2019-01-07 12:03:49 
Budowa domu energooszczędnego a przepisy prawne
Kolejna nowelizacja Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. 2015r poz. 1422) wprowadziła istotne zmiany w zakresie wymagań dotyczących zużycia energii na cele grzewcze w budynkach mieszkalnych.
Zasadnicze wymogi odnoszą się do sezonowego zużycia energii pierwotnej w przeliczeniu na 1 m2 powierzchni użytkowej, a także zapewnienia określonych parametrów poszczególnych przegród zewnętrznych - ścian, podłóg na gruncie, dachów i stropodachów, okien.
Wymagane przepisami parametry techniczne i użytkowe domu stanowią jednak jedynie formalną bazę dla rozwiązań pozwalających na uzyskanie korzystniejszych efektów ograniczenia zużycia energii. Umowne sklasyfikowanie budynków o niskiej energochłonności można znaleźć w warunkach technicznych budynku określanych przy ubieganiu się o dofinansowanie z NFOŚiGW do budowy właśnie takich domów.
Jeszcze w ubiegłym roku można było starać się o dość znaczącą dopłatę (do 50 tys. zł) przy budowie domu klasyfikowanego jako NF 15, o zapotrzebowaniu rocznym na ogrzewanie i wentylację nie większym niż 15 kWh/m2 rok (nazywany popularnie domem pasywnym) bądź dopłata 30 tys. zł dla domu NF 40 o zapotrzebowaniu energetycznym nie większym niż 40 kWh/ m2 rok (zwanym domem energooszczędnym).
Jednocześnie narzucane były ostrzejsze niż standardowe wymogi ciepłochronności przegród, izolacji instalacji grzewczych i ich sprawności, a także ograniczenia w wykorzystaniu energii pomocniczej. Jednak uzyskanie tak niskiej energochłonności domów jednorodzinnych wymaga nie tylko zapewnienia bardzo dobrej izolacyjności cieplnej, ale również pozyskiwania energii obcej (np. z nasłonecznienia).
Budynki te charakteryzują się bowiem znacznym udziałem powierzchni przegród zewnętrznych w stosunku do użytkowej, która przy nawet zwartej bryle architektonicznej osiąga proporcje jak 4:1.
Powyższe wartości zużycia nie uwzględniają rodzaju i źródła energii wykorzystywanej do ogrzewania, trudno więc je porównać z wymaganym formalnie wskaźnikiem energochłonności EP (obecnie 95 kWh/m2 rok) , który określa przede wszystkim udział energii pierwotnej i dodatkowo zużywanej do podgrzewania wody użytkowej.
Niezwykle istotnym działaniem, mającym na celu ograniczenie zużycia kopalnych surowców energetycznych oraz emisji dwutlenku węgła będzie - w połączeniu ze zmniejszeniem energochłonności budynku - jest wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, co w efekcie pozwoli na stworzenie tzw. obiektu zeroenergetycznego.
W założeniu nie wymaga on dostarczania energii z zewnątrz lub jedynie jej bilansowania w przypadku współpracy z siecią elektroenergetyczną. Taką samowystarczalność może zapewnić instalacja fotowoltaiczna zasilająca, np. pompa ciepła, a okresowe niedobory i nadwyżki mocy są kompensowane w sieci elektrycznej.
Technologie i materiały na konstrukcje energooszczędne
Uzyskanie wysokiej ciepłochronności domu jak i ograniczenie strat na jego wentylacje wymaga zastosowania ponad standardowych rozwiązań z użyciem materiałów o niskiej przewodności cieplnej.
Ściany
Normatywny współczynnik przenikania ciepła U poniżej 0,23 W/m2K można uzyskać, stosując typowe materiały ścienne, w każdej z popularnych technologii jedno- dwu- czy też trójwarstwowej.
Natomiast znaczące zmniejszenie przenikalności cieplnej dla domu pasywnego do poziomu 0,1-0,12 W/m2K wymaga już zastosowania materiałów termoizolacyjnych o odpowiedniej grubości, co nie zawsze będzie możliwe dla każdego rodzaju ściany.
W najczęściej stosowanej technologii dwuwarstwowej nie można w sposób nieograniczony zwiększać grubości ocieplenia ze względu na ryzyko pęknięć tynku, odspajania się od podłoża.
Jako bezpieczną grubość w technologii BSO przyjmuje się warstwę 20 cm ocieplenia.
Przy typowej przewodności cieplnej izolacji rzędu 0,035 W/m2K, sama warstwa termoizolacji zapewnia przenikalność na poziomie 0,17 W/m2K i resztę ciepłochronności trzeba „uzupełnić” odpowiednio dobranym materiałem ściennym o oporze cieplnym przynajmniej 4,1 m2K/W
Wymagania te spełniają, np. termoizolacyjne bloczki z betonu komórkowego o grubości 36 cm lub z ceramiki poryzowanej o grubości 44 cm.
