Jak zapewnić dobry klimat na poddaszu?

Poddasze użytkowe

Poddasze użytkowe w popularnym ujęciu postrzegane jest jako powierzchnia znajdująca się bezpośrednio pod dachem budynku jednorodzinnego, przeznaczona najczęściej na sypialnie bądź pokoje dla dzieci.

Często taką lokalizację mogą mieć również pomieszczenia do pracy np. biurowej czy artystycznej tworzone przy modernizacji i nadbudowie starych obiektów jak i wznoszonych według współczesnego projektu.

Czasami zdarza się, że pomieszczenia na poddaszu, ze względu na nieco odmienne warunki użytkowania, traktowane są jako powierzchnie drugiej kategorii - głównie ze względu na panujący tam klimat i istotne ograniczenia w aranżacji wnętrza. Jako główny powód takiej oceny podawany jest problem z nadmiernym nagrzewaniem się pomieszczeń w okresie lata i kłopotliwa ich wentylacja.

Nadmiar słońca na poddaszu nie zawsze jest zaletą

W miesiącach letnich moc energii słonecznej docierającej do powierzchni Ziemi w polskiej strefie klimatycznej może sięgać nawet 1000 W/m2 i nawet przy pewnym jej odbiciu od powierzchni pokrycia, doprowadza to do znacznego jej nagrzewania. Istotny jest też czas bezpośredniej operacji słonecznej w ciągu doby jak i kąt nachylenia połaci względem padających promieni.

Najdłużej na promieniowanie słoneczne narażone będą dachy o orientacji od południowo-wschodniej do południowo-zachodniej, a najczęściej spotykane nachylenia dachów w zakresie 30-45 stopni i dodatkowo ciemna barwa pokrycia, sprzyjają intensywnemu przejmowaniu energii słonecznej przez połać dachu.

Dodatkowo, na niekorzystne oddziaływanie słońca ma wpływ większa powierzchnia połaci dachowej niż pomieszczeń na poddaszu, co w połączeniu z ich ograniczoną kubaturą (średnia wysokość jest z reguły mniejsza niż w „normalnych” pomieszczeniach) sprawia, że w ciepłe dni robi się tam naprawdę gorąco.

Konstrukcja dachu, układ pomieszczeń, izolacja termiczna

Największy wpływ na zmniejszenie nagrzewania się poddasza ma konstrukcja więźby dachowej i ocieplenie. Najczęściej wykonywane drewniane konstrukcje dachu charakteryzują się jednak niewielką bezwładnością cieplną - szybko się nagrzewają jak i chłodzą - co ogranicza samoczynne niwelowanie różnic między temperaturą w dzień i w nocy. Ze względów ochrony cieplnej niekorzystna jest też konstrukcja przewidująca otwarcie poddasza od środka na pełną wysokość - do kalenicy dachu.

W efekcie brak tzw. stryszku i poziomej części sufitu zwiększa powierzchnię emisji ciepła do wewnątrz jak i uniemożliwia utworzenie buforowej powierzchni z dodatkowym ociepleniem i wentylacją. Oczywiście, w każdej wersji konstrukcji dachowej trzeba zapewnić możliwie najlepszą izolacje cieplną połaci jak i strychu - standardowo wełną mineralną grubości powyżej 25 cm.

Jak nie wpuścić zbyt dużo słońca przez okna dachowe?

Montowane na poddaszach okna połaciowe w znacznym stopniu przyczyniają się do przegrzewania zlokalizowanych tam pomieszczeń. Przenikalność cieplna przez ramy i oszklenie jest bowiem kilkakrotnie większa niż przez pełne pokrycie dachowe, a dodatkowy napływ energii zapewnia wnikające bezpośrednio promienie IR.

Przyjmując normatywne ciepłochronności odpowiednio - dla połaci dachowej 0,18 W/(m2K) i dla okien połaciowych 1,3 W/(m2K), przez jeden metr kwadratowy okna napłynie tyle ciepła co przez przynajmniej 7 m2 powierzchni dachu. Trzeba to brać pod uwagę przy planowaniu wielkości i liczby okien stosownie do przewidywanego sposobu użytkowania poddasza.

Przy bezpośrednim wpadaniu promieni słonecznych uciążliwe staje się tez silne oświetlenie wywołujące olśnienia jak i nadmierne kontrasty względem zacienionej powierzchni. Wielogodzinne korzystanie z poddasza w ciągu dnia może więc wymagać zainstalowania wydajnej klimatyzacji zapewniającej przynajmniej znośne warunki przebywania.

