Różnorodność blaszanych pokryć dachowych

Jaką blachę wybrać na pokrycie dachowe?

Historycznie najstarszym stosowanym pokryciem są blachy miedziane, których udokumentowana trwałość sięga ponad 500 lat. Oczywiście trzeba również brać pod uwagę warunki otoczenia - do początków XX wieku nie było praktycznie zanieczyszczeń przemysłowych w powietrzu, które mogły szkodzić miedzi.

Obecnie wykorzystywane blachy w formie arkuszy czy wstęg układane są na pełnym podkładzie i z łączeniem elementów najczęściej na rąbek stojący. Na zabytkowych budynkach kładzie się tzw. łuski lub klasyczne układy w romb, a niekiedy montowane są też pokrycia z dekoracyjnych elementów tłoczonych.

Blachy miedziane

Blachy miedziane nie wymagają żadnej powłoki ochronnej - na ich powierzchni tworzy się bowiem z czasem tzw. patyna - szczelne, samoistne ochronne pokrycie jako efekt reakcji z dwutlenkiem węgla zawartym w powietrzu w wilgotnych warunkach, które nadaje powierzchni zielonkawe zabarwienie.

W razie potrzeby (np. remont zabytkowego budynku) miedziana blachę poddaje się, ze względu na wygląd, sztucznemu patynowania, które trwa znacznie krócej. Przy układaniu pokryć miedzianych nie można dopuszczać do bezpośredniego kontaktu z innymi metalami (m.in. aluminium, cynkiem) gdyż na ich styku następuje korozja galwaniczna w wyniku znacznych równic w potencjale elektrochemicznym.

Blachy tytanowo-cynkowe

Znacznie później do krycia dachów zaczęto używać blachy powstającej ze stopu cynku i tytanu. Do cynku o wysokiej czystości dodawana jest niewielka ilość miedzi i tytanu, a po obróbce odlewniczo-walcowniczej arkusze przycinane są wg potrzeb.

Lukarny dachowe kryte blachą tytan-cynk, fot. RHEINZINK

Podobnie jak miedź, powierzchnie blach cynkowo-tytanowych nie wymagają zabezpieczenia choć ze względów dekoracyjnych mogą być pokrywane barwnymi powłokami organicznymi lub sztucznie patynowane. Niezabezpieczona blacha przyjmuje kolor niebiesko-szary, a jej trwałość techniczna określana jest na ponad 100 lat.

Blachy aluminiowe

Aluminium, które charakteryzuje się względnie wysoką odpornością na korozję, również wykorzystywane jest w formie blach płaskich bądź tłoczonych jako pokrycie dachowe. Praktycznie asortyment produktów aluminiowych odpowiada tym wytwarzanym z blachy stalowej.

Z reguły są one jednak nieco grubsze (0,6 mm), a pasywowana powierzchnia pokrywana jest takimi samymi powłokami ochronno-dekoracyjnymi z materiałów organicznych. Pod względem użytkowym osiągają wyższa trwałość techniczną, która sięga 50 lat, a długotrwałe zachowanie estetycznego wyglądu, zależy od rodzaju nałożonej powłoki zewnętrznej.

Blachy stalowe

Blachy stalowe są obecnie podstawowym surowcem do wytwarzania różnorodnych pokryć dachowych. Standardowo stalowy rdzeń o grubości z reguły 0,5 mm tworzony jest ze stali walcowanej jednego lub kilku gatunków, charakteryzujących się dobrą tłocznością, co pozwala formowania płaskich arkuszy blachy np. w blachodachówki.

Popularne powłoki do zabezpieczania i dekoracji blach stalowych

Ze względu na podatność stali na korozyjne oddziaływanie środowiska blachy te pokrywane są metaliczną powłoką ochronną-poprzez ocynkowanie lub nałożenie pokrycia z alucynku.

Najczęściej stosowane są powłoki cynkowe, których grubość określa się zużyciem cynku na 1m2 pokrycia (typowe wartości to 275-350 g/m2) zapewniają podstawowe zabezpieczenie antykorozyjne. Jednak „gołe” blachy ocynkowane są obecnie rzadko stosowane ze względu na stosunkowo niewielką trwałość i nieatrakcyjny wygląd.

Atrakcyjność pokrycia z blachy jak i odporności na warunki środowiska zwiększają warstwy ochronno-dekoracyjne nakładane z użyciem materiałów organicznych - powłoki na bazie żywic tworzyw sztucznych. Warstwy te nadają pokryciu pożądany kolor, połysk jak i pełnią rolę dodatkowej zabezpieczenia przed korozją rdzenia stalowego.