Okna
Formalne wymagania odnośnie ciepłochronności okien, to uzyskanie współczynnika Uc nie przekraczającego 1,1 W/(m²·K), ale w domach energooszczędnych nie powinien być on większy niż 0,8 W/m2K.
Największy wpływ na poziom termoizolacyjności okna ma współczynnik przenikania ciepła przez szyby.
Dostępne przeszklenia o korzystnych parametrach cieplnych, to np. wkłady trzyszybowe o budowie 4T-14Ar-4-14Ar-4T z dwiema powłokami niskoemisyjnymi, wypełnione argonem osiągają współczynnik U na poziomie 0,6 W/(m²K).
O izolacyjności cieplnej całego okna decyduje też przenikalność ramy, dlatego lepiej montować okna o dużej powierzchni oszklenia i i możliwie ograniczonej liczbie ruchomych skrzydeł, zastępując je oszkleniem stałym (fix).
Dach
Ograniczenie strat ciepła przez dach jest stosunkowo proste i niezbyt kosztowne jeśli prace ociepleniowe prowadzone będą w trakcie wznoszenia budynku. Na stropie i na dachu praktycznie nie ma problemów ze stosowaniem dowolnie grubych warstw materiałów izolacyjnych.
Wymaganą przepisami ciepłochronność o współczynniku U mniejszym od 0,18 W/m²K można uzyskać - przyjmując przeciętną przewodność cieplną materiałów termoizolacyjnych na poziomie 0,035 W/m2K - przy grubości ocieplenia powyżej 20 cm, ale w domach pasywnych zwiększa się ją przynajmniej do 30 cm.
Tak gruby materiał ociepleniowy najczęściej nie mieści się w wysokości krokwi i wtedy układany jest dwuwarstwowo.
W tradycyjnym układzie warstw na dachach płaskich, gdzie izolacja cieplna osłonięta jest pokryciem z papy lub innej powłoki wodoszczelnej, jako materiału ociepleniowego używa się płyt z twardych odmian styropianu, polistyrenu ekstrudowanego, wełny mineralnej, pianki poliuretanowej.
Natomiast system tzw. dachu odwróconego, w którym zamieniono kolejność warstw izolacji cieplnej i przeciwwodnej, charakteryzuje się wysoką trwałością, a powierzchnię dachową można wykorzystać jako użytkową. W tym systemie izolacja przeciwwodna zostaje przykryta izolacją cieplną z płyt styropianowych odmiany Hydro lub z polistyrenu ekstrudowanego XPS.
W obu wariantach ocieplenia dachów płaskich domów pasywnych, grubość termoizolacji powinna zapewniać przenikalność cieplna nie większą niż 0,12 W/m²K.
Fundamenty i podłoga na gruncie
Izolacja cieplna fundamentów zmniejszająca straty ciepła do gruntu (w pionie) zewnętrznych i wewnętrznych ścian nadziemia jest trudna ze względu na znaczne obciążenia przenoszone na podłoże.
Likwidacja takiego obwodowego mostka cieplnego będzie możliwa dzięki wykonaniu górnych warstw ścian fundamentowych, np. z betonowych bloczków izolacyjnych i ociepleniu ich od strony zewnętrznej.
Przy układaniu podłóg na gruncie przepisy wymagają zapewnienie współczynnika przenikalności cieplnej U nie większego niż 0,3 W/m²K, ale w domach energooszczędnych zaleca się tę wartość obniżyć nawet 2-3-krotnie, zwłaszcza w przypadku instalowania ogrzewania podłogowego.
Do izolacji wykorzystuje się płyty z twardego styropianu EPS 100, EPS 200 albo polistyrenu ekstrudowanego XPS. Izolacje podpodłogowe pełnią też rolę skutecznej ochrony cieplnej przewodów centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej prowadzonych w podłodze.
Wentylacja
Wymiana powietrza musi sprostać potrzebom fizjologicznym przebywających ludzi i usuwać nadmiar wilgoci, zapachy i inne zanieczyszczenia. W domach energooszczędnych konieczne jest zainstalowanie wentylacji z odzyskiem ciepła, a budynek powinien być sprawdzony pod względem szczelności powietrznej - współczynnik n50 nie większy niż 0,6 1/h .
Przy bilansowaniu odzysku energii cieplnej należy także uwzględnić energię pobieraną przez wentylatory, a założenie automatycznej regulacji zapewni dostosowanie intensywności wentylacji do aktualnych warunków panujących w pomieszczeniach.
Autor: Redakcja BudownicwaB2B
Opracowanie: Martyna Nowak-Ciupa, Aleksander Rembisz
Zdjęcie otwierające: archiwum TV Budujemy Dom
Zdjęcia w tekście: Termo Organika, Wienerberger, Sokółka Okna i Drzwi, Teais
Film: TV Budujemy Dom, Rockwool
Komentarze