W pewnym stopniu emisję ciepła przez okna można ograniczyć instalując osłony w formie żaluzji, rolet czy markiz, ale głównym ich zadaniem jest zmniejszenia intensywności oświetlenia jak i stworzenie intymności pomieszczeń poddasza.

Rolety zewnętrzne  - skuteczna ochrona przed przegrzaniem pomieszczeń

Najlepszą ochronę przed nagrzewaniem jak i dopływem światła dają rolety zewnętrzne. Ich budowa z zasadzie nie różni się od typowych rolet fasadowych - przegubowo połączone lamele o własnościach termoizolacyjnych nawijane są w kasecie na wał sterowany ręcznie lub elektrycznie.

Redukują w znacznym stopniu bezpośrednie promieniowanie cieplne, a także poprawiają nieco izolacyjność termiczną otworu okiennego. Dzięki nieprzezroczystemu pancerzowi umożliwiają całkowite zaciemnienie pomieszczenia, jednocześnie zmniejszają hałas powodowany deszczem , chronią też okno przed uszkodzeniem mechanicznym, a nawet włamaniem.

Rolety zewnętrzne dostosowane są z reguły do konkretnych modeli okien określonego producenta, a ich montaż nie powinien przysparzać większych problemów - można je założyć w już osadzonym oknie.

Oprócz najprostszego sposobu sterowania sprowadzającego się najczęściej do pełnego rozwarcia skrzydła i w efekcie samoczynnego połączenia z zaczepem pancerza, zamkniecie okna spowoduje rozwinięcie rolety na całą długość.

W ten sposób uzyskuje się dwustanowe położenie rolety (całkowicie zwinięta lub rozwinięta) a sterowanie nią wymaga zapewnienia wygodnego dostępu do okna.

Znacznie wygodniejsza będzie obsługa przy użyciu sterowania elektrycznego, które może ograniczyć się tylko do wykorzystania pilota umożliwiającego programowalne funkcjonowanie rolet lub zawierać układ automatycznego funkcjonowania z zasilaniem solarny. Przy sterowaniu elektrycznym roleta może zajmować dowolne pośrednie pozycje rozwinięcia, tak przy oknie zamkniętym jak i uchylony.

Markizy zewnętrzne

Zewnętrzną ochronę przed słońcem zapewniają też markizy montowane na skrzydle okiennym. Materiał osłonowy może mieć różne stopnie przepuszczalności światła, a sterowanie odbywa się ręcznie bądź elektrycznie.

Markizy zewnętrzne do okien dachowych, fot. VELUX Polska

W wersji ręcznej zaczep markizy jest łączony z haczykiem skrzydła za pomocą drążka, a materiał rozwija się w trakcie przymykania skrzydła. Wadą tego rozwiązania jest brak zamocowania brzegów markizy, co przy silnym wietrze wywołuje głośne trzepotanie.

W modelach sterowanych elektrycznie powłokę markizy umieszcza się w prowadnicach (podobnie jak rolety zewnętrzne) rozwiniecie i zwijanie zapewnia mechanizm linkowy i napęd z silnikiem.

Rolety wewnętrzne

Stosunkowo tanim sposobem na ograniczenie dopływu światła przez okno dachowe będzie założenie rolety wewnętrznej. Wykonana z materiału (tkaniny) o różnym stopniu przepuszczalności światła i wzorze może pełnić funkcję zaciemniającą, przyciemniającą lub dekoracyjną.

W najprostszej wersji umożliwia zasłonięcie okna w 3-4 pozycjach ustalonych zaczepami bez prowadzenia bocznego. Zaawansowane modele rolet wewnętrznych zawierają prowadnice boczne zapewniające szczelność i równe ułożenie materiału oraz mogą być przystosowane do sterowania elektrycznego - tak z sieci jak i z panelu solarnego i akumulatora - również w połączeniu ze sterowaniem elektrycznym okien montowanych poza zasięgiem możliwości obsługi z poziomu podłogi.

Autor: Redakcja BudownicwaB2B

opracowanie: Aleksander Rembisz

zdjęcie otwierające: VELUX Polska

zdjęcia w tekście: VELUX Polska, Blachy Pruszyński, Roto