W przypadku pokrycia warstwą alucynku blacha może być dodatkowo zabezpieczana cienką, bezbarwną powłoką z lakieru akrylowego. Jednak nawet bez dodatkowego warstwy blachy pokryte alucynkiem uzyskują trwałość podobną do blach ocynkowanych i powlekanych, a srebrzysta powierzchnia dobrze odbija promienie słoneczne i jest bardziej odporna na wysokie temperatury.

Powłoki organiczne na pokryciach z blachy - wygląd i trwałość

Materiałem wyjściowym dla producentów pokryć dachowych jest dostarczana z wyspecjalizowanych hut blacha z nałożonymi powłokami ochronno-dekoracyjnymi i dostarczana w dużych zwojach.

Surowiec ten jest następnie cięty i formowany na elementy zgodnie z wymaganiami odbiorcy końcowego np. w postaci blachodachówki, blachy trapezowej, pokryć modułowych czy akcesoriów dachowych.

Blachodachówka modułowa Finnera, powłoka GreenCoat Purex, fot. Ruukki Polska

Materiał dostarczany z hut charakteryzuje się różnymi parametrami technicznymi podawanymi przez ich producenta, choć dla odbiorcy końcowego istotne mogą być tylko niektóre z nich, pomocne przy wyborze jak i ustaleniu sposobu obróbki na budowie:

• minimalny promień gięcia (najczęściej odpowiada 1-2 grubości arkusza)
• odporność na korozję (klasy RC 3-RC5 zależne od warunków środowiska)
• odporność na promieniowanie UV (klasy Ruv 2-Ruv4 zależnie od stopnia nasłonecznienia)
• długotrwała temperatura powierzchni (60-100°C)
• powłoka cynkowa (typowe zużycie cynku 275-350 g/m2)
• grubość powłoki ochronnej /podkładowej (np. 25µm/5µm)
• grubości powłoki spodniej (np. 15µm/5µm)

Jednak własnością najczęściej braną pod uwagę przez odbiorcę materiałów na pokrycie dachu jest gwarantowania trwałość, uzależniona najczęściej od rodzaju i grubości dekoracyjno-ochronnej powłoki zewnętrznej.

Wykorzystywane do tego powłokotwórcze materiały noszą przeróżne nazwy handlowe, ale w ogólnym zarysie można je zakwalifikować do trzech zasadniczych grup wyrobów - jako standardowe pokrycia poliestrowe, zmodyfikowane poliestry oraz powłoki poliuretanowe.

Poliestry standard

To najtańsze pokrycia w odmianie połysk lub mat nakładane warstwą o grubości ok. 25 µm. Zapewniają dostateczna ochroną w warunkach ”czystego powietrza” z deklarowaną trwałością do 20 lat.

Poliestry modyfikowane

To najczęściej grubsze powłoki (ok. 35 µm) nakładane niekiedy z dwóch odmian tego materiału, które tworzy pokrycie o strukturalnym wyglądzie. Mogą zapewniać trwałość do ok. 30 lat w przeciętnych warunkach eksploatacji.

Poliuretan

Użycie tego materiału jako warstwy pokryciowej blach dachowych w połączeniu z odpowiednio dobranym podkładem zapewnia wysoka trwałość sięgająca ponad 40 lat. Grubość warstwy ochronnej to ok. 50 µm, a dzięki dużej elastyczności nie ulega ona zniszczeniu pod wpływem skrajnych zmian temperatury i wykazuje wysoką trwałość kolorów w warunkach nasłonecznienia.

Trwałość pokrycia, a warunki użytkowania

Producenci pokryć dachowych deklarują zachowanie technicznych własności materiału (dla określonych warunków środowiska) przez określony czas, pod warunkiem właściwie przeprowadzonego składowania, montażu jak i konserwacji i napraw w tym okresie.

Często podawana jest dodatkowo tzw. gwarancja estetyczna obejmująca wygląd pokrycia, która z reguły jest znacznie niższa niż techniczna. Pod pojęciem gwarancji technicznej należy rozumieć zachowanie przez ten czas własności odpowiadającej przeznaczeniu pokrycia, a więc braku deformacji i utraty szczelności, a zwłaszcza korozyjnej perforacji blachy - punktowej lub na większej powierzchni.

Z kolei gwarancja estetyczna obejmuje zachowanie przed deklarowany okres jednorodności pierwotnego koloru i połysku, braku złuszczeń powłoki dekoracyjnej i wynosi, zależnie od rodzaju powłoki dekoracyjno-ochronnej, 10-20 lat.

autor: Redakcja BudownicwaB2B

opracowanie: Aleksander Rembisz

zdjęcie otwierające: Blachy Pruszyński

zdjęcia w tekście: Ruukki Polska, Blachy Pruszyński, RHEINZINK