Przyczyny i skutki uszkodzeń tarasów na gruncie
Specyficzna cecha, która wyróżnia tarasy „gruntowe" od innych rodzajów takich konstrukcji, to zróżnicowane oddziaływanie warunków atmosferycznych z obu stron ich nawierzchni. Powierzchnia użytkowa narażona jest na opady deszczu, śniegu czy sięgające kilkudziesięciu stopni sezonowe różnice temperatury, natomiast od spodu przenika wilgoć gruntowa, a zamarzająca ziemia napiera na konstrukcję tarasu.
Efektem tego są uszkodzenia nie tylko samej nawierzchni, ale może dochodzić również do naruszenia struktury nośnej. Tarasy na gruncie budowane są jako konstrukcje ziemne, drewniane albo z płytą betonową spoczywającą bezpośrednio na podłożu lub opartą na podmurówce. Wyniesione tarasy ziemne tworzone są w formie nasypu z kruszywa, piasku i otoczone skarpą lub obramowaniem.
Ich nawierzchnia wykonywana z kostki betonowej lub kamiennej, płyt, żwiru bądź kloców drewnianych jest w pełni przepuszczalna dla wody opadowej, a ewentualne uszkodzenia powodowane są głównie przez ulewne deszcze i w efekcie rozmywanie ziemnego podłoża. Na tarasach ziemnych najczęściej dochodzi do pofalowania nawierzchni w wyniku nierównomiernego osiadania podłoża lub "rozjeżdżania się" obramowania na skutek niedostatecznego oporowania brzegów lub rozmycia skarp.
Tarasy drewniane są konstrukcjami szkieletowymi, w których drewnianą nawierzchnię z desek mocuje się do belek nośnych, spoczywających na betonowych słupkach fundamentowych. Uszkodzenia tego typu tarasów spowodowane są przede wszystkim korozją biologiczną materiału, a ich trwałość użytkowa zależy od rodzaju użytego drewna oraz jakości impregnacji.
Istotny wpływ ma także umożliwienie szybkiego wysychania drewna poprzez zapewnienie wentylacji pod nawierzchnią, jak też odizolowanie go od gruntu. Problemy z tarasami drewnianymi dotyczą głównie butwienia drewna, które traci wytrzymałość co powoduje miejscowego zapadania się nawierzchni. Tarasy betonowe, które cieszącą się największą popularnością są jednocześnie najbardziej narażone na niszczące oddziaływanie warunków atmosferycznych.
Szczególnie szybko uszkodzeniom ulega ich nawierzchnia, wykonywana z płytek ceramicznych (gresowych, klinkierowych), zwłaszcza gdy nie zostały one prawidłowo ułożone. Zniszczeniu może ulec również sama konstrukcja tarasu narażona na cykliczne zamarzanie i rozmarzanie, parcie gruntu czy przenikanie wilgoci gruntowej. Ich remont wymaga nierzadko przebudowania całej konstrukcji, gdyż naprawy jedynie nawierzchni przynoszą krótkotrwały efekt.
Jak usunąć uszkodzenia?
Metodę naprawy tarasu musimy dostosować do jego konstrukcji, rodzaju i zakresu zniszczeń.
Taras ziemny
Nierówna powierzchnia z płyt czy kostki wymaga rozebrania nawierzchni i ułożenia jej na nowo, na wyrównanym i utwardzonym podłożu. Jeśli pod nawierzchnią zastosowano niewłaściwą podsypkę, np. ze zwykłej ziemi, konieczne będzie usunięcie przynajmniej 10 cm warstwy podkładu i zastąpienie go piaskiem stabilizowanym cementem zagęszczonym, wibratorem powierzchniowym.
Rozchodzące się obramowanie można niekiedy wzmocnić dodatkową palisadą z betonowych tralek osadzonych na głębokość 30-40 cm w gruncie, ale wykonanie trwałej stabilizacji może wymagać utworzenia zafundamentowanej, betonowej opaski.
W przypadku rozmywania nieutwardzonych skarp, co następuje głównie w pierwszych latach użytkowania, można temu zapobiec, układając specjalną siatkę zakotwioną w podłożu, ażurowe płyty betonowe lub poprzez zmniejszenie kąta nachylenia nasypu. Dodatkową ochronę zapewni też nasadzenie roślin o głębokim i rozrośniętym systemie korzeniowym.
Taras drewniany
Na takich tarasach remont polega głównie na wymianie uszkodzonych desek nawierzchni, a w przypadku znacznych uszkodzeń, na odtworzeniu całej konstrukcji. Do budowy nowego tarasu należy używać drewna struganego ze wszystkich stron i zaimpregnowanego ciśnieniowo. Dodatkową ochronę oraz nadanie pożądanej barwy zapewnią nakładane powierzchniowo impregnaty barwiące.
