obszarem wykorzystywania produktów blaszanych jest tworzenie trwałych i eleganckich pokryć dachowych, to materiały te znajdują również zastosowanie przy wielu pracach pomocniczych czy wykończeniowych. Do ich produkcji wykorzystywane są różne metale charakteryzujące się m. in. łatwością kształtowania, ale dominującą pozycję zajmują stalowe oraz aluminiowe blachy powlekane. Wyroby te dostępne są jako gotowe do zamontowania w formie profilowanych płyt, paneli, rynien, parapetów lub jako półprodukt w postaci arkuszy blach płaskich wymagający indywidualnego dopasowania i ukształtowania przy tworzeniu obróbek blacharskich za pomocą specjalistycznych narzędzi - giętarki, nożyc czy wycinarki.

Blachy nie tylko na dachy

Blachy z różnych metali

Blachy stalowe to najpopularniejszy surowiec wykorzystywany w budownictwie i z reguły pokrywany dekoracyjno-ochronną powłoką. Podstawowe zabezpieczenie przed wpływem warunków otoczenia zapewnia powłoka cynkowa lub skuteczniejsza z alucynku.

Standardowo stosowane są powłoki cynkowe, których grubość określa się zużyciem cynku na 1 m2 obustronnego pokrycia (typowe wartości to 275-350 g/m2) i zapewniają podstawowe zabezpieczenie antykorozyjne. Jednak surowe blachy ocynkowane są obecnie rzadko stosowane ze względu na stosunkowo niewielką trwałość i nieestetyczny wygląd.

Dach kryty blachą na rąbek stojący Ruukki® Classic Design. fot Ruukki
Dach kryty blachą na rąbek stojący Ruukki® Classic Design. fot. Ruukki

Atrakcyjność pokrycia jak i odporności na warunki środowiska zwiększają warstwy ochronno - dekoracyjne nakładane z użyciem materiałów lakierniczych, tworzących powłoki na bazie żywic polimerowych.

Warstwy te nadają pokryciu dachu pożądany kolor, połysk, a w przypadku pokrycia warstwą alucynku blacha może być dodatkowo zabezpieczana cienką, bezbarwną powłoką z lakieru akrylowego. Często noszą one firmowe nazwy, a o skuteczności ochrony w zasadzie świadczy udzielana przez producenta gwarancja trwałości - najczęściej w przedziale 10-30 lat.

Najczęściej nakładane są warstwy poliestrowe w odmianach z połyskiem lub matowe, jako podstawowa powłoka dekoracyjno-ochronna na większości blach powlekanych, zapewniająca wystarczającą trwałość w przeciętnych warunkach zanieczyszczeń atmosferycznych. Powłoki matowe są nieco grubsze (ok. 35 mikronów) i trwalsze, ale droższe o ok. 10%.

Wysoką trwałość pokrycia zapewniają powłoki poliuretanowo-poliamidowe nazywane puralem charakteryzujące się szczególną odpornością na uszkodzenia mechaniczne, czynniki chemiczne i promieniowanie ultrafioletowe. Jest ona dwa razy grubsza od zwykłego poliestru (50 mikronów), droższa i dostępna w mniejszej palecie kolorystycznej.

Blachy powleczone puralem stosuje się głównie do krycia dachów i wykonywania elewacji budynków znajdujących się na terenach o dużym zanieczyszczeniu środowiska. Podobne zastosowanie mają blachy z powłok określaną jako PVDF (PVF2) zalecaną zwłaszcza w rejonach nadmorskich, ze względu na wysoką odporność na zasolenie.

Powłoki dekoracyjne mogą być dodatkowo pokryte granulatem ceramicznym (imitujące dachówkę ceramiczną) lub posypką mineralną (np. kwarcową, skalną, z łupka naturalnego). Jako lepiszcze i dodatkowy składnik bakterio- i grzybobójczy oraz zabezpieczenie przed promieniami UV służy powłoka z żywicy akrylowej lub poliestru.

Blachy z posypkami mineralnymi lub ceramicznymi

Blachy z posypkami mineralnymi lub ceramicznymi mają znacznie dłuższą trwałość niż zwykłe blachy powlekane, a ich dodatkowym walorem jest wyciszenie odgłos spadających kropli deszczu.

