Czym kierować się przy wyborze płytek ceramicznych?

Kupowane płytki ceramiczne muszą spełniać wymagania odpowiadające warunkom ich użytkowania, a także umożliwić uzyskanie pożądanej jakości wykonanej okładziny. Podstawowe parametry techniczne i przeznaczenie konkretnych płytek ceramicznych umieszczane są na kartonowym opakowaniu, a dokładniejsze informacje zgodne z Polską Normą - PN-EN14411 zawarte są w karcie technicznej wyrobu.

Klasyfikacja płytek ceramicznych

Wszystkie obecnie sprzedawane okładziny ceramiczne można podzielić na dwie grupy ze względu na sposób produkcji - płytki ceramiczne ciągnione na mokro (płytki klinkierowe) i formowane na sucho na prasach (wszystkie pozostałe produkty ceramiczne). W ten sposób tworzony jest rdzeń płytki zwany czerepem, który może być dodatkowo zdobiony np. metodą sitodruku, a następnie szkliwiony.

Sposób wytwarzania płytek ma istotne znaczenia dla ich własności użytkowych i parametrów technicznych. W znaczeniu potocznym płytki ceramiczne - głównie ze względu na zastosowanie - nazywane są glazurą, terakotą, klinkierem bądź gresem.

Glazura - dosłownie oznacza polewę (szkliwo) na wyrobach ceramicznych, a w powszechnym znaczeniu dotyczy płytek okładzinowych przeznaczonych do układania na ścianach.

Terakota - pierwotnie nazwa odnosiła się do wyrobów ceramicznych wypalonych z glin kamionkowych. Obecnie nazywa się tak płytki do pokrywania podłóg.

Klinkier - tym mianem określa się głównie nieszkliwione płytki ceramiczne wykonane z żelazistych iłów ceramicznych, a z racji niskiej porowatości i nasiąkliwości nadające się do stosowania na zewnątrz.

Gres - to produkt wytwarzany ze specjalnych gatunków gliny mieszanej z kaolinem, kwarcem i skaleniem. Produkowanych jest kilka odmian gresu o wszechstronnym zastosowaniu. Charakteryzuje się niską nasiąkliwością i dużą twardością, a struktura płytki na całej grubości może być jednorodna dzięki czemu nie są widoczne ślady ścierania się powierzchni.

Ułatwieniem przy wyborze płytek są tworzone przez producentów tzw. kolekcje przeznaczone do układania w np. w łazience, kuchni czy salonie charakteryzujące się odpowiednio dobranymi parametrami.

Aranżacja podłogi z płytek gresowych szkliwionych, inspirowanych wyglądem cementu, betonu.

Własności użytkowe płytek ceramicznych

Dokładne informacje o własnościach użytkowych wybieranych płytek ceramicznych znajdziemy na opakowaniu, gdzie umieszczane są w postaci symboli i/lub piktogramów. Pozwalają one na określenie przydatności płytek do konkretnych zastosowań podając takie parametry jak:

Nasiąkliwość - decyduje o mrozoodporności płytek i podawana jest w postaci litery A lub B określające sposób formowania (ciągnione bądź prasowane) oraz grupy I - III odpowiadającej przedziałowi stopnia nasiąkliwości E (np. B IIa):

• Ia - E < 0,5 %

• Ib - E > 0,5% do 3,0 %

• IIa - E > 3% do 6 %

• IIb - E >6 % do 10%

• III - E > 10 %

Jako mrozoodporne uznawane są płytki z grupy Ia i Ib (E< 3 %), zatem tylko takie można układać na zewnątrz budynku i w pomieszczeniach nieogrzewanych narażonych na zamarzanie. Z kolei płytki z grupy III przeznaczone są wyłącznie jako okładziny ścienne wewnątrz budynku.

Ścieralność - dotyczy płytek podłogowych i oznaczana jest klasą PEI od I do V. Parametr ten informuje w jakim stopniu płytki są odporne na ścieranie co z kolei determinuje obszar w jakim mogą być układane:

• płytki w klasie I przeznaczone są do wykładania podłóg w pomieszczeniach mieszkalnych o małym natężeniu ruchu, pozbawionych bezpośredniego dostępu z zewnątrz budynku np. łazienka, sypialnia.
• płytki w klasie II przeznaczone są do wykładania podłóg w pomieszczeniach mieszkalnych o średnim natężeniu ruchu, nie mających bezpośredniego kontaktu z otoczeniem zewnętrznym np. jadalnie, pokoje dzienne.
• płytki w klasie III przeznaczone są do wykładania podłóg w pomieszczeniach o średnim natężeniu ruchu, także w pomieszczeniach z wyjściem na zewnątrz. Można je stosować w kuchniach, przedpokojach, na balkonach, tarasach.
• płytki w klasie IV przeznaczone są do wykładania podłóg w miejscach o zwiększonej intensywności ruchu pieszego. Można je stosować we wszystkich pomieszczeniach, także w budynkach użyteczności publicznej.
• płytki w klasie V przeznaczone są do pokrywania ciągów komunikacyjnych w obiektach handlowych, przejściach podziemnych i strefach przemysłowych.