Trzeba też zwrócić uwagę na odizolowanie konstrukcji nośnej od betonowych słupków fundamentowych podwójną warstwą papy oraz zapewnieniu przewiewu pod nawierzchnią. Trwały taras można zbudować też z drewna egzotycznego, ale jego koszt będzie znacznie wyższy.
Taras betonowy
Ich remont może ograniczyć się do wymiany tylko nawierzchni lub obejmować również modyfikację całej konstrukcji. W razie znacznego uszkodzenia konstrukcji nośnej (deformacja, spękanie), lepiej płytę rozebrać i zastąpić innym rodzajem tarasu.
Niekiedy można wykorzystać istniejącej betonowe podłoże pod nową nawierzchnię, ale zależy to od poziomu jej powierzchni względem dolnej krawędzi drzwi tarasowych (rama nie może znaleźć się poniżej tej wysokości). Gdy odległość jest mniejsza niż 6-8 cm, możemy jedynie przywrócić pokrycie płytkami ceramicznymi układanymi na klej.
Przy większej wysokości dyspozycyjnej, do pokrycia tarasu będziemy mogli wykorzystać systemową nawierzchnię z paneli kompozytowych (desek tarasowych) bądź ułożyć „na sucho" wielkowymiarowe ozdobne płyty cementowe lub kamienne.
Wymiana nawierzchni z płytek ceramicznych
Ponowne ułożenie płytek ceramicznych warto rozważyć jedynie w przypadku wystąpienia uszkodzeń powierzchniowych bez widocznych deformacji, a konstrukcja tarasu i warstw podpokryciowych została prawidłowo wykonana i nie uległa uszkodzeniu. Zniszczoną nawierzchnię trzeba w całości zerwać, a betonowy podkład odkurzyć.
Jeśli wierzchnia warstwa betonu kruszy się, trzeba ją usunąć szlifierką aż do warstwy twardego betonu. Na tak oczyszczone podłoże nakładamy izolację podpłytkową z tzw. płynnej folii lub zaprawy wodoszczelnej. Mocowanie z użyciem elastycznej zaprawa klejowej nie może pozostawiać pod płytkami pustych przestrzeni, gdzie mogłaby zalegać woda. Do fugowania należy również użyć elastycznej zaprawy spoinującej, a w miejscach gdzie przebiegają dylatacje, spoiny wypełniamy specjalnym silikonem.
Pokrycie z desek
Alternatywnym sposobem na renowację nawierzchni betonowego tarasu będzie ułożenie pokrycia z desek, bądź kompozytowych paneli tarasowych. W sklepach dostępne są specjalne panele przeznaczone do układania na tarasach. W takim przypadku po usunięciu starych płytek (co pozwoli na obniżenie poziomu podłoża) nakładamy izolację z papy lub lepiku i mocujemy do podłoża legary montażowe.
Ich kierunek ułożenia powinien przebiegać wzdłuż nachylenia podłoża, aby nie przeszkadzały w swobodnym spływie wody opadowej. Sposób mocowania warstwy nawierzchniowej uzależniony jest od rodzaju pokrycia - deski drewniane mocuje się najczęściej wkrętami przechodzącymi przez powierzchnię, a systemowe pokrycia z paneli mocują niewidoczne z zewnątrz uchwyty.
Między deskami powinny być zachowane 4-5 mm, szczeliny pozwalające na swobodne rozszerzanie się poszczególnych elementów nawierzchni. Do zasłonięcia bocznych krawędzi pokrycia, wykorzystuje się dopasowane listwy bądź systemowe zaślepki i maskownice.
Płyty na betonie
Na betonowym podłożu tarasu możemy ułożyć cementowe bądź kamienne płyty metodą „na sucho" lub z wykorzystaniem zaprawy drenującej. Na przygotowanym, jak pod pokrycie deskami, betonowym podłożu rozkładamy warstwę frakcjonowanego piasku o grubości ok. 2 lub 3 cm zaprawie drenażowej.
Przy układaniu na piasku płyty, kładziemy bezpośrednio na wstępnie wyrównanej warstwie podkładu, pozostawiając 5 mm szczeliny na stykach. Po ułożeniu całej powierzchni, szczeliny te wypełniamy drobnym piaskiem. Korzystając z zaprawy drenarskiej, płyty możemy „kleić" do podłoża, co umożliwia utrzymanie odkrytych spoin (bez wypełnienia).
Wtedy na spód płyty nanosi się preparat kontaktowy i dociska do warstwy drenażowej. Na krawędziach tarasu musimy zapewnić swobodny odpływ wody spod płyt, najlepiej w postaci uformowanej rynienki wewnętrznej, co zapobiegnie zaciekom na zewnętrznych ściankach tarasu.
Autor: Cezary Jankowski
Opracowanie: Klaudia Tomaszewska
Zdjęcie otwierające: Libet
Komentarze