Oprócz standardowych blach ze stali węglowej coraz większą popularność zdobywają produkty z blach nierdzewnych w formie gotowych wyrobów lub surowców kształtowanych na budowie.

Blachodachówki Gerard z posypką naturalną. fot. GERARD AHI Roofing Kft
Blachodachówki Gerard z posypką naturalną. fot. GERARD AHI Roofing Kft

Wykorzystywane są różne odmiany stali nierdzewnych z przeciętną zawartością chromu 16-18% oraz niklu 10-14%, a grubość użytych blach to najczęściej 0,4-0,5 mm i stosowane są głównie jako elementy obróbek dekarskich na dachach czy tarasach, parapety lub fartuchy osłonowe. W formie pokryć dachowych układane są na prestiżowych obiektach, w postaci blach płaskich formowanych z taśmy łączonej na rąbek.

Blachy aluminiowe to kolejny materiał wykorzystywany prze tworzeniu pokryć dachowych jak i obróbek dekarskich. Pod względem użytkowym osiągają wyższą trwałość techniczną (brak zniszczeń korozyjnych) sięgającą ok. 50 lat, a okres zachowanie estetycznego wyglądu zależy od rodzaju nałożonej powłoki zewnętrznej i warunków otoczenia.

Są jednak mniej odporne na uszkodzenia mechaniczne, co wynika z ich mniejszej twardości w porównaniu do blach stalowych.

Praktycznie asortyment produktów aluminiowych odpowiada tym wytwarzanym z blachy stalowej, ale z reguły są one jednak nieco grubsze (0,6 mm), a pasywowana powierzchnia pokrywana jest takimi samymi powłokami ochronno-dekoracyjnymi z materiałów polimerowych.

Jednym z najstarszych metali wykorzystywanym w budownictwie jest miedź, ale obecnie ze wglądu m.in. na wysoką cenę wykorzystuje się ją w ograniczonym zakresie - głównie przy renowacji zabytkowych obiektów.

Również zanieczyszczenie środowiska sprawiło, że długowieczność pokrytej szlachetna patyną miedzi została znacznie zmniejszona.

Aluminiowy system rynnowy Vestis. fot. Lindab
Aluminiowy system rynnowy Vestis. fot. Lindab

Obecnie wykorzystywane blachy w formie arkuszy czy wstęg układane są na pełnym podkładzie i z łączeniem elementów najczęściej na rąbek stojący. Jako gotowe do zamontowania produkowane są elementy orynnowania czy dekoracji dachu.

Nowe pokrycia poddawane są często sztucznemu patynowaniu, dzięki czemu szybko tworzy się pożądana zielonkawa powłoka, nadając elementom zabytkowy charakter.

Przy montażu pokryć i elementów miedzianych nie można dopuszczać do bezpośredniego kontaktu z innymi metalami (m. in. aluminium, cynkiem) gdyż na ich styku następuje korozja galwaniczna w wyniku znacznych różnic w potencjale elektrochemicznym.

Lukarna dachowa obrobiona blachą tytanowo-cynkową. fot. RHEINZINK
Lukarna dachowa obrobiona blachą tytanowo-cynkową. fot. RHEINZINK

Podobne własności i zastosowanie mają blachy cynkowo-tytanowe wytwarzane ze stopu cynku i tytanu. Naturalny szary ich kolor z reguły pokrywa się barwnymi powłokami dekoracyjnymi lub poddaje sztucznemu patynowaniu. Surowa blacha z czasem przyjmuje kolor niebiesko-szary, a jej trwałość techniczna określana jest na ponad 100 lat.

Asortyment profili blaszanych

Większość gotowych produktów wytwarzana jest ze gatunków w stali węglowych poddających się łatwo formowaniu, co pozwala na różnorodne ich kształtowanie zwłaszcza z przeznaczeniem na pokrycia dachowe.

Blachy profilowane w zależnie od przeznaczenia mogą mieć różne formy przetłoczeń kształtujących, nadający im pożądany wygląd i wytrzymałość, a materiałem wyjściowym są zrolowane wstęgi z blachy powlekanej o standardowej grubości 0,5-0,55 mm. Wykorzystywane są również blachy aluminiowe o grubościach 0,6-1,2 mm.