Antypoślizgowość - parametr istotny dla bezpieczeństwa użytkowania podłóg narażonych na okresowe zamakanie, (łazienki, kuchnie, korytarze). Określany jest symbolami R 9 do R 13 i odpowiadają pomiarowemu nachyleniu nawierzchni, które zapewnia jeszcze przyczepność do podłoża. Klasa R 9 wykazuje największą śliskość, a do pomieszczeń mokrych należy wybierać płytki z klasy R 12 lub R 13.

Odporność na zaplamienie - dotyczy płytek nieszkliwionych i oznaczana jest na podstawie łatwości usunięcia testowego zaplamienia różnymi środkami myjącymi. Ustalonych jest 5 klas odporności na plamy, przy czym najmniej skłonne do trwałego zabrudzenia są płytki w klasie 1 a najmniej plamodporne w klasie 5.

Wykończenie powierzchni - wierzchnia strona płytek może być pokryta szkliwem (oznaczenie GL) lub nieszkliwiona (oznaczenie UGL). Większość płytek jest szkliwiona, co chroni ozdobne pokrycie przed uszkodzeniem, ale po starciu szkliwa płytka szybko traci estetyczny wygląd. Nieszkliwione są niektóre płytki gresowe i klinkierowe. Ogranicza to ich możliwości zdobnicze, ale mają jednorodny materiał na całej grubości, który nie zmienia wyglądu w wyniku ścierania. Efektowne wykończenia zapewnia natomiast np. polerowanie gresu.

Jak sprawdzić jakość płytek ceramicznych?

Oczywiście nie chodzi tu o rozpakowywanie i przeglądanie poszczególnych płytek, lecz o sprawdzenie zgodności jakościowej na podstawie etykiet umieszczonych na opakowaniach. Jest to istotne dla uzyskania jednorodności kolorystycznej i rozmieszczenia płytek, które powinny mieć takie same parametry jakościowe.

Na opakowaniu znajdziemy następujące informacje: nazwę płytki, wymiar nominalny, wymiar roboczy, gatunek, kaliber, tonacja, nr sortowacza, data i godzina produkcji, ilość m2 oraz szt w opakowaniu. Najlepiej jeśli na jednej powierzchni ułożymy płytki z paczek o identycznych oznaczeniach a zwłaszcza o tym samym kalibrze i tonacji.

Kaliber płytek jest to zakres tolerancji wymiarowej, czyli różnica między dopuszczalnymi granicznymi wymiarami płytki. W granicach tolerancji określane są grupy wymiarowe tzw. kalibry. Przy jednakowym kalibrze fugi będą miały również jednakową szerokość. W przypadku płytek rektyfikowanych tolerancja wymiarowa jest bardzo mała (0,1 - 0,3 mm) zatem wymiar nominalny można przyjmować jako wymiar roboczy.

Z kolei tonacja określa odstępstwo od odcienia barwy wzorcowej - płytki mogą być nieco jaśniejsze lub ciemniejsze. Odcienie ciemniejsze od wzorca oznaczane są cyframi 6-9, odcienie jaśniejsze od wzorca cyframi 1-4. Dekoracje oznaczane są tonacją tła (cyfry od 1-9) oraz tonacją nadruku, gdzie W oznacza wzorzec, A-B nadruk jaśniejszy od wzorca, C-D nadruk ciemniejszy od wzorca.

Liczba płytek w opakowaniu pomoże w ustaleniu wielkości ich zakupu, gdyż kierowanie się tylko powierzchnią pokrycia często nie wystarczy. Wtedy potrzebne jest ustalenie liczby potrzebnych płytek ze względu np. na niezbędne docięcia i układ wzorów.

Przy zakupie weźmy tez pod uwagę dopuszczalną ilość płytek z wadami - norma dopuszcza do 5% płytek wadliwych w produktach I gatunku, zatem wyliczoną ilość powiększmy o ok. 10 % uwzględniając rezerwę na ewentualne poprawki.

autor: Redakcja BudownicwaB2B
oprac.: Maja Wychowaniec
zdjęcia: Opoczno, Ceramika Paradyż