Popularne profile blach tłoczonych to różnorodne profile blachodachówek oraz blachy trapezowe. Blachodachówki są jednymi z najlżejszych materiałem dekarskim - 1 m2 pokryć blaszanych waży około 5,0 kg w przypadku pokryć stalowych lub ok. 2,5 kg przy materiale aluminiowym. Nadają się do montowania na wszystkich rodzajów dachów o nachyleniu powyżej 8°.

Dach pokryty blachodachówką modułową Retro. fot. Hanbud
Dach pokryty blachodachówką modułową Retro. fot. Hanbud

Ułożenie pokryć blaszanych należy do jednych z najtańszych i najszybszych w wykonaniu. Montaż pokrycia trwa krótko dzięki temu, że blachodachówka jest wytwarzana na potrzebną długość i dopasowywana do konkretnych płaszczyzn, co pozwala na ograniczenie odpadów do minimum.

Materiał dostępny jest również formie paneli modułowych przeznaczonych do układania głównie na dachach o skomplikowanych kształtach, a przetłoczenia upodabniają takie pokrycia do klasycznych dachówek ceramicznych, ale są też odmiany imitujące np. gont drewniany czy lupek.

Dach pokryty blachą trapezową Ruukki Profil T20
Dach pokryty blachą trapezową Ruukki Profil T20

Blachy trapezowe służą do krycia powierzchni zewnętrznych dachów jak również ścian budynków głównie przemysłowych lub użytkowych. O ich zastosowaniu decyduje przede wszystkim wysokość profilu - niski T 6-T 20 stosowane są g jako pokrycia elewacyjne, natomiast o wysokim przetłoczeniu są elementami konstrukcyjnymi i z uwagi na swoją dużą wytrzymałość stosowane są na dachach o znacznych rozpiętościach.

Kasetony i panele to elementy systemów wykończeniowych wnętrz lub elewacyjne wykorzystywane jako osłona warstw ociepleniowych ścian zewnętrznych. Kasetony metalowe - głównie z blach aluminiowych - produkowane są w kilku odmianach o różnym przeznaczeniu.

Gładkie lub z perforowanej blachy montowane są np. w pomieszczeniach o podwyższonej wilgotnością, powłoka z lakieru proszkowego zapewnia dobrą ochronę antykorozyjną i ułatwia utrzymanie czystości.

Listwowe panele sufitowe C65 wykonane z blach aluminiowych i stalowych powlekanych powłokami organicznymi. fot. Punto Pruszński
Listwowe panele sufitowe C65 wykonane z blach aluminiowych i stalowych powlekanych powłokami organicznymi. fot. Punto Pruszński

Ciekawą formę poszycia sufitowego można uzyskać montując kasetony rastrowe lub siatkowe o różnej podziałce pól i kształtów uzupełnione odpowiednio skonfigurowanym oświetleniem.

Panele ścienne są materiałem służącym do szybkiej zabudowy ścian osłaniających np. warstwy ociepleniowe, tworząc gotową, elegancką elewację budynku. Oprócz klasycznych blach powlekanych coraz częściej do tego celu wykorzystuje się stale nierdzewne, zapewniające atrakcyjny wygląd nawet w trudnych warunkach użytkowania.

Elewacja budynku wykonana z blach trapezowych. fot. Pruszyński Sp. z o.o.
Elewacja budynku wykonana z blach trapezowych. fot. Pruszyński Sp. z o.o.

Płyty warstwowe są materiałem niemal konstrukcyjnym, przeznaczonym do tworzenia termoizolacyjnych pokryć dachowych i ścian osłonowych. Struktura płyt warstwowych składa się z dwóch profilowanych arkuszy z blachy powlekanej, zespolonych z rdzeniem izolacyjnym z pianki poliuretanowej, styropianu lub wełny mineralnej.

Utworzone na krawędziach zamki umożliwiają tworzenie szczelnych połączeń i mocowanie do elementów nośnych - słupów, dźwigarów dachowych. Grubość warstwy izolacji termicznej wynosi najczęściej od 10-20 cm, a ich modułowa szerokość to 100 cm, zaś długość elementów - zależnie od producenta - może dochodzić do 12-18 m.

Autor: Redakcja BudownicwaB2B

Opracowanie: Aleksander Rembisz

Zdjęcia: Blachy Pruszyński, Punto Pruszyński, Ahi Roofing, Ruukki, Lindab, Hanbud, RHEINZINK

Komentarze

FILMY OSTATNIO DODANE
Copyright © AVT 2020 Sklep AVT